Andvari - 01.01.1906, Page 28

22
Frá Arnljóli Ólafssini.
Engu ómerkilegri enn auðfræðin eru hinar ágætu
hagfræðilegu ritgjörðir sr. Arnljóts hæði i Lands-
hagsskírslum og víða í blöðum og tímaritum, og er
það oss því dírmætara, sem það er flest um lands-
hagi Islands. Væri það mikill fróðleikur, ef því öllu
væri safnað saman í eina bók, enn nú er það svo á
víð og dreif, að það verður fáum að notum.
Enn auk þess var sr. Arnljótur hinn fróðasti
i heimspeki, sagnfræði og þó einkum í sögu og bók-
mentum Islands að fornu og níju.
Ein heimspekileg ritgjörð liggur eítir hann, »Rök-
fræði« (Logik), prentuð í 12. árg. Timarits hins ísl.
bókmentafjelags. Er hún eins og annað, sem sr.
Arnljótur ritaði, ljóst samin og liðlega, Lítið hafði
verið um það efni ritað áður á íslenska tungu og
vantaði málið algjörlega orð lil að tákna ílestar liug-
mindir rökfræðinnar. Ur þessu reinir höf. að hæta
með fjölda af nígjörvingum, og kemur þar fram, hve
orðhagur hann var. Honum eru auðvitað, eins og
öðrum orðsmiðum, mislagðar hendur. Sumir ní-
gjörvingarnir eru smellnir og viðkunnanlegir, aðrir
miður, enn mjög fáir eru gagnstæðir lögum eða eöli
málsins, því að um slíkt var hann manna fróðastur.
Á hinum útlendu frjettum Arnljóts í Skírni sjest
hest, hve vel hann var lieiina í sagnfræði, einkum í
sögu samtíðar sinnar, og sjerstaklega um hagl'ræði og
stjórnarskipun ríkjanna i Norðurálfu, og annarsstaðar,
og aldrei hel’ur Skírnir verið fróðlegri eða betur sam-
inn enn á þeim árum, sem Arnljótur ritaði hann.
Má benda svo sem til dæmis á bina ljósu hagfræði-
Iegu grein um orsakir peningacklu í Skírni 1858,
33.—38. bls., og um kaupstefnuna í París og gi'óða-
brall á s. st. 99.—100. bls. Hjer koma þegar flrir
ímsir nígjörvingar í málinu, llestir mjög þíðir og eðli-