Morgunblaðið - 16.05.2000, Qupperneq 42

42 ÞRIÐJUDAGUR 16. MAÍ 2000
MGRGUNBLAÐIÐ
• • >
Pólfarinn Haraldur Orn Olafsson segir ferðina hafa verið gríðarlega erfíða
Morgunblaðið/Einar Falur
í Twin Otter-flugvélinni á leiðinni af norðurpólnum skoðar Haraldur
Örn, ásamt Ingþóri Bjarnasyni og Skúla Björnssyni úr bakvarðasveit
leiðangursins, úrklippubók með fréttum um gönguna.
Morgunblaðið/Einar Falur
Á lofti yfir svæðinu á milli 88. og 89. breiddargráðu blasti við mikið
vakasvæði, en þessi hluti leiðarinnar, meira en 100 km, var Haraldi Emi
einstaklega erfiður yfirferðar vegna vakanna og reks á ísnum.
Óðs manns æði
Norðurpólsleiðangri Haraldar Arnar
Olafssonar lauk í gærmorgun þegar tekið
var á móti honum með blómum og húrra-
hrópum í Leifsstöð. Unnusta hans og
félagar úr bakvarðasveit leiðangursins
eyddu nær 50 klukkustundum í flugi þegar
hann var sóttur og á heimleiðinni ræddi
Einar Falur Ingólfsson við Harald Örn um
bakgrunn hans í útivist, ólík heimskauta-
svæði, erfíðleikana í ferðinni - og hvert
hann ætlar næst.
Morgunblaðið/Einar Falur
Heimkomu Haraldar Arnar var fagnað í Leifsstöð í gærmorgun. Hér er
hann með foreldrum sínum, Sigrúnu Richter og Ólafi Emi Haraldssyni,
og Sigursteini Baldurssyni.
HARALDUR Örn tekur hressilega
til matar síns þessa dagana. Á
göngunni á norðurpólinn borðaði
hann mat með þreföldu því hitaein-
ingamagni sem venjulegur maður
borðar. Engu að síður léttist hann
um níu kíló og segist hafa verið far-
inn að brenna vöðvum.
Matarlystin er mikil þótt ferðinni
sé lokið og í þessum löngu flugferð-
um var hann síborðandi og lét sig
ekki muna um að hesthúsa stærstu
steik sem hann gat fengið á frægu
steikhúsi í Boston í fyrradag, þar
sem Örvar bróðir hans, sem starfar
í Connectícut, kom til móts við hann
ásamt unnustu sinni. Á undan hafði
Haraldur Örn borðað heilt fjöl-
skyldubox af ís í nálægri ísbúð, og í
eftirrétt var súkkulaðiterta. Ekki
leið á löngu þar til hann var búinn
að sporðrenna matnum í Flugleiða-
vélinni sem flutti hópinn síðasta
legginn heim.
Haraldur virðist furðu lítið
þreyttur eftir þessa löngu göngu og
segir að sér líði mjög vel. Þessi ferð
marki ákveðin þáttaskil í sínu lífi.
Hann er lögfræðingur að mennt og
hefur síðustu misserin starfað sjálf-
stætt. „Nú er ég hættur því,“ segir
hann, „og farinn að huga að breyt-
ingum. Eg ætla að starfa sjálfstætt
að tímabundnum verkefnum þegar
ég kem heim, síðan er framtíðin
nokkuð óráðin. Það eru margar
spennandi hugmyndir í farvatninu
og ekki endilega á sviði lögfræðinn-
ar. Það getur verið eitthvað
tengt ferðamennsku.
Ferðamennskan er í blóð-
inu, hún er sönn ástríða."
Og svona erfíð ganga
slær ekkert áþá ástríðu?
„Nei, þvert á móti. Hún
magnar hana.“
Haraldur Örn segist vera
maður sem setur sér
markmið. Hann þarf sífellt
að vera að stefna að einhverju.
