Morgunblaðið - 20.04.1963, Blaðsíða 1

Kommúnistartaka
aðalbækistöðvar
hlutlausra
í Laos er óttazt að sæki í sama horfið
og áður en Genfarsáttmálinn var
undirritaður 1962
Muongvhan, Laos, 19. avríl — CNTB-Reuter) —
I D A G ráku hermenn Pathet Lao heri hlutlausra undir forustu
Kong Lae, hershöfðingja, á flótta frá Phongsavan, aðalbækistöð
þeirra á Krukkusléttu. Einnig urðu hlutlausir að láta af hendi
flugvöll í nágrenni Phongsavan, en l>að er aðalflugvöllurinn á
blóttunni. —
Kong Lae og hermenn hans hafa nú búið um sig á hæð á slétt-
unni milli Phongsavan og Muongphan, en þar er einnig flugvöllur.
1 Laos óttast menn, að allt sæki nú í sama horfið og áður en
Genfarsáttmálinn var gerður 1962 og í kvöld sagði Kennedy Banda-
rikjaforseti, að næstu dagar myndu skera úr um hvort sáttmálinn
yrði gerður að engu.
Souvanna Phouma, hinn hlutlausi forsætisráðherra Laos, fór
þess í dag á leit við aðstoðarforsætisráðherra lahdsins, Souphanou-
vong, foringja kommúnista, að hann kæmi á vopnahléi, svo að
alþjóðlega eftirlitsnefndin gæti hafið störf á Krukkusléttu. —
Souphanouvong, sem er í höfuðstöðvum Pathet Lao á sléttunni,
hefur lýst því yfir, að hann sé mótfallinn því að eftirlitsnefndin
biandi sér í málin á sléttunni. Segir hann, að þar sé um innan-
rikismál Laos að ræða.
í G Æ R kom Tröllafoss til
Reykjavíkur frá Antwerpen
og Hamborg og hafði með-
ferðis fleiri farartæki en áð-
nr hafa komið með einu
skipi. Um borð voru 154 bíl-
ar, mest fólksbílar af ýmsum
gerðum og á dekki 60 lestir
af landbúnaðarvélum. Gekk
ferðin heim hið bezta og lagði
skipið að bryggju kl. 2 síðd.
Þá tók ljósmyndari blaðsins,
Ól. K. M., þessa mynd.
„Kjarnorkuher Fr:kka getur kom-
ið bandamönnum að gagni“
— segir de Gaulle Frakklandsforseti
Orustan töpuð
Fréttamaður Reuters flaug í
dag frá Vientiane til Muongphan.
Hann sagði, að hermenn hlut-
lausra væru staðráðnir í að
halda baráttunni áfram þó að út-
litið væri ekki gott eftir að þeir
misstu Phongsavan. Hernaðar-
ráðgjafar Kong Lae, sem eru
franskir, segja þó, að tilgangs-
laust sé að halda áfram að berj-
«st, orustan sé töpuð.
Mikið mannfall
Fréttamaðurinn heimsótti einn
ig hinar gömlu höfuðstöðvar
hlutlausra við Phongsavan. Þar
hitti hann nokkra hermenn,
*em orðið höfðu eftir þegar
aðalherinn lagði á flótta. —
Sögðu þeir honum, að mikið
mannfall hefði orðið í bardögun-
um um Phongsavan. Ennfremur
sögðust þeir telja víst, að sér--
fræðingur frá Norður Viet-Nam
hefðu stjórnað stórskotaliði
kommúnista í bardögunum.
Á flugvellinum í Muongphan
hitti fréttamaðurinn hóp kvenna
og barna, sem biðu þess að verða
flutt á brotL
★
Souvanna Phouma, forsætis-
ráðherra, lýsti því yfir í dag, að
hann fordæmdi árásir Pathet
Lao herjanna á heri hlutlausra.
Hann mæltist til þess, að þjóð-
irnar, sem undirrituðu Genfar-
sáttmálann um Laos kæmu til
hjálpar og aðstoðuðu við að verja
hlutleysi landsins.
Talsmaður utanríkisráðuneytis
Bandaríkjanna sagði í dag, að
i ráðuneytinu væru menn þeirr-
ar skoðunar, að markmiðið með
árásum kommúnista á hlutlausa
í Laos væri að steypa stjórn
landsins og koma kommúnista-
stjórn til valda. Sagði talsmað-
urinn, að álitið væri, að Pathet
Lao herirnir nytu stuðnings frá
Norður Viet-Nam.
NOKKRAR erlendar frétta-
stofur skýrðu frá því í gær,
að komin væri upp misklíð
milli rússneska pianóleikar-
ans Askenazys og föður hans,
sem býr í Moskvu. Báru frétta
stofurnar fyrir sig heimildir
frá Sovétríkjunum. í þessum
fréttaskeytum greindi m.a.,
að faðir Askenazys hefði nefnt
son sinn svikara, sem ekki
m.yndi hljóta neinn arf frá
foreldrum sínum, að þeim
liðnum.
