Morgunblaðið - 09.08.1995, Blaðsíða 20

ERLEIMT
ro ,n,„wVn 3 . ...........
20 MIÐVIKUDAGUR 9. ÁGÚST 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Geðheilsa
fram-
bjóðenda
könnuð
RÚSSNESKI þjóðernissinninn
Vladímír Zhírínovskíj hefur
fyrirskipað að allir frambjóð-
endur flokks hans í þingkosn-
ingunum í desember gangist
undir rannsókn til að fyrir-
byggja að eiturlyfjafíklar,
geðveikir menn og glæpa-
menn verði í framboði. „Við
viljum ekki að einn einasti
hálfviti eða alkóhólisti komist
á þing undir merkjum Fijáls-
lynda lýðræðisflokksins,"
sagði talsmaður flokksins.
Zhírínovskíj og samstarfs-
menn hans hafa því beðið um
upplýsingar frá lögreglunni,
geðsjúkrahúsum, og meðferð-
arstofnunum til að kanna fer-
il hugsanlegra frambjóðenda.
Skaðabótum
lofað í Seoul
ElGENDUR stórverslunar-
innar í Seoul, sem hrundi í
síðasta mánuði, hafa lofað að
selja allar eignir sínar til að
greiða fórnarlömbunum
skaðabætur. 458 manns biðu
bana þegar byggingin hrundi
og 80 til viðbótar er enn sakn-
að. Feðgar, sem áttu stór-
verslunina, voru handteknir
og sakaðir um glæpsamlegt
gáleysi. Saksóknarar sögðu
að þeir hefðu vitað af hætt-
unni á hruninu en látið hjá
líða að fyrirbyggja það.
Umdeildri
smokkaher-
ferð hætt
UMDEILDRI auglýsingaher-
ferð, þar sem fólk er hvatt til
að nota smokka, hefur verið
hætt í Bretlandi vegna kvart-
ana frá kaþólikkum. Dreift
hafði verið veggspjöldum með
mynd af páfa og vígorðinu:
„Ellefta boðorðið: Þú skalt
alltaf vera með smokk.“ Leið-
togi kaþólsku kirkjunnar í
Bretlandi, Basil Hume, hafði
fordæmt veggspjaldið og lýst
því sem „móðgun af ráðnum
hug“.
ísraeli sakað-
ur um njósnir
YFIRVÖLD í ísrael ákærðu í
gær ísraelskan borgara, Herzi
Rad, um njósnir fyrir íran.
Lögfræðingur mannsins sagði
hann saklausan. Rad er 31
árs gamall, af írönskum ætt-
um og kaupmaður í Jerúsal-
em.
Sólarhitavörn
Armorcoat öryggisfilman leysir þrjú
vandamál. Sólarhiti minnkar (3/4).
Upplitun minnkar (95%).
Breytir glerinu í öryggisgler og eykur
brotaþol 300%.
Skemmtilegt hf.
Sími 567 4709.
Tugþúsundir Serba
á flótta frá Krajina
sinn sem flogið yrði með birgðir til
landsvæðis Serba.
Embættismenn Flóttamannahjálp-
ar Sameinuðu þjóðanna (SÞ) sögðu
að allt að 150 þúsund manns væru
á ferð gegnum Bosníu. Umferðin
væri slík, að megin umferðaræðin
milli Petrovac, nærri Króatíu, og
Banja Luka hefði teppst.
Serbar orðnir fórnarlömb
Serbar, sem hingað til hafa verið
álitnir illmenni og stríðsglæpamenn,
eru skyndilega orðnir fórnarlömb í
átökunum í fyrrum Júgóslavíu. Þetta
gengur í berhögg við þær hugmynd-
ir sem margir Vesturlandabúar hafa
gert sér um stríðið.
Skyndiárás Króata á Krajina-hér-
að hefur valdið mesta flóttamanna-
streymi sem orðið hefur á þeim fjór-
um árum sem átök hafa staðið, og
tugþúsundir óttasleginna Serba hafa
lagt land undir fót. Embættismenn
SÞ greindu frá því í gær að hermenn
Bosníustjórnar hefðu ráðist yfir
landamærin og lagt eld að þorpum
Serba í Krajina og friðargæsluliðar
hefðu heyrt vein íbúanna.
Hingað til hafa fjölmiðlar og al-
menningur á Vesturlöndum litið á
Serba sem helstu illmennin í átökun-
um, Bosníumúslima sem lítilmagn-
ann, og Króatar hafa verið óþekkt
stærð. Bosníu-Serbar hafa verið for-
dæmdir á alþjóðavettvangi og leið-
togar þeirra ákærðir fyrir stríðsglæpi
og glæpi gegn mannkyni.
Nú standa öll spjót á Serbum í
Króatíu. Bandarísk stjómvöld, sem
eru ánægð með þetta versta (jfhroð
Serba frá því átökin hófust 1991.
hafa látið í ljósi skilning á löngun
Króata til að taka aftur land sem
þeim tilheyri, og sagt að árás þeirra
geti aukið friðarlíkur til langs tíma
litið.
Evrópuríki hafa farið varlegar í
sakimar og hvatt Króatíustjórn til
varkárni við að reka Serba burt frá
Krajina.
„Það sorglega er, að umfangs-
mestu, afmörkuðu þjóðernishreins-
anirnar beinast eiginlega gegn Serb-
um,“ segir Jonathan Eyal, starfs-
maður rannsóknarstofnunar breska
hersins. „Það er eitt af því sem er
svo undarlegt við þetta stríð,“ sagði
hann.