„Mér leiðist kyrrstaða og vil alltaf
vera að víkka sjóndeildarhringinn.
Þegar maður hefur lokið svona
áfanga tekur eitthvað nýtt við. Mér
finnst mjög mikilvægt að hafa eitt-
hvað að stefna að. Ef ekki, þá myndi
ég bara drabbast niður.“
Mikið frelsi frá foreldrunum
Þú ert 28 ára gamall og kominn
með gríðarlega reynslu af útívist og
þrekraunum.
„Ég byrjaði mjög ungur í útivist-
inni. Þetta hefur verið í blóðinu síð-
an ég man eftir mér.
Afl minn, Haraldur Mattíasson,
sem er nýlátinn, hefur sjálfsagt
ómeðvitað verið mér fyrirmynd og
foreldrar mínir ferðuðust
mikið með mig þegar ég
var ungur; pabbi hafði
mjög mikinn áhuga á
ferðalögum þótt hann
hafi ekki stundað fjalla-
mennsku sem slíka.
Þetta kom mjög snemma
fram hjá mér.
Þegar ég var smá-
strákur, þá krafðist ég
þess í ferð í Brúarárskörð að fá að
vera með reipi um öxlina, jöklareipi
sem afi átti, og héngu á virðulegum
stað í húsinu þeirra ömmu. Ég held
ég hafi verið á fermingaraldri þegar
ég fór fyrstu sjálfstæðu ferðina án
foreldranna. Þá gekk ég með göml-
um félaga mínum í Innstadal við
Hengil.
Ég fór aðeins í skátana en fann
mig ekki alveg þar, það voru ekki
alveg nógu miklar gönguferðir, en
síðan fór áhuginn að beinast að
Alpaklúbbnum. Ég komst yfir bók
sem heitir Fjallamennska, eftir Ara
Trausta Guðmundsson, og ég las
hana spjaldanna á milli. Ég var
fjórtán ára þegar ég fór fyrst að
fara á fjöll með jafnöldrum. Minn
fyrsta leiðangur út fór ég sextán
ára, en þá kleif ég Mt. Blanc.
Ég fékk mikið frelsi frá foreldr-
unum til að gera þetta, þau treystu
mér og ég held það hafi verið rétt
og er þeim mjög þakklátur fyrir að
hafa fengið þetta frelsi. Þetta vatt
síðan upp á sig. Ég var mikið í
klifri, það var ástríðan; ís- og kletta-
klifur. Árið 1990 fór ég í klifurleið-
angur til Grænlands, til fjallasvæðis
sem er á Norðaustur-Grænlandi og
mjög afskekkt. Þarna vorum við sex
félagar í sex vikur og klifum fjöll
sem fáir hafa séð. Það var stórkost-
legt.
Ég var mikið í ferðum innanlands
og fór yfir í gönguskíðin með pabba.
Við byrjuðum eiginlega saman í
þessu, hann fór að þvælast með mér
og mínum vinum. Við gengum á
Snæfellsjökul og yfir Vatnajökul;
vorum mikið á ferðinni. Þetta var
skemmtileg samsetning og vinir
mínir urðu vinir hans. Hann er svo
léttur, okkur lyndir vel og erum
mjög nánir. Svo kemur þessi hug-
mynd um ferð yfir Grænlandsjökul.
Enginn íslenskur leiðangur hafði
farið yfir Grænlandsjökul en við
höfðum óljósa hugmynd um að
hægt væri að ganga yfir hann, rétt
eins og Vatnajökul. Og það gerðum
við í maí 1993.“
Þá bættist Ingþór Bjnrnason í
hópinn með þér og föður þínum,
Ólafíi Erni Haraldssyni.