Mbl. ræddi í gærkvöldi í
síma við Þórunni, konu Ask-
enazys, og bar þessar fréttir
undir hana. Þá skömmu áður
hafði Askenazy rætt í sima
við föður sinn. Lýsti Þórunn
því yfir, að fregnir þessar
væru hreinn uppspuni, sem
ekki ættu við rök að styðj-
ast. Mjög vel.færi á með þeim
feðgum. Hefði faðir Askenazys
lýst gremju sinni yfir þessum
fréttaflutningi í siir.talinu og
bætti við, að hann myndi leita
París, 19. apríl (NTB):
• De Gaulle Frakklandsforseti
ávarpaði þjóð sína í gær í sjón-
varp og útvarp. Þetta er í fyrsta
skipti, sem forsetinn kemur fram
opinberlega eftir blaðamanna-
fundinn 14. janúar, þegar hann
til Tass-fréttastofunnar og
neita þessum áburði.
Bmboðsmaður rússneskra
listamanna í London, Victor
Hochauser, lýsti því einnig
yfir í dag, að hann hefði bor-
ið þessa fregn undir Moskvu-
blaðið „Isvestia“, og hefði
blaðið borið hana til baka.
í viðtali sinu við Mbl. sagði
Þórunn, að þrátt fyrir ásókn
fréttamamía að undanförnu
og, annað erfiði, þá liði þeim
hjónum mjög vel. Þau sæju
ekki eftir þeirri ákvörðun
sinni að setjast að í Bretlandi.
„Ég held, að þetta gangi
eins vel og framast var hægt
að hugsa sér“, sagði Þórunn.
Fréttamaður Mbl. bar undir
Þórunni, hvort það væri rétt,
sem frá er greint í fréttum
erlendis í dag, að Askenazy
ætli í hljómleikaför til Sovét-
rikjanna, síðar á þessu ári,
með bandaríska píanóleikar-
anum Malcolm Frager.
„Nei, nei,“ sagði Þórunn.
sagði, að Bretar gætu ekki orðið
aðilar að Efnahagsbandalagi
Evrópu á næstunnL
• De Gaulle minntist á EBE í
„Þetta er það fyrsta, sem ég
heyri um það, þ.e. í fréttun-
um i dag. Þetta er einhver
vitleysa. Maðurinn minn er
nýbúinn að tala við sovézka
sendiherrann, og það var ekk-
ert á þetta minnzt.
Hins vegar er allt í lagi með
vegabréfið. Manninum min-
um var sagt, að hann gæti
komið til Moskvu, ef hann
vildi — ef hann vildi ekki
koma 'núna, þá gæti hann kom
ið seinna. Það var ekkert ver-
ið að ýta eftir honum.“
Var nokkuð ákeðið hvenær
þeir feðgar myndu hittast,
spurði fréttamaðurinn.
„Nei, nei, ekkert“, svaraði
Þórunn. „Maðurinn minn er
ekki búinn að taka neina á-
kvörðun um, hvernig hann
leggur sínar áætlanir nú. Hann
hefur fengið tilboð frá mjög
mörgum, en hann verður að
skipuleggja hljómleikaferðir
sinar á nýjan leik, og hann
verður að hvíla sig fyrst.“
ræðu sinni í dag. Sagði hann, að
ekki mætti stöðva þróunina inn
an bandalagsins í þvi formi, sem
það væri nú. Hann sagðist vona
að Bretar gætu gerzt aðilar að
því síðar. En áður yrðu þeir að
losa sig við þær hindranir, sem
nú stæðu i vegi.
• Forsetinn visaði eindregið á
bug fullyrðingum um, að sjálf-
stæður kjarnorkuherafli Frakka
yrði gagnslaus og allt of kostn
aðarsamur. Hann sagði, að svo
gæti farið að fyrsta kjarnorku-
sprengjan félli á Bandaríkin og
þá gætu ef til vill Frakkar kom
ið bandamönnum sinum vestaii
hafs til hjálpar.
— XXX —
De Gaulle sagði, að Frakkar
vildu vera sjálfs sín ráðandi inr
x Framhald á bls. 2
Gyðingar minnas-
uppreisnarinnar
í Varsjá 1943
Varsjá, *19. apríl (NTB):
í dag fór fram í Varsjá athöf.
til minningar um uppreisn Gyð
inga gegn stormsveitum nazista
í Gyðingahverfi borgarinnar fyrir
20 árum. XJppreisning kostaði 50
þús. Gyðinga lífið, og Gyðinga-
hverfið var jafnað við jörðu.
Um 1500 Gyðingar frá mörgum
löndum heims lögðu leið sína til
Varsjá í dag til þess að vera
viðstaddir athöfnina. Meðal gest-
anna var t.d. lögfræðingurinn
Gideon Hausner frá ísrael, sem
var sækjandi í máli Adolfs Eich
mann.
„Vel fer á með föður og syni“,
segir Þórunn, kona Askenazys, og ber til baka
fréttir erlendra fréttasto fa í gær