Morgunblaðið - 17.04.1993, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17, APRÍL 1993
29
Doktor í jarðfræði
GRETAR ívarsson lauk doktorsvörn í eldfjallafræðum við University
of Hawaii í Honolulu hinn 21. september 1992. Ritgerðin, sem er 332
síður, heitir á frummáli „Geology and Petrochemistry of the Torfajök-
ull Central Volcano in Central South Iceland in Association with the
Icelandic Hot Spot and Rift Zones“ og fjallar um jarðfræði og kvikuþró-
un á Torfajökulssvæðinu síðustu 130.000 árin. Helstu niðurstöður rit-
gerðarinnar eru að hið útbreidda líparít á svæðinu sé að uppruna
endurbætt skorpuberg en ekki afleiður af þeim tveimur möttulbergs-
gerðum sem þar finnast, þ.e. þóleiít og alkalískt basalt. Þá eru ieiddar
að því líkur að millibasaltið (transitionai basalt) sé alkalískt basalt bland-
að ýmsum skorpubráðum og að mikil eldvirkni á Suðurlandi almennt
megi skýra með því að staðsetja miðju heita reitsins undir Mið-Suður-
iandi en ekki undir Vatnajökli.
Gretar fæddist 1. júlí 1957 oglauk
stúdentsprófi frá Menntaskólanum
við Tjörnina 1977. BS-gráðu í jarð-
fræði við Háskóla íslands hlaut hann
1980 og 4. árs verkefni í bergfræði
við sama skóla lauk hann 1981.
Haustið 1981 hóf hann nám við
Háskólann á Hawaii, en jafnframt
náminu starfaði hann sem aðstoðar-
kennari við skólann. Þá vann hann
einnig við jarðhitaleit á Hawaii-eyj-
um og var aðstoðarmaður á eldijalla-
stöðinni á Hawaii.
Á íslandi var hann styrkþegi í tvö
ár á Norrænu eldfjallastöðinni,
kenndi við MS og Fjölbrautaskólann
í Garðabæ og starfaði tímabundið
fyrir Raunvísindastofnun og Orku-
stofnun. Á námstíma sínum naut
hann styrkja frá háskólanum á
Hawaii, Minningarsjóði Thors Thors,
Fulbright og Vísindasjóði Atlants-
hafsbandalagsins. Greinar um jarð-
Sjálfsbjörg
harmar töf
á afgreiðslu
stoðtækja
Á AÐALFUNDI Sjálfsbjargar,
félags fatlaðra í Reykjavík og
nágrenni, var eftirfarandi
ályktun samþykkt einróma:
„Aðalfundur Sjálfsbjargar, fé-
lags fatlaðra í Reykjavík og ná-
grenni, haldinn að Hátúni 12,
laugardaginn 20. mars 1993,
harmar þann mikla drátt sem
hefur orðið á afgreiðslum Trygg-
ingastofnunar ríkisins á beiðnum
um stoðtæki svo sem spelkum.
Vitað er til þess að einhveijar
umsóknir frá því í ágúst á síðasta
ári liggja enn pafgreiddar og
kemur þetta sér afar illa fyrir þá
sem nota þurfa viðkomandi hjálp-
artæki.
Við skorum á Tryggingastofn-
un ríkisins að taka nú á honum
stóra sínum og koma þessum af-
greiðslum í betra lag, svo fatlaðir
þurfi ekki að líða fyrir.“
(Fréttatilkynning)
fræði eftir hann hafa birst í bæði
innlendum og erlendum vísindaritum
og um tíma ritaði hann greinaflokk
í Morgunblaðið um jarðfræði og
stjömufræði. Gretar starfar hjá Hita-
veitu Reykjavíkur.
Aðalleiðbeinandi Gretars á Hawaii
var prófessor Georg P.L. Walker, en
aðrir dómnefndarmenn voru þeir
John Sinton, Steve Self, Kost
Pankivskíj og Gary McMurtry. Wal-
ker er góðkunnugur íslendingum, en
hann starfaði um tíu ára skeið á ís-
landi við kortalagningu á Austfjörð-
um á 6. og 7. áratugnum og hefur
birt meira en eitt hundrað vísindagre-
inar, þar af á annan tug um ísland.
Hann hefur hlotið fjölda alþjóðlegra
viðurkenninga, m.a. var hann sæmd-
ur íslensku fálkaorðunni (riddara-
krossi) 1980 og heiðursdoktorsnafn-
bót við Háskóla íslands 1988.
