Andvari - 01.01.1906, Page 162

156 Loftslagsbreytingar á íslandi.
árþúsunda, en hinsvegar má telja nærri víst, að þau
sjeu ineir en 10,000 ára gömul.
Jarðfræðingar liafa almennt haldið, að Fossvogs-
lögin hafi myndast eftir ísöld, en það má sýna fram
á, að sú skoðun er röng. Eftir að þessi lög
mynduðust, heflr skriðjökull gengið í sjó fram lijer
um nesið og því verið hjer fullkomin ísöld; ótví-
ræðar jökulurðir liggja ofan á skeljalögunum sum-
staðar1), en áður vissu menn af jöklamenjunum und-
ir þeim. Skeljarnar sýna greinilega, að hlýrra tíma-
hil hefir verið milli tveggja jökulalda; en enn þá
liafa skeljarnar ekki verið eins vel rannsakaðar og
verða má til að fá að vita hvað mikið hlýnaði áður
en jöklar færðusL hjer yfir i síðasta sinn; þó er ó-
hætt að segja, að á þessu Fossvogsskelja tímabili
var loftslag hjer talsvert kaldara en það er nú, og
jöklar hafa sennilega legið á stærri svæðum, þó að
mikið hljóti þeir að hala minkað til móts við það,
sem var áður og síðan.
Enn þekkja menn ýms skeljalög, sem komið
hafa til eflir að jökulöld gekk síðast yfir land allt; er
sennilega ekkert af þessum skeljalögum eldra en 10
til 15000 ára. Af þessum »ungu« jarðmyndunum er
engin merkilegri en skeljalög nokkur á Norðurlandi,
sem einkennd eru af kufungi þeim er purpura lapillus
nefnist. Hefir Guðm. G. Bárðarson (sem áður var í
Kollafjarðarnesi, nú í Bæ við Hrútafjörð) fyrstur
sýnt fram á þýðingu þessarar jarðmyndunar, og sam-
ið um þetta efni ritgerð, sem kemur út í tímariti
náttúrusögufélagsins í Kaupmannaliöfn2). Er þessi upp-
götvun Guðmundi til mikils sóma, ekki sízt þegar
þess er gætt, að þessi efnilegi náttúrufræðingur liefir
ekki notið annarar nállúrufræðismennlunar en fæst í
1) Sbr. Tímorit liins ísl. bókmcntafélags 1904, og bæklinginn »Om
Islands geologi« 1905.
2) Purnura lapillus L. í hævcde Lag paa Nordkysten af Island. Viden-
skabelige Meddelelser fra den naturhist. Foren. i Kbli. 1900 bls 177—185.