Morgunblaðið - 16.05.2000, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
ÞRIÐJUDAGUR 16. MAÍ 2000 33
Styrkveitingar Lýðveldissjóðs til
eflingar íslenskri tungu
„Peningarnir
hafa nýst
mjög vel“
„ÉG HELD að það megi með góðri
samvisku segja að peningarnir hafi
nýst mjög vel,“ segir Guðrún Kvar-
an, forstöðumaður Orðabókar Há-
skólans, um afrakstur alls 250 millj-
óna króna styrkveitinga úr
Lýðveldissjóði á síðustu fimm árum
til eflingar íslenskri tungu.
Arangur helstu verkefna sem
styrkt voru var kynntur á ráðstefnu
Málræktarsjóðs sl. laugardag og
segir Guðrún að sér virðist sem svo
til allir hafi náð þeim árangri sem
þeir stefndu að.
Fjölmargir fengu styrki
Lýðveldissjóður var stofnaður á
lýðveldishátíðinni á Þingvöllum árið
1994 en þá samþykkti Alþingi að
verja 500 milljónum króna á næstu
fimm árum til eflingar íslenskri
tungu annars vegar og til rannsókna
á lífríki hafsins hins vegar.
Hæstu styrkina á sviði íslenskrar
tungu fengu Orðabók Háskólans, Is-
lensk málstöð og Norræna orðabók-
in í Kaupmannahöfn, en að auki
fengu fjölmargir einstaklingar
styrki til rannsókna á íslenskri
tungu.
Stflfræði, stafræn útgáfa,
framburður og þýðingar
Öllum þeim sem fengu styrki til
einstaklingsverkefna var boðið að
senda inn stutta lýsingu á sínu verk-
efni og að sögn Guðrúnar valdi und-
irbúningsnefndin úr nokkur verk-
efni á ýmsum sviðum íslenskrar
tungu sem kynnt voru sérstaklega á
ráðstefnunni. Guðrún var beðin um
að nefna nokkur dæmi um áhuga-
verð verkefni. „Már Jónsson er t.d.
að vinna að stafrænni útgáfu á öllum
verkum Arna Magnússonar. Jó-
hanna Þráinsdóttir og Ólöf Péturs-
dóttir kynntu athugun sem þær hafa
verið að gera á þýðingum sjónvarps-
og bíómynda og þar kom m.a. fram
hversu sárlega vantar leiðbeiningar
og skólun fyrir þá sem taka að sér
slík verkefni. Þá kynnti Kristján
Árnason prófessor niðurstöður
rannsókna á framburði um land allt.
Einstaklega skemmtilegt þótti
mönnum érindi Þorleifs Hauksson-
ar, sem er að skrifa bók um stílfræði
20. aldar,“ segir Guðrún. Þá nefnir
hún einnig áhugaverða könnun
tveggja kvenna á málþroska barna
og tengslum hans við lestrarörðug-
leika síðar meir. „Þegar í leikskóla
er hægt að sjá fyrir hvort ákveðin
börn muni eiga í lestrarerfiðleikum
eða ekki - og oft reynist það vera
vegna þess að ekki er lesið nóg fyrir
þau eða með þeim heima fyrir,“ seg-
ir hún.
Handbækur, málfarsbanki
og alfræðidiskur
Ennfremur segir Guðrún að eitt
af stærstu verkefnunum sem styrkt
voru hafi verið þrjár handbækur um
íslenskt mál, en stefnt er að því að
þær komi úr síðar á þessu ári. Ein
þeirra er handbók um setninga-
fræði, í ritstjórn Höskuldar Þráins-
sonar, önnur er um hljóðfræði og
hljóðkerfisfræði og ritstjóri hennar
er Kristján Arnason, og sú þriðja,
um orðmyndunar- og beygingar-
fræði, er í ritstjórn Guðrúnar Kvar-
an. Handbækurnar, sem ætlað er að
ná yfir meginhluta íslenskrar mál-
fræði, eru ætlaðar kennurum, eldri
bekkjum framhaldsskóla og nemum
á fyrstu tveimur árum háskólanáms
í íslensku.
Gagnabanki fyrir orðanefndir
og yfir nýyrðasmíð
Islensk málstöð kynnti m.a.
gagnabanka fyrir orðanefndir og yf-
ir nýyrðasmíð, og nýjan málfars-
banka sem þar er unnið að, en stefnt
að því að hann verði opnaður í haust.
