Morgunblaðið - 21.06.1997, Blaðsíða 26

VIKU
LM
MORGUNBLAÐIÐ
26 LAUGARDAGUR 21. JÚNÍ 1997
TILBRIGÐI T í SKUNNAR
Hrönn Traustadóttir lauk námi í tískufræðum við
skólann Istituto Artistico dell’Abbigliamento
Marangoni í Mílanó á Italíu með hæstu einkunn í
sínum árgangi og var af því tilefni boðið að koma
á starfsnámskeið hjá Peclers Paris, þekktu
„trend“-fyrirtæki í París. Þórdís Agústsdóttir
fékk nánari skýringu á starfsheitinu „tískufræði“
og skoðunum Hrannar á tískustefnum, stjórnun,
markaðsfræði og fleiru.

ÍIRÖNN Traustadóltir: or
viss um að lískan nuiu 1 «*ii"jasl
a> moir vísindaathug'iinum og
]>eim uppgöt viinum sein við
g'erum um geiminn."
ARGIR ungir íslending-
ar og þó frekar ungar ís-
lenskar stúlkur hafa kom-
ið til íslands á undanfömum árum
eftir nokkurra ára nám í fatahönnun
á erlendri grund. Oft hafa draumar
þessa unga fólks um starfsframa í
þessum greinum fljótlega orðið að
engu þar sem tískuhús á okkar ást-
kæru eyju eru ekki mörg og stór og
úti í hinum stóra heimi eru hákarl-
amir í faginu margir og með beittar
tennur. Þegar rætt er um fatahönn-
un og fatahönnuði á Islandi í fjöl-
miðlum er myndin sem hin almenni
lesandi fær oft á einn veg; starf sem
byggist á sköpunargleði og stöðug-
um innblæstri, fólk sem teiknar og
hannar föt, eða fólk sem býr til snið
og saumar. Þeir sem hafa hvað oft-
ast náð að lifa af menntun sinni hafa
einmitt verið þeir síðastnefndu,
sníðagerðarmenn (modelistar), þeir
sem hanna snið íyrir fatahönnuði
eða sauma eftir kúnstarinnar regl-
um, eða saumakonur.
Hrönn Traustadóttir hefur aðrar
hugmyndir um nám í „fatahönnun-
arskólum" og telur námið orðið mun
víðtækara og hagnýtara. Hún telur
mikilvægt að koma því á framfæri
að það sem við flest þekkjum til
tískuhönnunarskóla er alls ekki rétt
heildarmynd fyrir alla þá aðila sem
starfa við þetta fag.
Starfaði fyrir
Bjarh ag Bagamil
Hrönn er fædd á haustmánuðum
árið 1966 í Reykjavík. Hún á ekki
sköpunargleðina langt að sækja,
móðir hennar, Fríður Ólafsdóttir,
nam fyrst í Kennaraháskólanum
með handavinnu sem aðalfag en síð-
ar fatahönnun í Þýskalandi. Faðir
Hrannar, Trausti Valsson, er út-
skrifaður arkitekt frá Þýskalandi en
sérhæfði sig síðar í skipulagsfræð-
um í San Fransisco og hefur starfað
við skipulag hálendisvega á Islandi
undanfarin ár. Fríður Ólafsdóttir er
orðin þekkt heima fyrir sérþekkingu
sína á íslenskum þjóðbúningum og
þá sérstaklega á íslenska karl-
mannsbúningnum. Hún hefur starf-
að sem ráðgjafí bæði hjá Islenskum
heimilisiðnaði og Þjóðminjasafninu.
„Ég var alltaf harðákveðin í að
feta ekki í fótspor mömmu, þegar
ég sá hversu erfitt hún átti upp-
dráttar í sínu fagi heima, þó að ég
hallaðist alltaf til myndrænnar
vinnu og skapandi starfa,“ segir
Hrönn. „Eftir stúdentspróf frá
Menntaskólanum við Hamrahlíð fór
ég til Þýskalands í nám í evrópskri
listasögu. Að loknu þriggja ára
námi hélt ég heim á leið og starfaði
þá á búningadeild Ríldssjónvarps-
ins.“
Hrönn fékk mörg skemmtileg og
krefjandi verkefni á þessum árum, í
tengslum við heimildarmyndir,
skemmtiþætti og tónlistarmynd-
bönd, meðal annars fýrir söngkon-
una Björk og hljómsveit Bogomil
Font. Eitt af stærri verkefnunum
sem hún komst í var starf við bún-
inga- og fórðunardeild fyrir kvik-
myndina „Svo á himni sem á jörðu“,
leikstýrðri af Rristínu Jóhannes-
dóttur.
