Morgunblaðið - 28.09.1997, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28. SEPTEMBER 1997 B 15
SAFNIÐ komið út fyrir heiðargirðingu á leið að Valdarásrétt.
I göngur á
Víðidals-
tunguheiði
Óvænt fékk þingmaður krata ofan af Akranesi
^ boð um að fara með Húnvetningum í göngur. Þó
að nærri fjórir áratugir væru frá síðustu hefð-
bundnu smalamennsku Gísla S. Einarssonar
stóðst hann ekki boðið.
Þí
AÐ er ótrúlegt, en gerðist
iþó samt, að því var skotið
' að mér hvort ég ætti mögu-
leika á og vildi fara í göng-
ur, á Víðidalstunguheiði, fyrir Her-
mann bónda Sigurðsson í Litlu-Hlíð
í Víðidal í V-Húnavatnssýslu. Eftir
skamma umhugsun og eftir að líta í
starfskrá ákvað ég að slá til og rifja
upp kynni mín frá því fyrir 37 árum
af því að fara ríðandi í smala-
mennsku í tvo sólarhringja frá mið-
vikudagsmorgni til fímmtudags-
kvölds.
Aðfaranótt miðvikudags gisti ég á
Hvammstanga hjá mínum elskulegu
vinum þeim Sigurvalda Björnssyni
og Ólínu (Lóu og Valda) íyrrverandi
bændum að Litlu-Ásgeirsá í Víðidal
þar sem undirritaður var í sveit frá
1956 1958.
Með nesti og gallaður flotvinnu-
búningi lagði ég upp frá Hrísum í
Víðidal ásamt félögum mínum Jóni
ÍMagnússyni frá Hrísum, sem nú er
útgerðarmaður dráttarbifreiðar í
Rvík, Rúnari bónda í Valdarási og
Halldóri Jónssyni frá Kambhól sem
er starfsmaður Kristtaks í Búðar-
dal. Ákvörðunarstaður var Möngu-
hóll enda er þessi hluti gangnanna
kallaður að fara á hólinn. Fyrsta
spotta ferðarinnar var notuð
Toyota-Hilux bifreið Jóns Magnús-
sonar fram að Króki, þaðan var
fjögurra klst. reið til móts við þá
Isem höfðu verið við smalamennsku
frá mánudegi.
Fögur er heiðin
Eftir að hafa dokað við nokkra
klukkutíma vegna þoku hófst smöl-
un kl. 14 og mættum við um kl.
16.30 Gunnari Þorgeirssyni gangna-
stjóra sem setti okkur nýkomnu á
göngu. Undirritaður lenti á svo-
SMALAHUNDURINN Lappi á
leið á hólinn.
nefndum Rima og þurfti að ganga
yfir mikil fen og mýrlendi í 4_5
klst. Það má segja að það hafí
hvarflað að undirrituðum að nú
væri verið að ota kratafíflinu á for-
aðið en auðvitað var þetta af skyn-
semi ákvarðað af gangnastjóra því
að þarna er vart unnt að villast,
girðing á aði'a hönd og Fitjaá á
hina. Seinna komst ég svo að því að
gönguleiðum er skipt milli gangna-
manna sem unnt er þannig að þarna
var einskær jafnaðarmennska að
baki sem gott var að sætta sig við.
Ótrúlega mikið gras og gróður er
á heiðinni, meiri en mig grunaði
enda féð feitt og þungt til gangs eft-
ir munaðarlíf á heiðinni þar sem
birkið og fjalldrapinn grær.
Margt hefur breyst
Það sem hefur breyst á liðnum
árum er allur aðbúnaður gangna-
manna. Komnir eru góðir skálar til
gistingar og þar til viðbótar má
nefna að menn fá heita máltíð á
kvöldin og vel útilátinn morgunverð
áður en lagt er upp að morgni að
LÓA frá Litlu-Ásgeirsá að undirbúa morgunverð VALDI frá Litlu-Ásgeii-sá búinn að upplýsa þing-
fyrir hann Gísla sinn. manninn um veðurhorfur, ferðabúnað og smala-
mennsku á Víðidalstunguheiði.
