Morgunblaðið - 01.03.1998, Blaðsíða 44

44 SUNNUDAGUR 1. MARZ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
HUGVEKJA
í DAG
Æskulýðs-
dagurinn
Kristin fræði ættu að
vera skylduefni í
framhaldsskólum,
segir séra Heimir
Steinsson, ekki síður
en á barnsaldri.
UM ÞESSA helgi fögnum
vér hvoru tveggja í senn, æsku-
lýðsdegi Þjóðkirkjunnar og
fyrsta sunnudegi í föstu. Hug-
vekjan einkennist af þessu.
Hún býr að tvennu tilefni eða
meir.
Nýlega sat ég á góðra vina
fundi. Þar bar það m.a. á góma,
að auðveldara kynni að vera fyr-
ir ungt fólk að rækta með sér
kristna trú nú á dögum en t.d.
var um miðja öldina. Á þeim ár-
um var uppi í veröldinni mjög
harðskeytt guðleysisstefna, sem
sat um ungmenni ekki síður en
aðra og leitaðist við að leiða þau
sem lengst á braut frá kristnum
dómi og guðstrú yfirleitt. Veldi
Marxismans var um þetta leyti
mikið á íslandi. í broddi þeirrar
fylkingar gengu ýmsir helztu
frömuðir landsins svo sem t.d.
nokkur þekktustu skáldin. í
unglingahópi var hlegið að trú-
hneigðum mönnum og þeir taldir
illa greindir og umfram allt ákaf-
lega menningarsnauðir.
Nú virðist Marxisminn vera úr
sögunni. Hann þoldi ekki hrun
Sovétríkjanna. Guðleysi er ekki
lengur fint meðal „gáfaðra"
manna. Það er jafnvel í tízku að
velta sér upp úr margs konar
trúarstefnum. Menningararfleifð
kirkjunnar nýtur og vaxandi at-
hygU. Á slíkri tíð ætti það sem
fyrr greinir að vera hægara en
áður að heyra boðskap Krists.
Það á við um ungt fólk og alla
aðra.
Trúaruppeldi
„Lengi býr að fyrstu gerð“
segir máltækið. Það er alkunna,
að trúaruppeldi fer öðru fremur
fram í frumbemsku. Móðirin
unga, sem kennir bami sínu að
fara með vers að kvöldi dags, er
ásamt föður bamsins þýðingar-
mesti kristniboði landsins. Það á
reyndar við um fóstra og fóstmr,
ömmur og afa og alla þá aðra, er
sitja kunna við rekkjustokkinn,
meðan bömin eru á aldrinum
tveggja til sex ára, svo að eitt-
hvað sé talið.
Ég vil í dag, á æskulýðsdegi
Þjóðkirkjunnar, telja kjark í
ykkur öll, sem þetta kristniboð
stundið. Um leið þakka ég henni
móður minni það, hve vel henni
fórst þetta verk úr hendi fyrir
nokkru meira en hálfri öld.
Engin hugsun vekur mér meiri
öryggiskennd á fullorðinsárum
en versin sem mamma kenndi
mér forðum. Ég hef lært ýmis-
legt varðandi kristinn dóm og
önnur trúarefni síðan. En ekk-
ert tekur þessari endurminn-
ingu fram. Jafnvel prestsvígsla
stendur ekki dýpri rótum í hug-
skotinu en kvöldbænir bemsk-
unnar.
Ef þú vilt gefa bami nokkuð,
sem kemur að haldi ævilangt,
skaltu kenna því að biðja og hlú
að þeirri iðju eins lengi og kost-
ur er.
Hugsun og trú
Unglingsárin eru mótunar-
skeið. Um þær mundir fæst ein-
staklingurinn við að koma sér
upp sjálfsmynd og bregðast við
eigin vem og umhverfí sínu. Á
þessum tímum ber skólunum að
leggja það af mörkum, sem til
þroska horfir. Hugmynda- og
trúarsaga er þar ofarlega á
baugi. Kristin fræði ættu reynd-
ar að vera skylduefni í fram-
haldsskólum, ekki síður en á
bamsaldri.
Venjulegt ungt fólk brýtur
heilann um gátur og geim. Við
þau heilabrot þarf það á trúar-
legum lausnum að halda ekki
síður en öðram. Þegar ég tala
um trúarlegar lausnir, á ég ekki
eingöngu við kristniboð til aftur-
hvarfs, heldur „hugsandi trú“ al-
mennt talað eða trúarheimspeki,
ef menn vilja nota það orð. Til
þess ama þarf reyndar að
mennta kennara og renna stoð-
um undir störf þeirra. Þeir verða
og að hafa skilning á gildi hugs-
andi trúar.
