Morgunblaðið - 13.12.1979, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. DESEMBER 1979
11
Hvers virði er menning?
sköpum fyrir ríkisbúskapinn að
klípa af slíkri rausnartölu. En
hana má lesa úr frumvarpi því til
fjárlaga, sem lagt var fyrir alþingi
í haust, en trúlega er til endur-
skoðunar um þessar mundir.
Heildartala útgjalda í þeim fjár-
lögum, nemur drjúgum 330 millj-
örðum og það er sem sagt ekki
hálft prósent af þeirri tölu, sem
rennur til samanlagðrar skapandi
mennigarstarfsemi. Af þessari
heildartölu er rúmlega 46% millj-
arður afgreiddur um menntamála-
ráðuneytið. Aðeins 3.2% af þeirri
upphæð fer í áðurgreinda menn-
ingarstarfsemi, en 96.8% til ann-
arra menntamála og þar náttúr-
lega drýgst í skólakerfið. En í
þessum 3.2% af fé menntamála-
ráðuneytisins eru framlög til
Listasafns íslands, Sinfóníu-
hljómsveitarinnar, Þjóðleikhúss-
ins, Listasfns Einars Jónssonar,
Listasafns Asgríms Jónssonar, til
Leikfélags Reykjavíkur og Leikfé-
lags Akureyrar, til annarrar leik-
listarstarfsemi, til Bandalags ísl.
leikfélaga, heiðurlaun listamanna,
til allra listamannalauna annarra,
rithöfundasjóðs, starfslaun lista-
manna, kvikmyndasjóður, menn-
ingarsjóður, fé til norræns menn-
ingarsamstarfs o.s.frv. o.s.frv.
Auðvitað eru mörg mál önnur sem
flokka má undir menningu, amk.,
siðmenningu, en mönnum ætti
samt af ofangreindri upptalningu
að vera ljóst, við hvers konar
menningarmál er átt, nefnilega
einmitt það sem verið er að telja
almenningi trú um að se að setja
ríkisbyttuna á hausinn. En það
var þá verið að ræða um 0.46%!
Við þessar upplýsingar fer það
að verða skiljanlegt, hvers vegna
Leikfélag Reykjavíkur og Leikfé-
Nokkrar
spurningar
til stjórn-
málamanna
lag Akureyrar afla ríkissjóði með
söluskatti svipaða fjárhæð og
styrkur þeirra nemur, þannig að
styrkurinn er ekkert annað en
bókhaldslegt gabb; sama máli
gegndi meira áð segja þar til nú a
ðustu dögum um stuðninginn við
áhugaleikfélögin. Þá fer einnig að
verða skiljanlegra, svo ég haldi
áfram að tíunda staðreyndir um
þær listgreinar, sem ég er hand-
gengnastur, hvers vegna frjálsir
leikhópar eru í því fjársvelti, að
framtíð þeirra hangir á bláþræði.
Þá er og skiljanlegt, hvers vegna
óperustarfsemi er ekki öflugri hér
á landi en raun ber vitni, þrátt
fyrir ótvíræð fyrirmæli í lögum,
vegna þess að í umræddu fjárlaga-
frumvarpi er gert ráð fyrir 0.00
krónum til þeirrar starfsemi.
Sama, hvers vegna dansarar í
íslenska dansflokknum eru all-
mörgum launaflokkum undir byrj-
endum í leikarastétt og er ekki
ætlaður. einn einasti eyrir til að
koma fram fyrir fólk. Og þá
skýrist einnig, hvers vegna Þjóð-
leikhúsið neyðist til að draga
saman seglin, þrátt fyrir að það
hefur eitt sambærilegra leikhúsa
á Norðurlöndum aflað um 34—
36% rekstrarfjár síns með eigin
tekjum, í stað 10—15%, sem
annars staðar er algengast; und-
anfarin 7 ár hefur áhorfendafjöldi
leikhússins verið sem næst 120.000
á hverju ári og eru sambærilegar
tölur óþekktar annars staðar í
heiminum, og þetta hefur verið að
gerast samtimis því, að íslensk
leikritun hefur risið upp til átaka
og orðið almenningseign, en
íslenskt leikhús í fyrsta skipti
vakið eftirtekt erlendis í hópi hins
besta. Er þafsú viljayfirlýsing
almennings, sem í þessum aðsókn-
artölum felst, einskis virði?