„Þar á að vera hægt að fara inn og
finna helstu atriði sem eru að vefjast
fyrir fólki í málinu," segir Guðrún.
Hápunktinn á þinginu segir hún
hafa verið kynningu á geisladiskin-
um Alfræði íslenski-ar tungu. ,Á
honum verður að finna tugi
sérfræðigreina, sem þó eru skrifað-
ar fyrir almenning. Einnig er unnið
úr greinunum þannig að hægt verð-
ur að slá inn fyrirspurnarorð og fá
stuttar skýringar. Þar verður einnig
lítið ritvinnsluforrit og réttritunar-
orðabók, þannig að það ætti að
verða mjög auðvelt fyrir böm að
skrifa í því.“
Ritstjórar disksins eru þau Heim-
ir Pálsson og Þórann Blöndal, sem
bæði eru lektorar við Kennarahá-
skóla íslands, en fjöldi annarra
leggur til efni.
Gert er ráð fyrir að diskurinn
verði tilbúinn til dreifingar með
haustinu en hann er ætlaður til
notkunar í skólum jafnt sem á heim-
ilum.
Burtfararpróf
Smára Vífílssonar
SMÁRI Vífilsson tenór lýkur námi
sínu frá Nýja tónlistarskólanum og
verða burtfararprófstónleikar hans í
sal skólans,
Grensásvegi 3, í
kvöld, þriðju-
dagskvöld, kl. 20.
Kennari Smára
hefur verið Sig-
urður Bragason
óperusöngvari. Á
efnisskránni
verða m.a. ljóða-
söngvar e. Vaug-
ham Williams,
Schumann, Schubert og Beethoven,
Rósin eftir Friðrik Jónsson, Hamra:
borgin eftir Sigvalda Kaldalóns og í
fjarlægð eftir Karl O. Runólfsson.
Einnig verða fluttar aríur úr Rigol-
etto e. Verdi og Che gelida Manina
úr La Boheme eftir Puccini.
Á tónleikunum með Smára syngur
einnig Gyða Björgvinsdóttir. Undir-
leikari á píanó er Bjarni Þór Jón-
atansson.
Smári hverfur nú til framhalds-
náms til Danmerkur og verður kenn-
ari hans þar André Orlowitz óperu-
söngvari.
-------*->-♦------
Vortónleikar
Nýja tónlistar-
skólans
VORTÓNLEIKAR söngdeildar
Nýja tónlistarskólans verða haldnir í
dag, þriðjudag og föstudaginn 19.
maí.
Tónleikar strengjadeildar verða
þriðjudaginn 23. maí kl. 20.

1 w Á

t0 / - v : : ; i'SJ, 'v.V'V- ’-ý" :
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
Fjórir listamenn hljóta starfsstyrk
ÁRLEG úthlutun starfsstyrkja til
listamanna í Kópavogi fór fram á
afmælisdegi bæjarins, fimmtudag-
inn 11. maí, og fór athöfnin fram í
Salnum.
Að þessu sinni fengu fýórir lista-
menn starfsstyrk: Erna Ómars-
dóttir dansari, Gréta Mjöll Bjarna-
dóttir myndlistarmaður,
Hrafnhildur Björnsdóttir söng-
kona og Ólöf Erla Bjarnadóttir
myndlistarmaður.
Þorkell Sigurbjörnsson var val-
inn heiðurslistamaður Kópavogs
árið 2000.
