Andvari - 01.01.1906, Side 167

161
Loftlagsbreytingar á íslandi.
og sundursprungið1. Aðalorsökin til jarðskjálfta er sú
að eitlhvað ljaggast um þessar sprungur. Og nú er
ekki ólíklegt, að ,þæði við hristinginn og eins við
þungahreytingar geti steinhvolfið skrikað svolítið til,
þannig að sá staður á skurninu, sem liggur yfir end-
anum á snúningsás jarðar, færist af honum, en ann-
ar yfir hann. En það er sama sem heimskautið hafi
ílutst úr stað, allir staðir á jörðunni liafa við þetta
breytt afstöðu sinni við heimskautið, sumir færst
fjær því, en sumir nær.
Ekki er þetta sem sagt er um samband heim-
skautaflutnings og jarðskjálfta alveg út í bláinn. Eng-
lendingurinn John Milne, sem sjerstaklega hefur lagt
fyrir sig jarðskjálftarannsóknir, liefur gert þá eftir-
tektaverðu athugun, að þau árin, sem mestir verða
jarðskjálftar, þau árinerþað einmitt, sem heimskaut-
ið færist mest úr slað. Er þá skamt til þeirrar álykt-
unar, að eitthvert samband sje milli heimskautaflutn-
ingsins og jarðskjálftanna og þá þannig, að skjálft-
arnir komi skriki á heimskautin.
Ennfremur ber þess að gæta, að straumar hljóta
að vera í eldleðjunni, þar sem jörðin er sífelt að geisla
frá sjer liita út í geiminn; nú telja menn líklegt, að
steinskurnið sje ekki sljett að innan heldur sjeu
nokkurskonar rætur niður í eldleðjuna undir megin-
löndum og fjallgörðum og hefðu þá eldleðjustraum-
arnir þar gotl átak til að mjalta steinhvolíinu.
Það kemur vel heim við það, sem hjer hefur
verið sagt, að á þeim jarðöldum, er suðrænn gróður
óx á íslandi, var mjög rnikill órói í jörðu. Grjót-
hvolíið skrapp sumstaðar saman í fellingar — og
eru rústir þeirra fellinga liæstu fjallgarðarnir, sem
nú eru til, og eiga sjer sennilega að því skapi djúp-
‘) Um það má lesa nánar 1 rilgerö minni »Um fjöll«, i tímariti bók-
mentafjelagsins 1899.
ii