Við freistingum
gæt þín
í dag er ekki aðeins æsku-
lýðsdagur Þjóðkirkjunnar, held-
ur einnig fyrsti sunnudagur í
föstu. Guðspjall dagsins eftir
fyrstu textaröð er sagan af
freistingu Jesú, Matteus 4:1-11.
Þeirri sögu lýkur með því, að
Kristur vísar freistaranum á
bug og segir: „Vík brott, Satan!
Ritað er: Drottin Guð þinn átt
þú að tilbiðja og þjóna honum
einum.“
Jesús hafði í fullu tré við
freistingamar. I því efni sem
öðram lét hann oss mönnunum
eftir lýsandi fyrirmynd. Æsku-
fólk vorra daga er að því leyti
verr sett en var, að freistingarn-
ar era skæðari nú en nokkra
sinni. Auk tóbaks og áfengis eru
margs konar fikniefni í boði. Á
æskulýðsdegi biðjum vér þess,
að böm vor og unglingar forðist
þau ósköp.
Einn af sálmum fyrsta sunnu-
dags í fóstu fjallar um freisting-
una. Upphafserindi sálmsins er á
þessa leið:
Við ff eistingum gæt þín
ogfalliþigver,
þvi fr eisting hver unnin
til sigurs þig ber.
Gakk öruggur rakleitt
mót ástríðuher,
en ætíð haf Jesúm
í verki með þér.
Sannleiksgildi þessara orða
liggur í augum uppi, og þekkir
það hver fullvaxta maður: Þú
stælist við hverja raun, ef þér
tekst að vísa illum valkostum á
bug. Bindindissemi á æskuáram
er þannig holl, m.a. af því að hún
kann að leiða til bindindis ævi-
langt. Þá er sú freisting unnin og
ber þig áfram til nýrra sigur-
vinninga á öðram sviðum. Þú
gengur ótrauð(ur) til bardaga
við frekari aðsóknir í eigin
brjósti og á félagslegum vett-
vangi.
Hin(n) aftur á móti, sem gefst
upp fyrir aðsópsmiklu áreiti hið
ytra eða innra, verður veikari
eftir en áður og miður til þess
fær að standast nýjar freistingar
síðar á æviveginum. Þess vegna
er það brýnt, að fullorðnir gefi
bömum gott fordæmi, er verði
þeim til siðferðilegrar eflingar.
Þau læra þá ung að áram að
brjóta hið illa á bak aftur, eflast
að sjálfstrausti og ganga hik-
laust framhjá gylliboðum lævísr-
ar veraldar, þegar fram h'ða
stundir.
VELVAKANDI
Svarað í síma 569 1100 frá 10-12 og 13-15
frá mánudegi til föstudags
Svörin að
fínna á Þjóð-
skjalasafni
KRISTÍN Árnadóttir, að-
stoðarkona borgarstjóra,
spyr um áhöfn Gulltopps
árið 1941. Vandalítið er að
komast að raun um hverjir
voru á Gulltoppi þetta ár.
Svarið er að finna í skips-
hafnaskrám í Þjóðskjala-
safni í Safnahúsinu við
Hverfisgötu. Allir sjó-
menn bjuggu við þá kvöð
að skrá sig á skip og
skráningin fór fram hjá
starfsmanni tollstjóra í
Reykjavík. Á safninu er
svörin að finna. Um leið
má geta þess að Þjóð-
skjalasafnið er furðu
hljóðlátt um starfsemi sína
því það birtir ekki, eins og
aðrar stofnanir gera, í
þjónustudálkum Morgun-
blaðsins afgreiðslutíma
sinn.
Pétur Pétursson,
þulur.
Tapað/fundið
Skólataska
tapaðist
SVARTUR bakpoki úr
næloni sem var fullur af
skólabókum og stílabókum
tapaðist í Hlíðunum mið-
vikudaginn 25. febrúar sl.
Finnandi vinsamlegast
hafi samband í s: 562 6375.
Fundarlaun.
Skinn-
hanskar
BRÚNIR loðfóðraðir
skinnhanskar týndust
fimmtudaginn 12. febrúar
sl. Finnandi er vinsamlega
beðinn að hringja í s: 552
3159. Fundarlaun.
Gul skjalamappa
týndist
SKJALAMAPPA úr gui-
um pappa í stærðinni A4
lokuð með teygjum sem
inniheldur teikningar við
barnasögu tapaðist fyrir
tæpum þremur vikum.