Bildt gagnrýnir Króata fyrir hernaðaraðgerðir
Segjal Si ld tl ia fagl iata< 51 trausti
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
KRÓATÍSK stjórnvöld segja Carl
Bildt sáttasemjara ESB hafa glatað
trausti sínu, eftir að Bildt gagn-
rýndi Króata harðlega fyrir hernað-
araðgerðir gegn Serbum fyrir helgi.
Bildt segist óttast að viðbrögð Kró-
ata séu enn eitt dæmið um að þeir
velji stríð fremur en sáttaleiðina.
Þrátt fyrir ummælin um Bildt segj-
ast Króatar munu áfram taka þátt
í friðarumleitunum. Bildt gagn-
rýndi einnig Bandaríkjastjórn fyrir
að ýta undir Króata.
Bildt átti viðræður við Mate
Granici utanríkisráðherra Króatíu
í Genf á sunndaginn og benti þá á
að króatísk stjórnvöld kölluðu Serb-
ann Martic stríðsglæpamann fyrir
eldflaugaárás á Zagreb í maí, líkt
og dómstóllinn í Haag hefði síðan
staðfest. Bildt sagðist hins vegar
ekki sjá neinn mun á árásinni á
Knin nú, sem Tudjman Króatíufor-
seti bæri ábyrgð á og vafalaust
myndi Haag-dómstóllin taka árás-
ina til athugunar.
í vikulegu fréttabréfi sínu gagn-
rýnir Bildt harðlega árás Króata á
Serbana í Krajína nú og segir hana
hliðstæða þjóðernishreinsunum
Serba fyrr. Sjálfur hafi hann heyrt
króatíska ráðherra tala um að þeir
byggjust við að hræða 99 prósent
Serba burt frá Króatíu.
Um framhald sáttaumleitana
segir Bildt að hin pólitíska leið sé
torfær í bili. Króatar hafi mætt til
viðræðna í Genf í síðustu viku á
vegum Thorvalds Stoltenbergs
sáttasemjara Sameinuðu þjóðanna
og þó að Serbarnir hafi verið tilbún-
ir til að koma til móts við ósveigjan-
legar kröfur Króata, hafi Króatar
samt sem áður látið til skarar
skríða. Þar við bætist afstaða
Bandaríkjastjórnar sem fjölmiðlar
túlki sem grænt ljós fyrir Króata.
Ef það sé rétt, þá segir Bildt það
„skammaríega afstöðu Og auk þess
liættulega fyrir framtíðina. Ef það
er í lagi að Tudjman hreinsi burtu
Serba, hvernig getum við þá sagt
að við séum á móti því að Jeltsín
hreinsi burt Tjetsjena eða Milosevich
[Serbíuforseti] Albani. Utanríkis-
stefna verður að byggja á skýrum
forsendum, ef hún á ekki að glata
styrk sínum og langtímagildi."
AUSTUR-SLAVONIA
Stjórnarerindrekar segja ólíklegt aö Króatar reyni að ná
Austur-Slavoníu aftur á sitt vald, þar sem þaö gæti
kallaö á stríö viö Serbiu. Fregnir herma þó aö Króatar
og Serbar hafi sent fjölda hermanna aö héraðinu.
Serbar orðnir
fórnarlömb átak-
anna í fyrrum
Júgóslavíu
Banja Luka, London. Reuter.
LANGAR raðir serbnesks flóttafc'ks
mjökuðust í gær um norðurhlu:a
Bosníu í leit að öruggum samastað
í Serbíu, en kæfandi hiti og þreyta
hefur dregið mátt úr óttaslegnum
mannfjöldanum, segja hjálparstarfs-
menn. „Flóttafólkið ér í slæmu ásig-
komulagi," sagði Stephan Oberreit,
yfirmaður Samtaka lækna án landa-
mæra í Belgrad.
„[Fólkið] er ákaflega þreytt og
undir miklu álagi. Það yfirgaf heim-
ili sín á meðan bardagar geisuðu.
Sólin veldur mörgum þeirra vand-
kvæðum," sagði Oberreit. „Það hafa
margir fengið taugaáfall."
Tugir þúsunda Serba lögðu á flótta
þegar króatíski herinn náði Krajina-
héraði á sitt vald, og í gær var fjöldi
fólks á flötta fjórða daginn í röð.
Neyðaraðstoð til Serba
„Þetta er ekki harmleikur, en það
lætur mjög nærri,“ sagði fulltrúi
Alþjóðasamtaka rauða krossins. Nú
er megináhersla lögð á að dreifa
vatni meðal flóttafólksins. Einnig var
vonast til að fijúga mætti birgðum
til Banja Luka, og yrði það í fyrsta
Reuter
Reuter
ELDRI, serbnesk kona kemur
ásamt fleira flóttafólki til
skólahúss í Knin þar sem fólkið
fékk inni. Króatískur hermað-
ur aðstoðar konuna.
KRÓATÍSKUR hermaður fer
fagnandi á reiðhjóli um götur
Knin og spókar sig með skraut-
legan hatt. Götur borgarinnar
voru að mestu mannauðar eftir
að flestir íbúa annað hvort
lögðu á flótta eða leituðu skjóls
hjá starfsmönnum SÞ.