ÞIN GMAÐURINN í morgun-
skímunni, grátt á jörðu og
hrolikalt í lofti.
auki fá menn það nesti sem þeir
kjósa sér til dagsins. Þingmaðurinn
þekkti ekki þessa nýbreytni og
hafði nesti til þriggja daga svo sem
feitan hangiframpart, saltkjöt og
kótilettur, brauð og drykk, þar sem
honum var ókunnugt um það veislu-
fæði sem menn búa við í dag í göng-
um úr Víðidal og Fitjárdal. Mið-
vikudagurinn hófst með því að
Gunnar gangnastjóri bauð góðan
dag kl. 5.30 og lagt var upp kl. 6.00.
Um nóttina hafði kóinað mjög og
hitastig var við frostmark og snjó-
slítingur var úr lofti. Því var bæði
hrollur í mönnum, hrossum og
hundum í morgunsárið. Undirritað-
ur dáðist að yfirvegun og skipulags-
hæfileikum þessa 30 ára stjórnanda
sem raðaði mönnum á göngu þannig
að vönustu menn höfðu yfirsýn yfir
þá óvanari þannig að menn nýttust
að fullu. Rétt er að geta þess að
Arnarvatnsheiðin er smöluð allt frá
Miðfirði austur á Vatnsdalsafrétt
samtímis og myndar smalahópurinn
þriggja flokka keðju alla þessa leið
þar til komið er að svokallaðri heið-
argirðingu. Um er að ræða gífur-
lega stórt svæði þar sem smala þarf
allt að tuttugu þúsund fjár og lík-
lega hátt í þrjú þúsund hrossum.
Ofan af heiðinni
Þrátt fyrir allhvassan vind,
stundum snjó og biturt hagl, gekk
mölun vel og komið var að Kambhól
þar sem öllum gangnamönnum var
boðið í kaffi og veisluhlaðborð af
miklum myndarskap. Sá sem þessi
orð setur á blað hefur sjaldan verið
fegnari heitum sopa, enda kominn
með munnherkjur vegna kulda-
blásturs. Það er ekki gott fyrir
„kratatitt" eins og Toni frá Þorkels-
hóli talaði um í upphafi, að geta ekki
svarað fyrir sig og sína á slíkum
vettvangi sem hér um ræðir. Allt
fjársafnið, líklega vel á þriðja þús-
und, var síðan komið í Valdarásrétt
um kl. 19 án þess að um vandræði
væri um að ræða. Að lokum þakkar
undirritaður fyrir kynnin af mat-
ráðskonum, sænsku Malinunum
tveimur, fyrrnefndum félögum og
Steinbirni Tryggvasyni í Galtarnesi
fyrir hestalánið, Sveinbirni og fjöl-
skyldu í Hrísum fyrir bflgeymslu og
gestrisni og öllum öðrum fyrir
skemmtileg kynni sem enduðu með
hinum sígilda söng „Hvað er svo
glatt“. Ég vona að það takist að
reisa íslenskan sauðfjárbúskap til
verðugrar virðingar sem fyrst, lík-
lega hefur engin stétt í landinu orð-
ið að ganga í gegnum allt að 40%
tekjuskerðingu eins og sauðfjár-
bændur hafa gert á liðnum áratug.
Bestu kveðjur norður!
I
I
J
I
LISTMUNAUPPBOÐ
í KVÖLD KL. 20.30 Á HÓTEL SÖGU
KOMDU OG SKOÐAÐU VERKIN í GALLERÍ FOLD, RAUÐARÁRSTÍG, í DAG FRÁ KL. 12.00 TIL 17.00.
SELD VERÐA YFIR 100 VERK, ÞAR Á MEÐAL FJÖLMÖRG VERK ELDRI MEISTARANNA
Rauðarárstíg
Sími 551 0400