Morgunblaðið - 20.10.1987, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. OKTÓBER 1987
Þj óð vegalögreglan
Oft eiira löggæslan
á vegum landsins
— segja Skarphéðinn Njálsson og Eiður H. Eiðsson, lögreglumenn
Morgunblaðið/Júlíus
Þessi mynd var tekin síðastliðið vor, þegar vegalögreglan var að hefja sumarstarfið, þá með fjórar
fólksbifreiðar til umráða. Á myndinni er einnig jeppabifreið lögreglu og þyrla Landhelgisgæslunnar,
sem voru við eftirlit á hálendinu.
Þjóðvegalögregla hefur verið
starfandi hér á landi um margra
ára skeið. Nú eru fjórar lög-
reglubifreiðar á ferð um landið
og eiga vegalögreglumenn
„...fyrst og fremst að halda uppi
löggæslu á þjóðvegum landsins,
en einnig ber þeim að hafa af-
skipti af annarri refsiverðri
háttsemi, sem þeir verða áskynja
um,“ eins og segir í reglum um
störf og stjórnun þessarar lög-
regludeildar. Þrátt fyrir að mörg
ár séu liðin frá þvi að starfsemi
þessi hófst eru margir, sem ekki
vita í hveiju starf þjóðvegalög-
reglunnar er fólgið. Til að reyna
að bæta úr því voru Skarphéðinn
Njálsson, varðstjóri og Eiður H.
Eiðsson, aðstoðarvarðstjóri,
beðnir um að lýsa starfi sínu.
Þeir félagar sögðu að vegalög-
reglan væri starfrækt við embætti
lögreglustjórans í Reylqavík og
undir stjóm hans. „í fyrstu var
vegalögreglan aðeins með eina bif-
reið til afnota, en hin síðari ár hafa
bifreiðamar verið sex á sumrin, en
verið fækkað í íjórar yfir vetrartí-
rnann," sagði Skarphéðinn. „Nú eru
bifreiðamar hins vegar fjórar allt
árið um kring. Þessi fækkun er
ekki vegna þess að ekki sé full
þörf á sex bifreiðum, eða jafnvel
fleiri, en í þessu tilviki sem mörgum
öðrum skortir fé til starfans. Að
vísu var sérútbúin bifreið við gæslu
á hálendinu í sumar og má líta á
það sem viðbót við störf vegalög-
reglunnar. Það var mjög aðkallandi
að koma slíkri gæslu á, en helst
þyrfti lögreglan að hafa þyrlu til
umráða. Slíkt er þó enn fjarlægur
draumur, enda mjög kostnaðar-
samt, og þess í stað höfum við átt
gott samstarf við Landhelgisgæsl-
una.“
Landínu skipt í fernt
Tveir menn em í hverri bifreið
og þurfa þeir oft að ferðast æði
langt. Landinu er skipt í fjögur
svæði og nær það fyrsta frá botni
Hvalfjarðar í Skagaíj'örð, þ.e. yfír
allt Vesturland og Vestfírði. Annað
svæðið er frá Skagafirði að Vopna-
fírði, þriðja svæðið nær yfír alla
Austfírði og hálft Suðurland, eða
frá Vopnafírði í Vík í Mýrdal. Fjórða
svæðið er frá Vík og að botni Hvai-
ijarðar. Bifreiðamar §órar fara um
þessi svæði til skiptis.
Á sumrin er gerð áætlun yfír
störf vegalögreglunnar. Bifreiðar
hennar em sérstaklega vel útbúnar
og er haldið vel við, enda væri illt
til þess að vita ef vegalögreglan
gæti ekki aðstoðað vegfarendur
vegna vanbúnaðar eða bilana. Eins
og fyrr sagði em tveir lögreglu-
menn með hveija bifreið og em
þeir 9-10 daga í hverri eftirlitsferð,
en fá 3-4 daga frí á milli. Ekki er
óalgengt að vinnudagurinn sé æði
Iangur. „Á þessum eftirlitsferðum
okkar vinnum við ýmis verkefni, til
dæmis í samráði við lögregluyfir-
völd úti á landbyggðinni," sögðu
Skarphéðinn og Eiður. „Auk þess
að halda uppi löggæslu á þjóðvegum
og hafa afskipti af refsiverðri hátt-
semi höfum við starfað í samvinnu
við Bifreiðaeftirlitið, Vegagerðina,
Náttúmvemdarráð, Tollgæsluna,
Orkustofnun, Útlendingaeftirlitið,
Umferðarráð, Landhelgisgæsluna
og fleiri. Þá höfum við einnig verið
í fylgd og við öryggisgæslu á ferð-
um forseta íslands um landið, eða
við heimsókn erlendra þjóðhöfð-
ingja.