„Já, upphaflega hugsuðum við
þetta sem fjögurra manna leið-
angur. Okkur fannst mikilvægt að
hafa einhvern sem væri vanur
skíðamaður og var bent á Ingþór
sem var kunnur skíðakappi. Hann
var strax mjög spenntur, kom með
okkur í æfingaferð og okkur líkaði
frá upphafi mjög vel við hann. Þá
ákváðum við að hafa þetta þriggja
manna ferð og ég er mjög feginn
því, eftir á sér maður að það er lítill
ávinningur af að vera fleiri. Stórir
leiðangrar skapa yfirleitt bara meiri
vandamál.
Næstu árin á eftir varð hlé á ferð-
um, ég var upptekinn við laganámið
en stundaði þó alltaf fjallamennsku.
Við vorum alltaf að velta suður-
pólnum fyrir okkur. Það var of dýrt
í fyrstu en þegar verðið lækkaði
helltum við okkur í undirbúning.
Fórum síðan af stað og það var
stórkostlegt að ganga á suðurpól-
inn. Það var minn stærsti leiðangur
fram að því og að standa á syðsta
bletti jarðar og sjá sólina hring-
snúast, það var magnað. Þetta var
51 dags leiðangur."
Grundvallarmunur
að vera á hafís
Þið fóruð þá strax að tala um
norðurpólinn.
„Þetta lá í loftinu þótt við töluð-
um ekki mikið um það, en við skild-
um hver annan og það var ekki fyrr
en við vorum komnir heim að við
fórum að tala um þetta af einhverri
alvöru; í byrjun árs 1998. Eins og
með allar hugmyndir, þá eru orð til
alls fyrst.Við fórum að afla upplýs-
inga, lesa okkur til. Við skynjuðum
strax að þetta væri gerólíkt því sem
við höfðum reynt tU þessa. Það er
grundvallarmunur að vera úti á haf-
ís.“
Nú ertu búinn að ganga á báða
pólana og hvað er það sem gerir
norðurpólinn svona miklu meiri
ögrun?
„Þetta eru tveir gjörsamlega ólík-
ir heimar. Þeir eru líkir að því leyti
að þetta er hvor sinn endinn á jörð-
inni og þarna mætast lengdarbaug-
arnir. Þeir eiga fátt annað sameig-
inlegt. Ef þú horfir á þetta út frá
staðsetningarhnitum, þá eru þetta
eineggja tvíburar. En ef þú horfir á
landafræðina, þá ertu annars vegar
að ganga yfir hafi, hinsvegar á föst-
um jökli. Það er mjög ólíkt. Að vera
á hafís var mér mjög framandi. Og
ég held að það sé almennt mjög erf-
itt fyrir fólk að skilja það, átta sig á
því hvað það er að vera ekki á föstu
landi. Að skilja að undir fótum
manns er ís sem er frá tveimur
sentimetrum á þykkt upp í nokkra
metra, og þar undir er haf sem er
þriggja kílómetra djúpt. ísinn er á
stöðugri hreyfingu og vakir opnast.
Þetta er mjög sérstakt og svolítil
geggjun að menn skuli yfirleitt hafa
farið út í að ganga á norðurpólinn. í
upphafi ætluðu menn alltaf að sigla
þangað. Ég held að mönnum hafi
ekki dottið ganga í hug, það var svo
mikið brjálæði."
Þegar við flugum yfír þessa
sprungnu og hrikalegu ísbreiðu
með öllum þessum vökum, þá gat ég
ekki annað en hugsað að það væri
fífldirfska að ganga þessa leið.
„Já, ég hugsaði eiginlega það
sama þegar ég kom á pólinn", segir
Haraldur Örn og brosir. „Ég hugs-
aði með mér að það væri í raun óðs
manns æði að menn skuli vera að
stunda þetta. Og ég verð að viður-
kenna að ég sá það ekki í því Ijósi
fyrr en ég kom á pólinn. Fólk sem
ekki hefur séð þennan heim á erfitt
með að skilja þetta.“
Varstu ekki hræddur um að falla í
vök?