Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1960, Blaðsíða 14

650
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
breyzt í annan vökva, eða í annað alveg
óskylt efni. Þess konar ummyndanir
séu að vísu ósennilegar, en ekki óhugs-
andi.
„Misskiljið mig ekki, bræður rnínir",
þessi ólíkindi eru geysistór. Oss svimar
yfir þeim. Það er alls ekki áform mitt
að gera lítið úr þeim. Sannarlega hefir
skaparinn ætlað sér að binda náttúr-
una samræmdum lögmálum, og frávik
frá verkum þeirra krefst samverkunar
svo óvenjulegra skilyrða að slíkt getur
ekki gerst nema til komi einhver sjálf-
viljug ytri áhrif. Þetta vitum vér allir
og finnum. Þessa undantekningu, sem
skiljanleg er og getur átt samleið með
hinni föstu skipan, hefir guð geymt
sjálfum sér. Þetta er það sem vér nefn-
um kraftaverk.
„En hvað er þetta gagntilfelli sem
svo mikið er rætt um í bókmenntum
nútímans og með óteljandi samsetning-
um frumeindanna getur leitt af sér
ákaflega ósennileg fyrirbæri? Hver er
þessi daimon sem Maxwell talar um?
Orð, bræður mínir, orð, sem maðurinn
notar til þess að fela það, sem skiln-
ingur hans ræður ekki við guðs vilja.
En hann einn megnar að láta sköpun
sinni í té það hreyfi-afl, sem honum
þóknast að hún skuli hafa . .
Presturinn hélt svo áfram að ræða
þetta efni. Honum virtist það ti! þess
fallið að telja nokkrum sálum hug-
hvarf, og þá einkum Favre lækni, sem
ekki hafði af honum augun. Hann lauk
þessum fyrsta þaetti prédikunar sinnar
með því að leggja áherzlu á leyndar-
dóma lífsins, og gaf þannig hinum trú-
uðu ástæðu til þess að leggja sér á
hjarta hve undursamlegs eðlis þeir
væru.
„Hversvegna skyldum vér ekki trúa
á undrið, bræður mínir þar sem vér
höfum fyrir augunum þær verur, að
tilvera þeirra er varanlegt undur?
Á öldinni sem leið gátu menn enn,
gert sér í hugarlund að áhrif samverk-
andi krafta á sviði eðlisfræði og efna-
fræði, er stjórnuðust af tilviljuninni
einni saman, nægðu til þess að skýra
það, að verur þessar væru til orðnar,
og sköpun þeirra á löngum þróunarferli.
Eftir rannsóknir, sem ekki voru alveg
eins yfirborðslegar, urðu lærðu menn-
irnir að játa að þeim hefði* skjátlazt.
Samsetning einnar einstakrar frumu er
sannarlega á engan hátt i ósamræmi
við náttúrulögmálin; það er mögulegt
að hún verði til af sjálfsdáðun, r-étt eins
og umbreyting hvers efnis er möguleg,
en á þessu eru svo mikil ólíkindi að
hversu trúgjarn sem maðurinn er, hik
ar hann við að gera ráð fyrir slíku.
Hvað er líka að segja um þá miljarða
miljarða af frumeindum, er mynda
líkama hverrar lifandi skepnu? Og hvað
um tilorðningarsögu sálarinnar? Hver
einstaklingur er lifandi vottur guðlegs
almættis. Hver einstaklingur er undur“.
Síðan hagaði hann mælsku sinni eftir
skilningi hinna fákænni. Hann til-
greindi nokkur fræg undur, og taldi að
lokum þá sæla, er guð hefði útvalið
sem verkfæri til þess að þau mættu
gerast.
„Bræður mínir, látum oss mikla hans
máttugu áform og hans háleitu óhlut-
drægni í stjórn sinni. Hann fer ekki
í manngreinarálit, á veraldar vísu þeg
ar hann ákvarðar hina útvöldu. í hans
augum er trúin æðsta heiðursmerkið.
Trúin finnur leið til hans, jafnt hvort
sem hún býr í brjósti lærðasta guð-
fræðingsins eða lítilmótlegustu smala-
stúlkunnar.