Eigandanum mjög dýr-
mætt. Finnandi vinsam-
lega hafi samband í s: 587
6538.
GSM-sími
týndist
GSM-sími af tegundinni
Motorola 7500 týndist á
Glaumbar fóstudaginn 13.
febiúar síðastliðinn. Finn-
andi vinsamlega hafi sam-
band í s: 567 7016.
Gullúr
tapaðist
FIMMTUDAGINN 26.
febrúar tapaðist kven-
mannsguliúr með hvítri
skelplötu í Reykjavík.
Finnandi vinsamiega hafi
samband við Margréti í s:
553 6793.
Morgunblaðið/RAX
í Bláfjöllum
Víkveiji skrifar...
VÍKYERJA hefur borizt bréf frá
Áma Brynjólfssyni, fv. fram-
kvæmdastjóra, vegna umfjöllunar
um skattamál sl. sunnudag. í bréfi
sínu segir Ámi:
„Kæri Víkverji.
Ég get ekki látið hjá líða að lýsa
ánægju minni með skrif þín um fyr-
irkomulag skattheimtu hér hjá okk-
ur, siðleysi ráðamanna þegar skatt-
klóin er annars vegar og áráttu
þeirra að halda okkur hinum utan
ákvarðana um þessi mál, en treysta
í staðinn hver á annan.
Ég man ekki eftir að hafa lesið
eins skilmerkilega umfjöllun í svona
stuttu máli.
Þú spyrð hvers vegna þeim ein-
um sé treyst „sem horfa innan úr
kerfinu út í þjóðfélagið". Svar mitt
er einfalt - þetta era allt menn sem
vinna hjá sama vinnuveitanda,
einnig þingmennimir, og því betur
sem þeir geta tryggt afkomu fyrir-
tækisins, því meiri verður vegur
þeirra. Ékki aðeins í launum heldur
og til gæluverkefna og atkvæða-
kaupa í kjördæmunum.
Fleiri fá að fara í utanlandsreisur
á kostnað fyrirtækisins.
Aðeins forsætisráðherrann virð-
ist horfa öðra hvora í báðar áttir.“
XXX
VÍKVERJI þakkar Áma bréfið
og lýsir ánægju sinni með, að
umfjöllunin um meðferð skatt-
borgaranna í kerfinu hefur komizt
til skila hjá lesendum. Að sjálfsögðu
er það óþolandi, að skattgreiðend-
um sé búið sh'kt umhverfi, að um-
bjóðendur ríkiskassans hafi í raun
sjálfdæmi um meðferð athuga-
semda við framtölin á langri leið í
gegn um kerfið. I umfjöllun sinni
sleppti Víkverji ýmsum hrikalegum
hliðum á meðferðinni á skattborgar-
anum, t.d. því, að þegar gerð er at-
hugasemd við framtal hans ein-
hverra hluta vegna, jafnvel mörg ár
aftur í tímann, þá ákveður skatt-
stofan í mörgum tilfellum greiðslu
dráttarvaxta, auk viðurlaga. Þótt
kært sé til yfirskattanefndar kemur
ákvörðuð skattaskuld, ásamt drátt-
arvöxtum og viðurlögum, til inn-
heimtu hjá sýslumanni, ásamt
kostnaði þess embættis. Þetta geta
verið umtalsverðar upphæðir, þótt
upphaflegt tilefni hafi verið lítið.
Hafi skattborgarinn ekki fjárráð til
að greiða innheimtu sýslumanns er
t.d. gert fjárnám í íbúð hans, sem
getur leitt til gjaldþrots. Þetta ger-
ist allt á meðan beðið er eftir úr-
skurði yfirskattanefndar, sem getur
dregist í nokkur ár, og dráttarvextir
og annar kostnaður bætist við í sí-
fellu. Vinni skattborgarinn málið
falla dráttarvextir og viðurlög nið-
ur, en þá kann það að vera of seint.
Skattgreiðandinn hefur verið gerð-
ur gjaldþrota út af skattaskuld, sem
hann átti hugsanlega aldrei að
borga.
x x x
ETTA er það „réttaröryggi“,
sem borgarar þessa lands búa
við. Ætli það séu margir alþingis-
menn sem viðurkenni, eða jafnvel
viti, að mannréttindi era brotin á
borguram landsins í meðferðinni í
skattkerfinu, að ekki sé talað um
jafnræðisreglu stjórnarskrárinnar,
því ríkið hefur þar allan forgang. Og
svo er í pottinn búið, að fæstir
leggja í það að leita til dómstóla
vegna kostnaðar, tíma og fyrirhafn-
ar.