Gretar er yngstur fjögurra systk-
ina en foreldrar þeirra eru þau ívar
Andersen, verkstjóri hjá Rafmagns-
veitu Reykjavíkur, og Hjördís Jóns-
dóttir, sem starfaði lengst af hjá
Mjólkursamsölu Reykjavíkur, en hún
lést árið 1983. Eiginkona Gretars er
Anna Dís Sveinbjömsdóttir, flug-
freyja hjá Flugleiðuin og eiga þau
sex ára gamlan son, Sindra.
Fyrirlestur um rekstur
bandarískra þjóðgarða
RONALD W. Cooksy frá alþjóðadeild National Park Service í
Washington D.C. heldur fyrirlestur í húsakynnum Menningarstofn-
unar Bandaríkjanna að Laugavegi 26 þriðjudaginn 20. apríl. Fyrir-
lesturinn nefnist „Government Interaction in Protected Area Mana-
gement“ og hefst hann kl. 15.30. Að honum loknum mun Cooksy
svara fyrirspurnum og taka þátt í umræðum. Ahugafólk um nátt-
úruvernd og umhverfismál er sérstaklega hvatt til að mæta.
Gretar ívarsson, doktor í jarð-
fræði.
Ronald Cooksy sækir ísland heim
í boði Menningarstofnunar Banda-
ríkjanna og umhverfisráðuneytis-
ins. Cooksy er landslagsarkitekt að
mennt og hefur hann starfað að
málefnum þjóðgarða og friðlýstra
Karlakórinn Jökull
skemmti í Suðursveit
Suðursveit.
ÞAÐ VAR vor í lofti og svifið á vængjum söngsins í félagsheimilinu
á Hrollaugsstöðum 2. apríl sl. þegar karlakórinn Jökull, Höfn, sótti
Suðursveitunga heim.
Efnisskrá tónleikanna var hin fjöl-
breyttasta, ættjarðarlög, þjóðvísur,
negrasálmar að ógleymdum slúðurp-
olka Johanns Strauss. Stjórnandi var
Jóhann Morávek og einsöngvarar
að þessu sinni þeir Friðrik Snorrason
og Heimir Heiðarsson. Undirleikari
var Guðlaug Hestnes.
Kórinn hefur æft vel í vetur og
stefnt er að tónleikaferð um Austur-
land um næstu mánaðamót.
Karlakórinn Jökull, sem nú stend-
ur á tvítugu, hefur verið ómissandi
þáttur í menningarásýnd A-Skaft-
fellinga, ekki aðeins með velheppn-
uðu tónleikahaldi heldur einnig í því
þroskandi félagsstarfi sem í kórsöng
felst. Stjórnandi hans var lengst af
Sigjón Bjamason í Brekkubæ, sem
vann merkilegt brautryðjendastarf.
Það hefur verið háttur þeirra kór-
félaga að efna til tónleikahalds í
Suðursveit og Öræfum sitt árið hvort
og voru nú tónleikar í Suðursveit
sem áður sagði.
Að loknum tónleikum og mynd-
arlegum kaffiveitingum í boði kven-
félagsins voru stigin nokkur dans-
spor við undirleik heimatilbúinna
hljómsveita og ekki vantaði söngv-
arana.
- Einar.
svæða í Bandaríkjunum allt frá
1967. Hann hefur einnig haft á
hendi margháttuð störf og verkefni
í þágu umhverfisskipulags og um-
hverfisstjórnunar. Má þar nefna,
að um tíu ára skeið (1957-1967)
starfaði hann sem landslagsarkitekt
fyrir fylkisstjórn Kaliforníu, við
skipulagningu útivistarsvæða og
rekstur náttúruminja og fólkvanga.
Þá hefur Cooksy gert úttektir á
stórum svæðum í upphéruðum
Missouri- og Missisippi-fljótanna, í
Connecticut River Valley og víðar
með tilliti til verndunar og friðlýs-
ingar. Á árunum 1967-1981 hafði
Cooksy yfirumsjón með útivistar-
skipulagi fyrir alríkisstjórnina í
Washington, fyrir innanríkisráðu-
neytið og Bureau of Outdoor Recre-
ation. Ailt frá árinu 1981 hefur
hann starfað sem aðstoðaryfirmað-
ur alþjóðadeildar National Park
Service og hefur sem slíkur annast
verkefni í Saudi Arabíu, Japan,
Marokkó, á Indlandi Sri Lanka og
víðar.
Ronald W. Cooksy dvelst hér-
lendis dagana 19.-21. apríl nk. Auk
fyrirlestrahalds mun hann hitta
fulltrúa umhverfisráðuneytisins,
Þingvallanefndar, Náttúruverndar-
ráðs og annarra umhverfissamtaka.