„Eftir þessa mjög svo góðu
starfsreynslu dreif ég mig í inn-
tökupróf í Marangoni-skólann á
Ítalíu", segir Hrönn.“Ég var þá bú-
in að sætta mig við að ég myndi að
vissu leyti feta í fótspor mömmu eft-
ir allt saman! Inntökupróf er þreytt
samkvæmt samkomulagi við kenn-
ara og eiganda skólans og námið er
hægt að hefja hvenær sem er á ár-
inu. Skólinn er einkaskóli og frekar
dýr, nemendur eru flestir útlend-
ingar, fólk kemur frá fimmtíu mis-
munandi löndum."
Námið var þriggja ára en er orðið
fjögurra ára núna. Á fyrsta ári er
kennd sníðagerð, saumaskapur og
myndskreyting. Hrönn lagði
áherslu á myndskreytingu, þar sem
það var hennar veika hlið.
„Þetta var í fyrsta sinn í mörg ár
sem eitthvað heltók mig algerlega,
enda hikaði ég við í enda fyrsta
námsárs að leggja fyrir mig tísku-
myndskreytingu, sem er sérfag inn-
an skólans."
Nemendur læra að teikna efnisá-
ferð nákvæmlega, hvernig efni
leggjast á mismunandi hátt, felling-
ar miðað við hreyfingar mannslík-
amans, áferð, skugga, endurkast og
birtu. Tískumyndskreyting er ná-
kvæm, nauðsynlegt er að teikningin
sé svo raunsæ að hægt sé að sjá
hvort efnið sé silki, taft, ull eða
prjón. Dominico Dolce og Moscino
lærðu í Marangoni og hafa ætíð ráð-
ið til sín tískuteiknara úr skólanum
sem ráða yfir þessari ákveðnu
tækni.
Stefnumútun
í tíshu
Hrönn hætti við þessa braut og
ákvað að halda sig við fata- og
tískuhönnun þar sem þekking henn-
ar i öllu verklegu var þó nokkur og
hún vissi að það myndi koma henni
til góða. Á öðru ári hanna nemendur
svokallaða innskotsfatalínu, viðbót
eða stflbrigði við fatalínu sem þegar
er til á markaðnum og er þá yfirleitt
tekið mið af tískulínum stærri tísku-
húsanna og reynt að keppa við þau.
Einnig eru kennd almannatengsl í
tískuheiminum; hvernig best er að
selja og koma á framfæri fram-
leiðslu fatahönnuða; Tískuinnkaup,
það er hvernig og hvað er hag-
kvæmast og nauðsynlegt að kaupa
inn þetta árið, hvað verður „inn“?
En það sem átti eftir að taka hug
Hrannar allan var „trend í tísku“,
sem er ekki enn eiginlegt fag heldur
fléttast þetta inn í allt námið.
„Það mætti kannski útleggja heit-
ið á íslensku sem „leitun í tísku“,“
segir Hrönn, „en fræðin fela einnig í
sér „tískustefnumótun"; sá er vinn-
ur á „trend-skrifstofu“ eða „trend-
tímariti" íylgist með því sem er að
gerast í tískunni bæði úti á götu og
hjá hönnuðum, hver lífsstefna fólks
er í dag og hvemig hún hefur áhrif á
Að sigra heiminn
GYLFI ÁSMUNDSSON SÁLFRÆDINGUR SVARAR SPURNINGUM LESENDA
Spurning: Hvað er það sem rek-
ur menn til að klífa hæstu tinda,
hætta lífi sínu og valda fjölskyld-
um sínum ómældum áhyggjum?
Svar: Ekki fer á milli mála að átt
er við hið stórkostlega afrek ís-
lenskra fjallgöngumanna að sigr-
ast á hæsta fjalli heims, Everest-
tindi. Margir hafa spurt í þessa
veru áður um þennan tind og
aðra. Svörin hafa ekki alltaf þótt
skynsamleg, en kannske er trú-
verðugasta svarið: „Vegna þess
að hann er þama.“ Hann er ögrun
við mannlegan mátt og býður upp
á manndómsraun, að sigrast á
erfiðleikum, komast á toppinn.