Greiðsluáskorun
Innheimtumenn ríkissjóðs skora hér með á gjaldendur efdrtalinna gjalda að gera skil nú þegar
eða í síðasta lagi innan 15 daga frá dagsetningu áskorunar þessarar:
Gjöldin em: Staðgreiðsla og tryggingagjald til og með 4. tb. árið'2000 með eindaga 15. maí 2000 og
virðisaukaskattur til og með 1. tb. árið 2000 með eindaga 5. apríl 2000 og önnur gjaldfallin álögð gjöld
og ógreiddar hækkanir er fallið hafa í gjalddaga til og með 15. maí 2000 á staðgreiðslu, tryggingagjaldi
og virðisaukaskatti, virðisaukaskatti í tolli, áfengisgjaldi, launaskatti, bifreiðagjaldi, slysatryggingagjaldi
ökumanna, föstu árgjaldi þungaskatts, þungaskatti skv. ökumælum, viðbótar- og aukaálagningu sölu-
skatts vegna fyrri tímabila, skemmtanaskatti og miðagjaldi, virðisaukaskatti af skemmtunum, trygginga-
gjaldi af skipshöfnum ásamt skráningargjöldum, búnaðargjaldi, iðgjaldi í Lífeyrissjóð bænda, vinnu-
eftirlitsgjaldi, vömgjaldi af innlendri framleiðslu, vömgjaldi af ökutækjum, eftirhtsgjöldum, aðflutnings-
gjöldum og útflutningsgjöldum, skilagjaldi á umbúðir, verðbótum á ógreiddan tekjuskatt og verðbótum
á ógreitt útsvar, fasteignagjöldum, skipulagsgjaldi, skipagjaldi, fisksjúkdómagjaldi, jarðarafgjaldi og
álögðum opinbemm gjöldum, sem em:
tekjuskattur, útsvar, aðstöðugjald, sérstakur tekjuskattur manna, eignarskattur, sérstakur
eignankattur, slysatryggingagjald vegna heimillsstarfa, tryggingagjald, iðniánasjóðs- og
iðnaðarmálagjald, þróunarsjóðsgjald, kirkjugarðsgjald, markaðsgjald, gjald í framkvæmda-
sjóð aldraðra og skattur af verslunar- og skrifstofuhúsnæði.
Fjámáms verður krafist án frekari fyrirvara að þeim tíma liðnum fyrir vangoldnum eftirstöðvum
gjaldanna ásamt dráttarvöxtum og öllum kostnaði, sem af innheimtu skuldarinnar kann að leiða,
á kostnað gjaldenda.
Athygli skal vakin á því að auk óþæginda hefur fjámám í för með sér vemlegan kostnað fyrir gjald-
anda. Fjámámsgjald í ríkissjóð er allt að 11.500 kr. fyrir hvert fjárnám. Þinglýsingargjald er 1.200 kr.
og stimpilgjald 1,5% af heildarskuldinni, auk útlagðs kostnaðar eftir atvikum. Em gjaldendur hvattir
til að gera full skil sem fyrst til að forðast óþægindi og kostnað.
Þá mega þeir gjaldendur, sem skulda staðgreiðslu, tryggingagjald, vömgjald, afdreginn fjármagns-
tekjuskatt og virðisaukaskatt, búast við því að starfsemi þeirra verði stöðvuð án frekari fyrirvara.
Loks mega þeir gjaldendur er skulda bifreiðagjöld og þungaskatt eiga von á að skráningamúmer
verði tekin af ökutækjum þeirra án frekari fyrirvara. Fyrrgreindur 15 daga frestur frá dagsetningu
áskorunar þessarar gildir ekki í þessum tilvikum.
Reykjavík, 16. maí 2000.
Tollstjórinn í Reykjavík
Sýslumaðurinn í Kópavogi
Sýslumaðurinn í Hafnarfirði
Sýslumaðurinn í Keflavík
Sýslumaðurinn á Keflavíkurflugvelli
Sýslumaðurinn á Akranesi
Sýslumaðurinn í Borgamesi
Sýslumaðurinn í Stykkishólmi
Sýslumaðurinn í Búðardal
Sýslumaðurinn á ísafirði
Sýslumaðurinn í Bolungarvík
Sýslumaðurinn á Patreksfirði
Sýslumaðurinn á Hólmavík
Sýslumaðurinn á Siglufirði
Sýslumaðurinn á Sauðárkróki
Sýslumaðurinn á Blönduósi
Sýslumaðurinn á Akureyri
Sýslumaðurinn á Húsavík
Sýslumaðurinn á Ólafsfirði
Sýslumaðurinn á Seyðisfirði
Sýslumaðurinn á Eskifirði
Sýslumaðurinn á Höfn
Sýslumaðurinn í Vestmannaeyjum
Sýslumaðurinn á Selfossi
Sýslumaðurinn í Vík
Sýslumaðurinn á Hvolsvelli
Gjaldheimta Vestfjarða
Gjaldheimta Austurlands
Gjaldheimtan í Vestmannaeyjum