(Úr fréttatilkynningu)
Borgarbókasafnið 7 0 ára
UM ÞESSAR mundir er minnst 70 ára afmælis Borgarbókasafns
Reykjavíkur en það hóf starfsemi á sumardaginn fyrsta, 19. apríl
1923. Safnið var þá nefnt alþýðubókasafn og var fyrstu fimm árin
í leiguhúsnæði á Skólavörðustíg 3, í húsi sem nú hefur verið rifið.
Þegar safnið hóf starfsemi var bókakostur þess um 1.000 eintök en
um síðastliðin áramót var hann tæplega 400.000 eintök.
Fram til ársins 1952 var safnið
starfrækt í Ingólfsstræti 12, en þá
keypti Reykjavíkurborg húseignina
Þingholtsstræti 29a, Esjuberg, fyrir
safnið. Þar var það opnað í janúar
1954 eftir gagngerar breytingar á
húsinu, en það var byggt sem íbúð-
arhús 1916.
Fram til ársins 1976 var lestrar-
salur á efri hæð hússins, útlánsdeild
á miðhæð og bókageymslur og af-
greiðsla sérútlána í kjallara. Þá var
lestrarsalurinn fluttur í nýrra hús-
næði á horni Skálholtsstígs og Þing-
holtsstrætis en 1981 voru skrifstof-
urnar síðan fluttar í nýbyggt hús
áfast því húsi sem lestrarsalurinn
er í. Þar er nú aðfangadeild, skrif-
stofa safnsins, flokkunar- og skrán-
ingardeild og skrifstofa borgarbóka-
varðar.
Ljóst var að þetta gat ekki orðið
framtíðalausn á húsnæðismálum
aðalsafns og um skeið var ætlunin
Ávallt ungur í Bíóhöllinni
BÍÓHÖLLIN hefur hafið sýning-
ar á myndinni Ávallt ungur eða
„Forever Young“ eins og hún
heitir á frummálinu. Framleið-
andi er Bruce Davey, leikstjóri
er David Miner og aðalhlutver
eru í höndum Mel Gibson, Jamie
Lee Curtis og George Wendt.
Daniel McCormik (Gibson) hefur
allt í hendi sér árið 1939. Hann er
í hinu fullkomna starfi, flugmaður
hinnar ógnvænlegur B-25 í nýstofn-
uðum flugsveitum bandaríska hers-
ins. í lífi hans eru tvær sérstakar
manneskjur, vísindamaðurinn
snjalli, Harry Finley (Wendt) sem
staðið hefur með honum í gegnum
þykkt og þunnt og ástin hans eina,
Helen (Isabel Glasser), sem hann
hefur þekkt frá æsku. Daniel hefur
fengið allt það út úr lífinu sem
hann getur mögulega óskað sér.
Næstum allt.
Það er eitt vandamál sem hijáir
Daniel; hættur getur hann horfst í
augu við án nokkurs ótta en bara
hugsunin um tilfinningar, hvað þá
að þurfa að tjá þær, skýtur honum
skelk í bringu. I hvert einasta skipti
sem hann áætlar að biðja Helen um
að giftast sér, verður hann veikur
Atriði úr myndinni.
og einhvern veginn æxlast það
þannig að Daniel frestar ætíð öllu
slíku til morguns.
Þegar Helen verður fyrir slysi,
er fótunum kippt-undan Danile og
framtíð hans er í rúst á einu auga-
bragði. Nú þarf hann að lifa lífinu
einn, vitandi það að hann sagði
Helen aldrei að hann elskaði hana.
Harmi sleginn býður Daniel sig
fram sem sjálfboðaliða í afar hættu-
lega tilraun sem vinur hans Harry
stýrir. Hún snýst í kringum fryst-
ingu mannslíkamans við lághita
(cryogenics). En tilraunin fer út um
þúfur og Daniel vaknar ekki fyrr
en árið 1992 gjörsamlega úr takt.
En í gegnum vináttu sína við ungan
dreng (Wood) og móður hans (Gurt-
is) lærir hann að þótt tíminn fljúgi
hjá, þá bíður hin sanna ást að eilífu.
(Fréttatilkynning)
að byggja aðalsafn í nýja miðbæn-
um. Frá því hefur nú verið fallið en
húsnæðisvandi aðalsafns verður
væntanlega leystur að mestu leyti
áður en langt um líður með því að
borgaryfirvöld hafa fest kaup á hluta
húseignarinnar Aðalstrætis 6 með
það í huga að þangað verði starfsemi
safnsins flutt úr þessum þremur
framangreindum stöðum.
Fyrsta útibú safnsins var stofnað
haust.ið 1934 í Franska spítalanum
við Lindargötu. Árið eftir var það
flutt í Austurbæjarskólann. Næsti
viðkomustaður var Hólmgarður 34.
