Morgunblaðið - 01.03.1998, Qupperneq 1

104 SÍÐUR B/C/D/E
STOFNAÐ 1913
50. TBL. 86. ÁRG. SUNNUDAGUR 1. MARZ 1998 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS

E1 Nino hefur átt þátt í að skrifa
mannkynssöguna
Kennt um
byltingar
Canberra. Reuters.
EL Nino, heiti straumurinn við
Suður-Ameríku, hefur valdið
spjöllum á uppskeru víða um heim
og kynt undir skógareldum í Suð-
austur-Asíu og nú telja sumir, að
hann hafi átt meginþátt í flensu-
faröldrum, öðrum plágum og bylt-
ingum svo lengi sem sögur herma.
Kom þetta fram á ráðstefnu
ástralskra vísindamanna um E1
Nino en þar sagði ráðstefnustjór-
inn, Richard Grove, að E1 Nino
hefði átt sinn þátt í frönsku stjórn-
arbyltingunni, svarta dauða á 14.
öld og öðrum plágum síðastliðin
5.000 ár. Nefndi hann sem dæmi
þurrkana og skógareldana í
Indónesíu, sem gerðu slæmt
ástand í efnahagsmálum landsins
enn verra. Svipað hefði verið uppi
á teningnum með stjórnarbylting-
una í Frakklandi 1787-88. For-
plágur og
í 5.000 ár
sendurnar hefðu verið íyrir hendi
en uppskerubrestur vegna E1 Nino
hefði hrint henni af stað.
Grove sagði, að E1 Nino fylgdi
gífurleg úrkoma á sumum svæðum
og við þær aðstæður þrifust flær
og moskítóflugur vel og rottum
fjölgaði. Telur hann, að allir mestu
inflúensufaraldrar frá 1557 til 1900
tengist E1 Nino og einnig bólusótt
og malaría. Á 17. öld fækkaði fólki
á Jövu um helming vegna malarí-
unnai-.
Grove nefndi einnig kart-
öflumygluna og hungursneyðina á
Irlandi 1845 en þá var E1 Nino
mjög öflugur að hans sögn. Segir
hann, að hallæri og hungursneyð á
Indlandi á öldum áður hafi ávallt
tengst E1 Nino, sem hafi raskað
hinum venjulegu monsúnrigning-
um í landinu.
Boða flótta frá
forlagi Murdochs
London. Daily Telegraph. Reuters.
NOKKRIR kunnustu rithöfundar
Bretlands hótuðu í gær að segja skilið
við bókaforlagið HarperCollins, sem
er í eigu blaðakóngsins Ruperts Mur-
dochs, eftir að fyrirtækið hætti við út-
gáfu endurminninga Chris Pattens,
síðasta landsstjóra Breta í Hong
Kong.
I ljós hefur komið að Murdoch gaf
sjálfur fyrirmæli um að hætt skyldi
við útgáfii bókar Pattens vegna gagn-
rýni hans á kínversk stjórnvöld.
Díana
á mynt?
London. Reuters.
BRESKA stjórnin er mjög
áhugasöm um að gefin verði út
tveggja eða fímm punda mynt
með upphleyptri mynd af Díönu
prinsessu, að sögn Daily Mail.
Að sögn blaðsins er einungis
beðið samþykkis Elísabetar
drottningar fyrir útgáfunni en
eins og um alla aðra breska
mynt yrði mynd hennar á bak-
hliðinni. Baráttumenn fyrir út-
gáfunni gera sér vonir um að af
henni geti orðið áður en eitt ár
líður frá því Díana fórst í
bflslysi í París 31. ágúst sl.
Breskum fjölmiðlum ber saman um
að ástæðan sé ótti Murdochs við að
viðskiptahagsmunir hans í Kína væru
í hættu með útgáfunni. Hafa tals-
menn hans viðurkennt, að Murdoch
hafi látið í Ijós vanþóknun á fyrirhug-
aðri útgáfu bókarinnar en neita því að
hann hafi gert tilraunir til að fá hand-
ritinu breytt. Hafði 70.000 orða frum-
gerð þess verið skilað inn til útgáf-
unnar og hún hafði greitt Patten
50.000 pund, 5,6 milljónir króna, af
umsömdum 125.000 punda útgáfu-
launum.
Einn helsti ritstjóri útgáfunnar,
Stuart Proffit, hefur hætt störfum
fyrir HarperCollins vegna málsins og
í gær sögðust rithöfundarnir Doris
Lessing og Penelope Fitzgerald og
sagnfræðingurinn Peter Hennessey,
höfundar einhverra vinsælustu skáld-
sagna og ritverka útgáfunnar á und-
anfomum árum, íhuga að segja skilið
við hana. Lýstu þau megnustu van-
þóknun á framferði útgáfunnar varð-
andi bók Pattens. Hvatti Hennessy til
fjöldaflótta frá HarperCollins og
sagði útgáfuna ekki lengur hluta af
„opnu þjóðfélagi". Sagði hann að eng-
inn maður með snefil af sómatilfinn-
ingu myndi vilja tengjast fyrirtækinu
og sagði málið kunna að marka enda-
lok „stórmerks bókaforlags".
Breskir stjómmálamenn hvöttu til
þess að dregið yrði úr áhrifum Mur-
dochs á blaða- og sjónvarpsmarkaði.

..i,- ■ •£. Km* ? W>. •
•**. > •. v" '’*•>,•'♦ • • ’ •> - A. V.*>. ' - - , v . ...
‘'í". >"•*«".-V '■ •»
•^V0 r: ■
;; ■: ■ /• - ■" ■■;
-v-r'Á••• ■;...•;. • '

DETTIFOSSIKLAKABONDUM
Morgunblaðið/Jón Karl Snorrason
Jeltsín víkur þremur
ráðherrum úr stjórn
kvn. Rpntprs.
Moskvu. Reuters.
BORÍS Jeltsín Rússlandsforseti
lét í gær verða af hótunum um
uppstokkun í ríkisstjórn sinni er
hann vék þremur ráðherrum úr
henni. Hróflaði hann þó ekki við
umbótasinnum í stjórninni á borð
við Borís Nemtsov og Anatolí
Tsjúbajs.
Ráðherrarnir sem látnir voru
fjúka eru Valerí Serov aðstoðarfor-
sætisráðherra sem hafði með sam-
skipti við fyrrverandi lýðveldi Sov-
étríkjanna að gera, Níkolaj Tsakh
samgönguráðherra og Vladímír
Kíneljov menntamálaráðherra.
Hermt er að fjöldi ráðherra í
stjórn Jeltsíns hafi verið á nálum
undanfarnar vikur vegna orðróms
og vaxandi vísbendinga um að
breytingar yrðu gerðar á skipan
stjórnarinnar. Ovissan jókst til
muna á ríkisstjórnarfundi sl.
fimmtudag þar sem vega skyldi
árangur af starfi stjórnarinnar sl.
ár og ræða áform hennar á þessu
ári. I setningarræðu sinni sagði
Jeltsín, að fundinum kynni að
ljúka með því að þrír ráðherrar
misstu starfið. Kom sú yfirlýsing
eins og þruma úr heiðskíru lofti en
ekki vakti minni undrun er forset-
inn stóð síðan upp og gekk á dyr
án frekari útskýringa.
Má
bjóða
þér
inniskó
HÁLENDID
næst á
dagskrá 28
* VELGENGNI
OG VEIÐARFÆRI
26