Dáðir sem þessar virðast stund-
um tilgangslitlar, þegar þær ger-
ast, en leiða mannkynið oft til
framfara, nýrrar hugsunar og
nýrra tíma þegar til lengri tíma
er litið. Landkönnuðir fyrri tíma
voru reknir áfram af sömu hvöt,
forvitni, ævintýraþrá, að kanna
hið óþekkta, verða fyrstir. Þeir
vissu ekki hverjar afleiðingar
ferða þeirra mundu verða, en
undantekningalítið ruddu þeir
brautina fyrir nýrri þróun, oftast
til góðs. Kapphlaupið um að kom-
ast fyrstur til tunglsins er gott
dæmi um kapp mannsins og for-
vitni. Tunglferðirnar voru fyrst
og fremst metnaðarmál, en þótt
þær hafi nú legið niðri um Iangt
skeið leiddu þær ekki aðeins til
nýrrar og víðari heimsmyndar
heldur einnig til stórfelldra
tækniframfara.
Svo aftur sé vikið að fjallgöng-
um eru þær ekki nema stundum
hið fyrsta og mesta afrek. En fjöll-
in eru engu að síður þama til að
sigrast á þeim. Eitt hæsta fjall í
svissnesku ölpunum heitir Die
Jungfrau (Jómfrúin). Einn kenn-
ari minn í menntaskóla hafði gam-
Manndóms-
raun
an af því að segja okkur strákun-
um hvað það væri fjallgöngu-
mönnum mikið metnaðarmál að
komast upp á Jómfrúna. Freud
gamli hefði kinkað kolli yfir þess-
um upplýsingum. Hann hefði líka
haft sínar skýringar á því hvers
vegna það er svona spennandi að
fara með stöng og renna fyrir lax í
fallegum hyl eða fara holu í höggi í
golfi. Engum, sem hefur orðið
vitni að, dylst sigurgleði og stolt
veiðimannsins þegar fyrsti Iaxinn
hans liggur á bakkanum eða fogn-
uður golfarans þegar kúlan hafnar
í holunni. Hvort sem markmiðið
með afrekum af þessu tagi er per-
sónulegur sigur eða afrek á alþjóð-
legan mælikvarða eru þau merld
um manndóm og karlmennsku.
Málið flæktist dálítið þegar kon-
ur fóru almennt að sýna af sér
karlmennsku af þessu tagi. Nú eru
þær orðnar veiðimenn og íþrótta-
hetjur engu minni en karlar og
standa þeim fyllilega á sporði í
mörgum greinum. Meira að segja
hafa konur sigrað Everest. Þótt
Freud hafi í fýrstu einkum fjallað
um hvatir karla heimfærði hann
þær síðar upp á mannlegar hvatir
almennt. Hundruð karla, kvenna
og jafnvel barna ganga á Esjuna á
hverju ári. Verður það tæpast
talið til meiri háttar manndóms-
rauna og fáum dettur í hug að
frumstæðar hvatir liggi þar að
baki, en þótt í smáu sé eru þetta
persónuleg afrek, sem efla sjálfs-
myndina og sjálfstraustið. Að vera
einhvers virði, bæði í eigin augum
og annarra, að láta eitthvað eftir
sig liggja og fá fyrir það viður-
kenningu, er eitthvað það eftir-
sóknarverðasta í lífinu, hvort sem
það er í smáu eða stóru. Það eflir
sjálfsmyndina og gefur lífinu gildi.
Að vera fyrstur, bestur og mestur
eru markmið sem sumum finnst
jafnvel þess virði að hætta lífi sínu
fyrir. Það þarf því engan að undra
þótt afreksmenn leggi allt undir til
að komast á toppinn á hæsta fjalli
heims, sem líklega er erfiðara og
hættulegra fyrir þá en að komast
til tunglsins.
0Lesendur Morgunblaðsins geta
spurt sálfræðinginn um það sem
þeim liggur á hjarta. Tekið er á
móti spurningum d virkum dög-
um milli klukkan 10 og 17 í síma
569 1100 og bréfum eða sfmbréf-
um merkt: Vikulok, Fax: 569
1222. Ennfremur sfmbréf merkt:
Gylfi Ásmundsson, Fax: 560
1720.