Loks var flutt í núverandi húsnæði
í Bústaðakirkju.
Tveimur árum síðar var opnað
útibú í vesturbænum. í 54 ár var
það til húsa á Hofsvallagötu 16, á
efri hæð í einum af verkamannabú-
stöðunum. Það var lítið og ófullnægj-
andi, en í ársbyijun 1990 var úti-
búið flutt þaðan í nýtt, nær þrefalt
stærra húsnæði á Grandavegi 47.
Þriðja útibú safnsins hóf starfsemi
í húsinu Hlíðarenda við Langnolts-
veg í ársbyijun 1948, en brátt var
það flutt í Efstasund 36. Árið 1963
var það flutt í Sólheima 27.
Fjórða útibúið var opnað í mars
1986 við Gerðuberg 3-5, í húsi
menningarmiðstöðvarinnar. Það er
stærsta útibú Borgarbókasafnsins
og þar er eina tónlistardeld þess.
í nóvember 1992 var fimmta úti-
búið formlega opnað. Það er einkum
ætlað börnum og unglingum og er
til húsa í Hólmaseli 4-6, en þar er
einnig félagsmiðstöð á vegum
íþrótta- og tómstundaráðs Reykja-
víkur.
Auk þessa hefur Borgarbókasafn-
ið haft sérstaka þjónustu fyrir skip
allt frá árinu 1924 og sérþjónustu
fyrir ýmsa sem eiga erfitt að sækja
útlánsdeildirnar heim, svo sem
fanga, vitaverði og vistmenn á dval-
arheimilum aldraðra og er Borgar-
bókasafnið með sérstök bókaútlán í
tengslum við félagsstarf aldraðra á
þremur stöðum í borginni. Ennfrem-
ur er sérstök heimsendingarþjón-
usta, Bókin heim, fyrir aldraða og
öryrkja. Loks má nefna bókabílana
sem safnið hefur rekið síðan 1969
til að koma til móts við þá sem eiga
langt að fara á bókasafn og þjónuðu
þeir meðal annars Breiðholtinu þar
til útibúið í Gerðubergi tók til starfa.
Viðkomustaðir þeirra eru meðal ann-
ars miðaðir við að aldraðir eigi auð-
velt með að notfæra sér þjónustu
þeirra.
Allt frá upphafi hefur bókasafnið
leitast við að þjóna börnum vel og
nú eru barnadeildir á öllum útláns-
stöðum safnsins, þar sem börnum
hefur verið sköpuð skemmtileg að-
staða til að dveljast og lesa og skoða
bækur. í barnadeildunum eru einnig
reglulega sögustundir þar sem lesið
er fyrir yngstu börnin.
Börn 16 ára og yngri greiða ekk--
ert fyrir bókasafnsskírteini og hið
sama gildir fyrir þá sem eru 67 og
eldri sem og öryrkja og hefur þetta
verið svo árum saman. Aðrir greiða
kr. 500 fyrir bókasafnsskírteini sem
gildir í eitt ár.
í tengslum við sjálft afmælisárið
er ýmislegt á döfinni. Meðal annars
verður í bókasafninu í Gerðubergi
ljósmyndasýning þar sem saga
Borgarbókasafns Reykjavíkur er
sýnd. Sú sýning verður hugsanlega
flutt í tjarnarsal Ráðhúss Reykjavík-
ur þegar líður fram á árið. Þá er
fyrirhuguð ráðstefna um lestrarörð-
ugleika og þann þátt sem Borg-
arbókasafnið og önnur almennings-
bókasöfn geta átt í að stuðla að bófV
þess vanda og verður hún í sam-
vinnu við Blindrabókasafn Islands,
sem er 10 ára um þessar mundir,
en það safn á rætur sínar meira og
minna að rekja til Borgarbókasafns-
ins. Einnig mun embætti bókafull-
trúa ríkisins eiga hlut að ráðstefn-
unni. Er líður að bókavertíðinni með
haustinu verða á vegum Borgar-
bókasafnsins ýmsar bókmennta-
kynningar og höfundaheimsóknir í
útlánsdeildum safnsins. Þetta verður
kynnt í fjölmiðlum jafnóðum.
Ákveðið hefur verið að hafa sekt-
arlausa daga í tilefni afmælisins
19.-30. apríl og eru lánþegar hvatt-
ir til að grafa nú fram bækur sem
hugsanlega hafa dagað uppi hjá
þeim. Allir eru velkomnir í útláns-
deildirnar á afmælisdaginn til að
gleðjast með starfsmönnum safnsins
og þiggja góðgerðir.
(Fréttatilkynning) .