Morgunblaðið - 21.06.1997, Blaðsíða 1

88 SÍÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
137. TBL. 85. ÁRG.
LAUGARDAGUR 21. JÚNÍ 1997 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Sög-ulegt samkomulag í Bandaríkjunum
Tóbaksfram-
leiðendur
kaupa sér grið
Viðurkenna að tóbak sé vanabindandi
Washington. Reuter.
TÓBAKSFRAMLEIÐENDUR
féllust í gær á að greiða 368,5 millj-
arða dala, sem svarar til ríflega 26
billjóna ísl. kr., í sjóð sem úr verða
greiddar skaðabætur vegna
heilsutjóns af völdum reykinga. Þá
viðurkenna þeir að tóbak sé vana-
bindandi og fallast á að hlíta ströng-
um reglugerðum um framleiðslu og
markaðssetningu tóbaks. Þess í stað
fá framleiðendur tryggingar fyrir
því að ekki komi til málssókna á
hendur þeim vegna veikinda, sem
rakin eru til reykinga. Um er að
ræða tímamótasamning og fagnaði
Bill Clinton Bandaríkjaforseti hon-
um í gær. Kvaðst forsetinn jafnframt
myndu skipa nefnd sem fara á ofan í
saumana á samningnum áður en
hann tekur gildi.
Samningurinn er sá umfangsmesti
sem gerður hefur verið við framleið-
endur en samningaviðræður hafa
staðið á milli framleiðenda og dóms-
málaráðherra nokkurra ríkja í
Bandaríkjunum sl. tvo mánuði. Þær
hófust í kjölfar málsóknar dóms-
málaráðherra Mississippi, Mike
Moore, á hendur tóbaksframleiðend-
um, en hann krafði þá endurgreiðslu
þess fjár sem varið hefði verið til
læknismeðferðar reykingasjúklinga.
Geta bannað nikótín
Tóbaksframleiðendur munu
greiða 26 billjónirnar á næstu 25 ár-
um. Þá kveður samkomulagið á um
að þeir dragi úr auglýsingum sem
beint er til bama og unglinga og sala
á tóbaki úr sjálfsölum er bönnuð.
Hafi ekki dregið úr tóbaksneyslu
barna og unglinga innan nokkurra
ára, verða tóbaksframleiðendur
sektaðir. Þá er þeim gert að merkja
vöru sína með varnaðarorðum um að
tóbak sé heilsuspillandi.
Einna mesta athygli vekur þó vald
Matvæla- og lyfjaeftirlitsins banda-
ríska (FDA) er setur reglugerðir um
hversu mikið nikótín má vera í tó-
baki. Getur það fyrirskipað að dregið
verði úr nikótínmagni og getur
einnig, að tólf árum liðnum, bannað
nikótín ef því sýnist svo.
N emtsov býður upp bíla
BORÍS Nemtsov, fyrsti aðstoðarforsætisráðherra
Rússlands, bauð í gær upp fyrstu erlendu
glæsibifreiðina af mörgum, sem eru í eigu hins
opinbera. Uppboðið er liður í herferð stjórnvalda
fyrir því að kaupa rússneskar vörur og er ætlunin
með því að fá háttsetta embættis- og
stjórnmálamenn, með góðu eða illu, til að aka
rússneskum bifreiðum. Nemtsov, sem var áður
borgarstjóri í Nizhní Novgorod, höfuðaðsetri
rússneska bílaiðnaðarins, hefur heitið því að draga
úr eyðslu hjá hinu opinbera og styrkja rússneskan
iðnað. Uppboðið í gær gekk hins vegar treglega,
aðeins voru boðnar upp sjö bifreiðar og tvær þeirra
seldust ekki.
Yilmaz fær
umboð til
stjórnar-
myndunar
Bonn. Reuter.
ENN dregur úr vinsældum
Helmuts Kohls, kanslara Þýska-
lands, og nýtur helsti keppinautur
hans, úr röðum Sósíaldemókrata
(SPD), tvöfalt meira fylgis. Kemur
þetta fram í niðurstöðum skoðana-
könnunar, sem birt var í gær.
Samkvæmt henni nýtur Gerhard
Schröder, forsætisráðherra
Neðra-Saxlands, stuðnings 60%
þýskra kjósenda en Kohl aðeins
um 30%. Jafnt og þétt hefur dregið
úr vinsældum kanslarans, stuðn-
ingur við hann var 42% í maí og
45% í apríl.
stæðingar hennar en þjóðirnar eiga
í hörðum deilum vegna Kúríl-eyja.
