Andvari - 01.01.1906, Side 161

Loftslagsbreytingar á íslandi. 155
stöðu1) og er öllum rannsóknam er að þessu lúla
mjög mikill greiði að hinum fyrirtaks fallegu og ná-
kvæmu uppdráttarblöðum, sem landmælingadeild
herforingjaráðsins danska er nú farin að gefa út.
Landslagsbreytingar á pleistócen-öld hafa að sínu
leyti ekki verið minni en loftslagsbreytingarnar og væri
langt mál að segja frá því, þó að lijer sje farið fljótt
yfir sögu. í upphafi pleistócen-aldar náði landið
mildu lengra út í allar áttir en nú á timum, senni-
lega lijer um hil út á hundrað faðma djTpi, sem nú
er, og var ísland þá allt að því helmingi stærra en
nú. Yfirborðið var líka mjög á annan veg, því að
hæstu fjöllin, sem nú einltum seta svip á landið,
Snæfellsjökull, Öræfajökull, Eiríksjökull o. s. frv. risu
ekki upp fyr en á pleistocen-öld, en áður var landið
miklu flatvaxnara. Skeljarnar í Hallhjarnarstaða-
kambi lil'ðu við strendurnar á landi, sem var æði
mikið svipminna en seinni tíma Island, og jafnvel
þegar Búlandshöfðaskeljarnar voru á lífi, voru jarð-
öflin ekki búin að »gera upp« Sxræfellsjökul eða Hel-
grindur. En einmitt þessi skeljalög, sem jeg nefndi,
eru það, sem gera oss mögulegt að vita hvenær
mikilsvarðandi hlutar þessarar feikna steinbyggingar,
sem nefnist ísland, voru reistir.
Frá mjög löngurn kaíla hinnar pleistocenu aldar
eftir að Búlandshöfðalagið myndaðist, þekkjum vjer
enn þá engin skeljalög; skeljalögin í Fossvogi
nálægt Reykjavík ganga næst Búlandshöfðaskeljunum
að aldri og er þeii'ra þó svo mikill aldursmunur,
að líklega skiftir hundruðum árþúsunda; því að ald-
ur Fossvogsskeljanna skiftir fráleilt meir en lugum
1) Auðvitaö kemur mjer ekki til hugar að vilja með þessum orðuin
draga úr þeiin lieiðri sem Birni Gunnlaugssyni ber fyrir uppdrátt sinn;
en til að gera nákvæman uppdrátt af íslandi þarf mannfjölda og marg-
faldan íjárstyrk við þann sem Björn Gunnlaugsson hafði; líkt má segja
um Þorv. Thoroddsen að þvi er landmælingu hans snertir.