Sælir eru þeir, er hafa svo sterka
trú að sannanir fá þar engu við aukið.
Sælir eru einfaldir. Áður en þeir hafa
hugsað málið, vita þeir að guði er
ekkert ómáttugt. Og ég segi yður að
oft er það einmitt einn þessara ein-
földu sem hann lætur öðlast brot af
undramætti sínum. Amen“.
Montoire prestur steig niður úr stóln
um og fylgdi honum niðurinn frá hin-
um hrifnu áheyrendum. Faivre læknir
kom til hans í skrúðhúsinu og vottaði
honum hamingjuóskir sinar.
„Hefi ég sannfært þig“ spurði prest-
urinn.
„Það hefðirðu gert ef unt væri að
gera það með orðum. Því miður hefi
ég aldrei átt þess kost að sannprófa
að undur hefði gerzt“.
—ooo—
Nokkrum dögum síðar dvaldi prestur-
inn síðara hluta.dags í kirkju sinni og
hlýddi á skriftamál iðrandi manna, en
tala þeirra, er leituðu aflausnar, óx
hröðum skrefum. Það var orðið áliðið
er þessu var lokið. Bað hann þá stuttr-
ar bænar og gekk síðan eftir mann-
lausri kirkjunni í áttina til skrúðhúss-
ins.
„Prestur góður-“
Hann nam staðar og varð var við
konu, sem virtist vera almúgakona.
Hún stóð rétt hjá ganginum inn í skrúð-
húsið og hafði beðið þess að hann
gengi þangað, en gat ekki sigrazt á
uppburðarleysi sínu fyr en hún sá
hann vera að hverfa þar inn.
„Prestur góður, ég bið yður auð-
mjúkiega."
Hann varð snortinn af bænartón-
inum í rödd hennar og kom til baka.
Með skjálfandi hendi rétt hún honum
bréf.
„Til yðar, prestur góður, frá Faivre
lækni".
„Frá Faivre lækni?“
Hún var í svo mikilli geðhræringu
að hún gat engu orði svarað, en leit
niður fyrir sig og fitlaði óstyrk við
jaðarinn á sjalinu sínu.
Presturinn talaði vingjarnlega til
hennar og sagði: ,,Ég get ekki lesið
héma. Það er svo skuggsýnt í kirkj-
unni. Komið þér með mér“.
Hann ætlaði að láta hana ganga inn
á undan sér. Hún hikaði við að gera
svo, en hreyfði sig úr stað. Þá varð
hann þess var, að hún var þama ekki
einsömul. Hann sá móta fyrir manni
í hálfrökkrinu.
„Sonur minn“, sagði hún í hálfum
hljóðum.
,Komið þið bæði með mér“, sagði
presturinn og var órólegur.
Hún gekk til sonar síns, sem stóð
hreyfingarlaus, eins og hann væri
greyptur inn í steinvegginn. Hann
hreyfði ekkj legg né lið fyrr en hún
var búin að taka undir handlegginn
á honum. Presturinn sá að hann þreif-
aði fyrir sér með göngustaf. Hann hjálp
aði þeim inn í skrúðhúsið og færði
sig nær ljósi sem þar logaði, til þess
að lesa þar bréfið, en spurði engra
spurninga:
„Kæri vinur minn!
Láttu þér ekki koma til hugar að
nokkur minnsta ögrun felist í beiðni
minni. Þú þekkir mig nógu vel til
þess að vita að um alvarleg efni tala
ég alvarlega, og hér er um alvörumál
að ræða. Ég hefi gert mitt ítrasta til
þess að fá þessa góðu konu, frú Courtal,
ofan af því áformi að leita ti! þín.
En að lokum hefi ég látið undan
henni og skrifa þennan kynningarmiða
fvrir hana. Hún er í mörg ár búin
að vera þjónustukona í húsi mínu og
á það skilið að við sýnum henni samúð
í raunum hennar.
„Hún vill skilyrðislaust fara til þín
með son sinn, Jean, hálfþrítugan pilt,
sem missti sjónina í stríðinu. Vísindin
geta ekki hjálpað honum. Hann er