Áður en sjálfur fundurinn hófst,
áttu aðildarríkin og Rússar fjölda
tvíhliða viðræðna. Á fundi Borísar
Jeltsíns Rússlandsforseta, og Ryut-
aro Hashimoto, forsætisráðherra
Japans, sagði forsetinn tímabært að
hætta að miða kjamorkuflaugum á
Kína, auk Japans, að sögn háttsetts
japansks embættismanns. Hann
kvað yfirlýsinguna hins vegar hafa
verið tvíræða og fulltrúar landanna
yrðu að ræða hana frekar.
Rússar í Parísarklúbbinn
Þetta er í fimmta sinn sem
Jeltsín sækir fund sjö helstu iðn-
ríkja heims og situr hann alla fundi
í Denver, utan fund um efnahags-
mál. Jeltsín leggur mikla áherslu á
að Rússar fái aðild og kom sú ósk
m.a. fram á fundi Jeltsíns og Bills
Clintons í Helsinki í vetur, þar sem
ákveðið var að auka vægi Rússa á
fundinum en engin loforð liggja þó
fyrir um fulla aðild.
Bandaríkjaforseti og Rússlands-
forseti hittust áður en fundurinn
hófst formlega, og tilkynnti Jeltsín
þar að Rússar hefðu fengið aðild að
Parísarklúbbnum svokallaða, sam-
tökum lánardrottna á Vesturlönd-
um. Vonast Rússar til þess að það
geri sér kleift að innheimta skuldir
sem þeir eiga útistandandi.
Watson
látinn laus
Hvalveiðaandstæðingurinn Paul
Watson, leiðtogi Shea Shepherd-
samtakanna, var látinn laus úr
fangelsi í Hollandi í gær eftir 80
daga fangavist. Watson var
handtekinn að kröfu Norðmanna,
sem dæmdu hann í 120 daga
fangelsi árið 1994 fyrir
skemmdarverk á hvalveiðiskipi.
Þar sem Watson hefur nú
afplánað tvo þriðju hluta
dómsins, munu norsk yfírvöld
falla frá kröfu um að fá hann
framseldan.
Ankara. Reuter
SULEYMAN Demirel, forseti
Tyrklands, veitti í gær Mesut
Yilmaz, formanni Föðurlands-
flokksins, umboð til stjómarmynd-
unar.
Umboðsveitingin bindur ekki
einungis enda á þá óvissu sem ríkt
hefur í tyrkneskum stjómmálum
frá því Necmettin Erbakan, for-
sætisráðherra, sagði af sér á mið-
vikudag heldur einnig á tveggja
mánaða deilur um stöðu íslams í
tyrkneskum stjórnmálum.
Erbakan, formaður hins ís-
lamska Velferðarflokks, leiddi
fyrstu íslömsku ríkisstjórn Tyrk-
lands og hafði átt í stríði við her-
inn, sem er mjög áhrifamikill og
veraldlega sinnaður. Hann mælti
með því að Tansu Ciller, formaður
samstarfsflokks hans, Sannleiks-
stígsins, tæki við embættinu.
Forsetinn ákvað hins vegar að
veita formanni stærsta stjórnar-
andstöðuflokksins stjórnarmynd-
unaramboð, enda vantreysta marg-
ir Ciller eftir að hún gekk til
stjórnarsamstarfs með íslömskum
flokki.
Tveir vinstri flokkar hafa þegar
lýst stuðningi við hugsanlega
stjórn Yilmaz, en til viðbótar þarf
hann stuðning eins hægri flokks og
um tíu liðhlaupa úr flokki Cillers.
Fundur sjö helstu iðnríkja heims og Rússa hafínn í Denver í Colorado
Rússar munu hætta að miða
kjarnorkuflaugum á Japan
Denver. Reuter.
RÚSSAR hétu því í gær að hætta
að beina kjamorkuflaugum að Jap-
an, í von um að bæta samskipti ríkj-
anna fyrir fund sjö helstu iðnríkja
heims og Rússa, sem hófst í Denver
í Bandaríkjunum í gær. Til að koma
til móts við ósk Rússa um að fá fulla
aðild að hópnum, ber Denver-fund-
urinn yfirskriftina „Fundur ríkj-
anna átta“ en skiptar skoðanir era á
meðal aðildarríkjanna um ósk
Rússa og eru Japanar helstu and-
Yinsældir
Kohls dvína
Reuter