Andvari - 01.01.1906, Side 168

162 Loftlagsbreytingar á íslandi.
ar rætur —, en annarsstaðar tognaði á því; það
margbrast í sundnr og upp um sprungurnar urðu
hin stórkostlegustu gos, sem kunnugt er um úr jarð-
sögunni; það þarf varla að efa, að gífurlegir skjálft-
ar hafa þá gagntekið »hinn aíarstóra líkama jarðar-
innar«. Og eftir loftslagsbreytingunum verðum vjer
að ætla, að heimskautin liaíi færst mjög mikið.
Líkt er um pleistocenu öld. Mikið af því ís-
lenzka hlágrýti, sem menn hafa lialdið að væri frá
míócenu öld, er miklu yngra, nefnilega frá pleistócenu
öld; er þessi slcoðun svo langt frá því að vera heila-
spuni að hún er hjargstudd, og fæ jeg ekki sjeð, að
þeim sönnunum sem jeg lief fuxadið fyi'ir þessu at-
í'iði, er breytir svo mjög jarðfi'æði íslands, vei'ði
linekt með rökum. Pleistócena öldin var hjer hin
mesta gosöld og gizkum vjer á samband þar á milli
og þess, að hún var loftslagsbx'eytingaöld, pólílutnings-
öld, eftir tilgátunni.
Ekki sízt þar sem jarðlagabyggingu er eins hátt-
að og hjer á landi, er mjög skriðuhætt í jarðskjálft-
um. Nú má telja næri'i víst, að pleistócenöldin hafl
vei'ið mikil hx'æringaöld. En ekki getum vjer þó
húist við að sjá skriðu-»hi'aunin« frá fyrri hluta
þeirrar aldar; jöklar hafa sópað þeirn burt og því
sem var fastara fyi'ir. Enliefðu miklar slaiður fall-
ið á ofanvei'ðri pleistócenu öld, þegar svo var á hana
liðið, að jöklar hafa aldi'ei síðan liulið land alt, þá
gætum \jer húist við, að þess mundi einhverstaðar
sjá menjar. Enda er líka svo. Blági'5'tisfjöllin ís-
lenzku sýna það víða, að úr þeim hafa fallið gífur-
legar ski'iður; fjöllin liafa sumstaðár beinlínis hrun-
ið fi-am og landslag gjörhreyzt, »sljettuhlíðarnar«,
sem jöklarnir hafa látið eftir sig orðið að »svart-
hömrum« og »skuggahjörgum« og hálfir dalirnir lylst
af liáum hólum. Er þetla atriði, sem verður að