Ég hygg stjórnmálamenn þurfi
að staldra við og hugsa dæmið upp
á nýtt áður en í óefni er komið. Ef
menn fara að velta fyrir sér
menningarmálastefnu, mætti hafa
eftirfarandi atriði til hliðsjónar:
1. Hvernig má skapa forsendur
fyrir menningarlegri og listrænni
nýsköpun?
2. Hvernig má standa vörð um
menningu fyrri tíma og vinna að
því, að arfurinn verði þáttur i
endursköðun hvers tíma?
3. Hvernig má stuðla að auðg-
andi menningarskiptum við aðrar
þjóðir?
4. Hvernig má að því vinna, að
menningarverðmæti verði sem
jafnast aðgengileg öllum þegnum
þjóðfélagsins?
5. Hvernig á að standa vörð um
áerkenni íslenskrar tungu og um
tjáningarfrelsi einstaklingsins?
Hvers virði er menning, var
spurt hér í upphafi. Auðvitað
verður menning aldrei metin til
fjár. En er ekki hætta samt, að
menningin sé metin of lítils viðri.
Lítilsvirt menning, er það sá
hornsteinn, sem er stöðugri sjálf-
stæðisbaráttu þessarar þjóðar
nóg?
Jólablað
Æskunnar
ÚT ER komið Jólablað Æskunn-
ar, 100 síður. Meðal efnis má
nefna: Fyrsta jólagjöfin, eftir
Vera Pewtress, Fyrsti jólasöngur-
inn, Jólin koma, eftir Skúla Þor-
steinsson, Æskan, hugleiðing á
jólum, eftir Skúla Þorsteinss, Úr
bókinni Móðir og barn, eftir Ta-
gore, Gunnar Dal þýddi, Sannkall-
aðar perlur úr djúpi barnhreinnar
skáldsálar, ritverk H.C. Andersen,
Louvre safnið, stærsta safn í
heimi, Varðeldar, ljóð eftir Jón
Oddgeir Jónsson, Jól í Andabæ,
eftir Walt Disney, Jólin hans
bangsa, Jólaprédikun, eftir Sigurð
H. Þorsteinsson, Jól á bernsku-
heimili mínu, eftir Önnu Borg
Reumert, Ævi ævintýraskáldsins
H.C. Andersens, Litla njósnasag-
an, Jólaköttur frá Ainsworth, Ket-
ill Larsen segir frá jólasveinunum
vinum sínum, Bernskuminningar,
eftir Ragnheiði Jónsdóttur, Heit-
asta ósk mín, börnin skrifa á
barnaári, Ballett eftir Katrínu
Guðjónsdóttir, Afrískir skóla-
drengir segja frá, Guðrún Guð-
jónsdóttir þýddi, Leikrit Æskunn-
ar, Gleraugun hennar ömmu, Líf-
fræðileg furðuverk, Hvíta lambið,
skoskt ævintýri, Hring á þeirra
fingur, saga hringsins, Gjöf
barnsins, eftir Kristján Jónsson,
Undrabarnið Aljosha, Vitringarn-
ir og Jesúbarnið, eftir Felix
Timmermann, Sigurður H. Þor
steinsson þýddi, Hvað gera rauðu
og hvítu blóðkornin?, Hvers vegna
hnerrum við?, Hvers vegna er
sumt fólk dvergar?, í leit að
leiksystkini, Pop-hljómsveit,
Kveðjur til Æskunnar 80 ára,
Útsölumenn Æskunnar kynntir,
Vögguljóð, eftir Sig. Júl. Jóh.,
Hvers virði er Biblían?, Flugþátt-
ur, Ferðist um landið, Hvað viltu
verða, Þáttur um frímerki, eftir
Pál Gunnlaugsson, Dómkirkjan í
Reykjavík, Afmælisbörn Æskunn-
ar, Varist slysin, Barnahjal, Gagn
og gaman, Diana Ross, Hans og
Gréta, Spakmæli, Þekkirðu land-
ið?, Búið til gestaþrautir, Loft-
speglarnir, Góð ráð, Hver litar
bestu myndina?, Myndagáta,
Krossgáta, Heilabrot, Skrýtlur,
Tívolí-spilið og m.fl. Ristjóri er
Grímur Engilberts.
AUGLÝSINGASTOFA
MYNDAMÓTA
Aöalstræti 6 simi 25810
Opiö föstudag
til kl. 7
og
iaugardag til kl. 10.
TÍZKUVERZLUN UNGA FÓLKSINS
KARNABÆR
Laugavegi 66 sími frá skiptiboröi 85055.