Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1960, Blaðsíða 21

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
651
Ejnar teikkelsen;
SEINUSTU ESKIMÓARNIR
Á NORÐURAUSTURSTRÖND GRÆNLANDS
Á SLEÐAFERÐUM um austur-
strönd Grænlands á vorin, rekst
ferðamaðurinn víða á dökkvar
steinhrúgur upp úr snjónum, og
sigli hann fagran sumardag með-
fram hinni' fögru strönd, sér hann
langt álengdar dökkgræna bletti
og í hverjum bletti stærri eða
kvöl og hann varð að taka á öllu sínu
þreki til þess að brigzla því ekki um
ofdirfsku þess; afsaka sig með láta-
lætis-góðvild á þeim grundvelli, að
kraftaverk var sú náð, er ákaflega
sjaldan væri látin í té; að æpa ekki
upp vegna háðungar sinnar þegar hið
fyrirfram-vitaða kom í ljós og tilraun-
in bar engan árangur og hann sá von-
arbjarmann hverfa af andliti sjúklings-
ins, sem jafnframt varð bleikt af hug-
arkvöl og gremju.
Allt þar til röðin var á enda, hafði
honum tekizt að leyna viðbjóði sínum
og hugaræsingu. Meir en tuttugu sinn-
um hafði hann framkvæmt hina gagns-
lausu handar-álagningu og þulið orðin
eins og bergmál. Síðast í röðinni var
kona ein. Hún leið ekki af neinum sýni-
legum vanheilindum Feimin kom hún
fram fyrir hann og bað hann stamandi
að biðja guð þess, að henni mætti
auðnast að verða móðir. Hann hrökk
við er hann sá frammi fyrir sér siíka
flónsku og hann lagði á flótta, rekinn
á burt sem hraðast, og gat ekki varnað
því, að tár móðgunar og örvæntingar
fengju útrás.
Heim til sín gekk hann dimmustu
strætin og hengdi höfuðið, kvalinn af
þeirri tilhugsun að hann kynni að
þekkjast, eins og svo oft hafðj átt sér
stað, því að hrifning aðdáenda hans var
búin að gera hann frægan.
minni steinahrúgur. Þetta eru
rústir af fátæklegum kofum. sem
Eskimóar hafa reist fyrir mörg-
um öldum. Þeir voru komnir
hingað eftir aldalangt ferðalag frá
Ameríku. En lengra komust þeir
ekki, hér stöðvaði hafið ferðir
þeirra. En ferðaþráin var þeim í
blóð borin, og þeir héldu áfram
að ferðast suður og norður með
austurströnd Grænlands, þar sem
nóg var um veiðiskap og auðvelt
að afla fæðu. Sumir höfðu ferð-
azt fyrir suðurodda Grænlands og
norður á bóginn. Aðrir höfðu far-
ið hina erfiðari leið norður fyrir
Grænland. Og svo hittust þeir hér
einhvers staðar milli Danmarks
Havn og Scoresbysunds. Og á
þessum slóðum ólu þeir svo ald-
ur sinn, þar til þeir urðu aldauða
einhvern tíma á 19. öldinni.
Það var aðeins einu sinni að
hvítir menn komust 1 kynni við
þá. Það var árið 1823, er Eng-
lendingurinn Douglas Charles
Clavering lenti á suðurströnd eyar
þeirrar, er síðan ber nafn hans.
Hann hitti þar 12 Eskimóa.
Eftir því sem bezt er vitað var
Clavering fyrsti hvíti maðurinn
sem kom til austurstrandar
Grænlands. Hann grunaði ekki
hve merkilegt það var, að hann
skyldi rekast þarna á flokk manna
af ókunnum kynstofni. Hann hefir
X þýddi.
Rústir Eskimúabyggðar á Claveringey.