Sem dæmi um samstarf við Út-
lendingaeftirlit og Náttúmvemdar-
ráð má nefna að vegalögreglan er
ætíð viðstödd komu Norröna til
landsins. Útlendingum, sem ætla
að ferðast um landið á eigin spýt-
ur, em þá veittar upplýsingar um
helstu leiðir, hvað er bannað og
hvað ekki. Stundum þurfum við að
hafa afskipti af fálkaþjófum, svo
það er ýmislegt sem dregur ókkur
frá meginverkefnum okkar. Af
upptalningunni ætti öllum að vera
ljóst að verkefnin em óþijótandi
fyrir átta menn á fjórum bflum.“
Oft eina löggæslan
Lögreglumennimir sögðu, að
starf þeirra væri í raun viðbót við
starf lögreglunnar víða á land-
byggðinni, sem oft á tíðum væri
bundin við störf í þéttbýliskjömum.
„Vegna þessa heldur vegalögreglan
oft uppi einu löggæslunni á þjóð-
vegunum," sögðu þeir. „Með þessu
viljum við alls ekki kasta rýrð á
starf félaga okkar úti á landi, held-
ur benda á, að full nauðsyn er á
starfí okkar til viðbótar við stað-
bundna löggæslu. Við höfum líka
alltaf átt mjög gott samstarf við
lögregluna um allt land.“
Árið 1986 skilaði vegalögreglan
2800 skýrslum um störf sín. „Þar
af vom flestar vegna hraðaksturs,
eða tæplega 2400,“ sþgðu Skarp-
héðinn og Eiður. „Á þessu ári
höfum við þegar gert yfír 3000
skýrslur og eru bifreiðamar þó
tveimur færri. Ökuhraði er oft á
tíðum miklu hærri á þjóðvegunum
en í þéttbýli og það er til dæmis
ekki óalgengt að menn séu gripnir
á 140-180 kflómetra hraða. Þess
vegna fínnst okkur skjóta dálítið
skökku við þegar lögð er mest
áhersla á umferðarátak í stærstu
þéttbýliskjömum, en umferð um
þjóðvegi er látin sitja á hakanum.
Það nægir alls ekki að ökumenn
gæti að sér innan bæjarmarka, því
þegar út fyrir þau kemur þá em
mál oft á tíðum í ólestri. Það þýðir
alls ekki að rífa niður neðstu hæð-
ina til að fá timbur í þá efstu. Slfkt
sýnir ekki mikla fyrirhyggju og við
teljum að frekar verði að efla starf
vegalögreglunnar en að draga úr
Morgunblaðið/BAR
Skarphéðinn Njálsson og Eiður
H. Eiðsson, vegalögreglumenn.
því. Við viljum þó að það komi skýrt
fram að framtak lögreglustjórans í
Reykjavík til að reyna að bæta
umferðina þar, er mjög þarft. Við
bendum bara á, að umferðarátak
þarf að vera um allt land og þá
má ekki gleyma þjóðvegunum. Það
má ekki skipta umferðinni niður,
tala um umferð í Reykjavík, á Akur-
eyri, eða á Egilsstöðum sem sérstök
fyrirbrigði, heldur verður að líta á
umferðina hér á landi sem eina
heild. Öðrúvísi næst enginn árang-
ur.“
Ekki refsivöndur
Eiður og Skarphéðinn sögðu það
enn lensku að hræða böm á lögregl-
unni og líta á störf hennar sem
ógnun við borgarana. „Við getum
bent á störf vegalögreglunnar sem
dæmi um hið gagnstæða," sögðu
þeir. „Við reynum að hjálpa fólki,
en viljum alls ekki vera einhver
refsivöndur. Oft höfum við verið
fyrstu menn á staðinn þegar um-
ferðarslys verða fjarri byggð. Við
aðstoðum bflstjóra, skiptum um
dekk, drögum bfla á verkstæði og
ýmislegt annað. Að sjálfsögðu tök-
um við ökufanta úr umferð, annað
væri léleg þjónusta. Það er lög-
hlýðnum ökumönnum í hag að svo
er gert, því ökufantar em hættuleg-
ir. Það er furðulegt sjónarmið að
ekki megi taka þessa ökumenn úr
umferð og lögreglan er oft sökuð
um að liggja í leynum til að góma
menn á of miklum hraða. Eiga öku-
menn þá bara að aka á löglegum
hraða ef þeir sjá lögreglu nálægt?"
Skarphéðinn sagði að vegalög-
reglan yrði mjög oft vör við þakk-
læti fólks, sem þætti gott til þess
að vita að lögreglan væri nálægt,
þegar dvalið væri fjarri byggðum.
„Eitt sinn komum við að bfl, sem
hafði bilað fjarri byggð. í bflnum
var kona, sem var með þijú ung
böm sín með sér. Við kölluðum á
kranabfl til að draga bfl hennar á
verkstæði, en þá kom í ljós að kon-
an hafði ekki peninga til að greiða
fyrir viðgerðina. Þá peninga lánuð-
Arnarfíug og KLM
- Til yfir 130 borga f 77 löndum