Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1960, Blaðsíða 4

640
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
KIRKJUSÖNGUR FYRRUM
HUNDRAÐ ÁR SÍÐAN GRALLARINN LAGÐIST NIÐUR
T)tn epítr fpígcr prtfjriOT/fyifri.i £r((!urift rpp
til ’JDulatn fuðf4t ttl
» •** *•* II .......W"»*'............ «**f-H*
■n-:nr7 ihw 'n sf*
11,1,1 ** > * IIW*f'IHIN-~-W«t »*<..-«■■
í
voíTfamt Pt twm fpjrttu t«o
i

?.a* * á«“. . ,.ííi“.m.^». jj. j. frtjr
€ot Dtt íQafcrmus aö ©omrmirn. ©rati
M""'',r'"ir' . ...... ..........- ... ......
:irr£™
ÉjnáWfiggtiwqE #i»:iwftgs|
ÖS amvrn S&mim <£}eo rnfho. <t mfium eft.
........... ...... 1 •:» ’ -J .....**~*~ " - ............. ..»i.i ' ;
ff ? n í*3mtm eí juftom rfí^tumi ct fa íu torc*
</4*MÍ*H* *-*M-«*-**-^-’ ... . . . ................................. «*HMM I i ÍMMÉÍ !
—& éTiw'w é'srirw"i*' N~' **i
>***'**«flll*****~f :?t** I* iPt'~^*H^-“***' O*-*** r pj* pl*- ♦♦♦*'' »«»»**•'i ■*
«>■«*•.♦**■ ■**►♦* «
tiB* ftnipfr r* vN.jur ®tatm agrrr» S)ottt»tc <g5anc**
* *~**~ miii ■ ■»■* iw»r^ii »hi»i.»i»iiWP»i ii. „.,li,ft<Mi!i«ii m> »wi... **»■■■■ «hh>
jj" ^
*»»*♦•*■■ 11 * >•' «m ■ • «ii n i • .. h.m>h — T n'nTi mrnv.. ~ m*mhwimmnm(i
í( pattr cmtípctem memt &tw> Om per tiKarttaft

—..HH
wU C%1?cííuw w«a ttwttio j;oflr« mti»iZu$ (*?« cfa-*
Latínusongur úr Oia'laianum, 1. útg. Guðbrands blskups Þorláksonar, 1594,
í FORNÖLD fara litlar sögur af
söng íslendinga Þó heíir eitthvað
verið fengizt við hann, því að
það er fært í frásögur, að Richini
prestur, franskur maður, hafi
kennt söng í skóla þeim, sem Jón
biskup helgi Ögmundarson stofn-
setti á Hólum. Söngur sá, sem
kenndur var, var kaþólskur
messusöngur, enda var sá söngur
tíðastur um þær munJir, þótt víð-
ar sé leitað en á íslandi, Nótur
við kaþólskan messusöng koma
víða fyrir í gömlum sKinnbókum.
Kaþólski kirkjusöngurinn eða
latínusöngurinn leið undir lok við
siðaskiptin, eins og eðlilegt var,
en lúterskur söngur kom í stað-
inn, og mætti ef til vill kalla
hann grallarasöng.
Árið 1589 kemur út á Hólum
„Ein ny Psalma-Bók“ fyrir til-
stilli Guðbrandar biskups Þor-
lákssonar. Þar eru fyrst prentað-
ar nótur á Íslandí, og við íslenzk
ljóð, en það eru fáir sálm. il
þess að gera sem nótur eru við.
Fyrsta útgáfa af Grallaranum
kemur út á Hólum 1594 Framan
við hann ,er formáli eftir Odd
biskup Einarsson, og er það hið
fyrsta sem prentað er á íslandi
um söng, en annars er lítið á
honum að græða Biskupinn talar
mest um söng hjá Gyðingum og
í kirkfum í fornöld, en kennir alls
ekki að þekkja nótur, né syngja
eftir þeim. Nótur eru varla nefnd-
ar í pistlinum. Það eru aðeins
tvær setningar hjá Oddi biskupi,
sem vert er að takg ?ftir. Á öðr-
um staðnum segir hann að „vér
eigum að forleggja (hætta við)
alla þá söngva eða sálma, sem
ekki eru guðs orði samhljóðandi“,
allan verzlegan söng með öðrum
orðum. Á hinum staðnum varar
hann við að syngja í kirkjum
„með margslungnum hljóðum,
klinku nótum og annari hljóðanna
umbreytni".
Fyrst framan af var latínusöng-
urinn við lýði jafnframt grallara-
söngnum. í II.—V. útgáfu af