Lesbók Morgunblaðsins - 22.03.1997, Blaðsíða 17

w.’&ysít'ýi!' ■
SYNGJANDI
OG DANS-
ANDIHVERIR
Sigrún Haróar sýnir um þessar mundir innsetningar-
verk og olíumálverk í Sverrissal Hafnarborgar. Þar
vekur hún upp hughrif hins íslenska hvers meó oiíu,
striga, segulsnældum og sjónvarpsskjá.
SÝNINGIN í Sverrissal er þematísk;
hugleiðsla um hveri undir yfirskrift-
inni hver/hvar. „Ég er ekki að líkja
eftir tilteknum hver heldur er mark-
miðið að vekja hughrifin sem sá sem horfir
á hveri verður fyrir,“ segir listakonan. í
salnum eru olíumálverk og eitt innsetningar-
verk með mynd- og hljóðblöndum. Sigrún
hefur komið fyrir sjón-
varpsskjá inni í einum
þriggja sívalninga úr áli
og áhorfendur kíkja ofan
í til þess að skoða hver-
inn. „Þama er búið að
beisla hverinn inni í sív-
alningum virkjunar, sem
eiga að gefa í skyn að
um hitaveitu sé að ræða.
Myndbandið sýnir leifar
af raunverulegum hver
sem búið er að fanga,“
segir hún jafnframt.
Myndin er tekin á Hvera-
völlum sem og hljóðið,
sem jafnframt er tekið
upp við Geysi. Hljóðupp-
tökur frá nokkrum hver-
um eru klipptar á þrjá
mismunandi vegu eftir sérstökum rytma til
þess að vekja athygli á hinni músísku hlið
innsetningarverksins. Því hefur hver sívaln-
ingur sína rödd.
Sum málverkin eru samsett sem Sigrún
segir gert til að undirstrika hreyfingu og
þrívíða skynjun. „Hverir bólgna og eru kúpt-
ir í upphafi goss. Mér þykir hverabólan sjálf
svo falleg, fallegri en gosið sjálft.“ Eitt verk-
anna er gert úr sex einingum, sem raðað er
á hæðina til þess að gefa tilfinningu fyrir
lengd gossúlunnar, og áhorfandinn fylgir
hreyfingunni eftir og lítur upp í loft salarins.
Eldgos og mannlegar
tilfinningar
Annað málverk í sjö hlutum er raðað
langsum í horni salarins. „Það er gert til
þess að færa þann sem horfir nær þeirri
skynjun að vera á hverasvæði. Áhorfandinn
er í meiri fjarlægð frá litlu einföldu verki
sem hann skoðar en verki sem umlykur
hann,“ segir hún.
Sigrún hefur fengist við að túlka eldgos
undanfarin ár; frá jarðfræðilegu sjónarmiði
auk þess sem vakin er athygli á hliðstæðum
við mannlegar tilfinningar. „Til dæmis
hvernig manneskja sem hefur verið undir
miklu álagi um skeið getur gosið upp,“
segir hún. Hverinn sem önnur hlið jarð-
fræðilega virks svæðis var sjálfgefið fram-
hald af þeim verkum segir listakonan, þótt
vísun í manninn hafi verið sleppt að þessu
sinni.
Hver mynd móluð
i 10-20 lögum
Bláir og gulir litir dansa fyrir augum
áhorfandans og ahygli vekur hversu slétt
áferð myndanna er. Sigrún segist hafa þró-
að sérstaka aðferð á löngum tíma til þess
að ná meiri dýpt í málverkið, þynnt litina
sem gefa því fágað yfirbragð. Hún blandar
ýmsum leysiefnum saman við liti sem hellt
er yfir flötinn og dreift með múrspaða.
Hver mynd er máluð í 10-20 lögum og þorn-
unarferlið tekur langan tíma. „Ég hef verið
beðin að kenna þessa aðferð en er ekki áfjáð
í það vegna eituráhrifa leysiefnanna, sem
meðal annars hafa haft slæm áhrif á lungun
í mér.“ í dag notar hún grímu og segist
hafa náð mikið betri árangri eftir það. „Ég
mæli ekki með þessu þótt áferðin sé óneitan-
lega skemmtileg. En maður verður stundum
svo upptekinn af því sem verið er að reyna
að ná fram að skynsemin er látin lönd og
leið.“
SUMAR myndanna eru samsettar úr mörgum einingum til að
undirstrika hreyfingu og þrívíða skynjun.
MÚSÍSK hlið hversins er dregin fram í innsetningarverki á sýningunni.
sprottnar af reynslu þess sem sér hlutina
utan frá enda útlendingur í Kanada. Til
dæmis má nefna myndbandslistaverk sem
hún sýndi á alþjóðlegri myndbands- og kvik-
myndahátíð kvenna í Montreal 1990 þar sem
litir kallast á af sjónvarpsskjám; samræður
í lit. Verkið er byggt á þeirri upplifun að
hlusta á samtöl á framandi tungu svo radd-
beiting og hver talar mest, sálgreining sam-
ræðnanna, vegur þyngra en innihaldið. „ís-
lendingar taka hverinn sem sjálfsagðan hlut.
Ég tókst ekki á við þennan hluta af sköpun- r
arverkinu fyrr en ég hafði dvalið lengi er-
lendis. Þegar maður er lengi í burtu fer
ákveðin tegund heimþrár að gera vart við
sig og vissir þættir íslenskrar náttúru fara
að skipta meira máli. Ég upplifði Heklugos
og gekk á sjóðandi heitu hrauni sem ungling-
ur. Sú mikla lífsreynsla hefur alltaf verið í
undirvitundinni en ég tókst ekki á við hana
í myndlistinni fyrr en ég hafi búið lengi í
Kanada,“ segir hún.
SIGRUN Harðardóttir.
Morgunblaðió/Kristinn
Hugmyndin er sprottin úr heimsókn Sig-
rúnar í Tate-galleríið í Lundúnum, þá nem-
andi í hollensku ríkisakademíunni, þar sem
verk gömlu flæmsku meistaranna voru skoð-
uð. „Verk Vermeers báru af líkt og eðal-
steinar. Litirnir hans höfðu meiri dýpt enda
bar hann þunnt á strigann og verk samtíðar-
manna hans virtust sem gijót innan um
demanta. Mér fannst þessi munur svo at-
hyglisverður að ég vildi sjálf reyna að nálg-
ast málverkið út frá þessari skynjun,“ segir
hún.
Sigrún hefur áður unnið með hugmyndir
„Ég tókst ekki á vid
þennan hluta af
sköpunarverkinu í
minni listfyrr en ég
hafii dvalib lengi
erlendis. “
Fyrsf f il aó f ásf vió hveri
Sýning Sigrúnar er unnin með Sverrissal
í huga, verkin sniðin inn í rýmið og ætlað
að mynda eina heild en málverkin eru unn-
in á hálfsárs tímabili, í fyrra og á þessu
ári. „Mér skilst að ég sé fyrsti íslenski
myndlistarmaðurinn sem málar hveri með
þessum hætti,“ segir hún.
Sigrún nam við Myndlista- og handíða-
skóla íslands 1978-1982 og síðan við Rijks-
akademie van Beeldende Kunsten í Amster-
dam í Hollandi 1982-1986. Hún hefur sýnt
ein og tekið þátt í sýningum bæði hér og
erlendis, til dæmis alþjóðlegri hátíð kvik-
mynda- og myndbandslistakvenna í Montre-
al í Kanada árið 1990 og samsýningu í
borgarlistasafni Amsterdam 1983. Þá sýndi
Sigrún myndbandsinnsetningarverk í Öskju-
hlíð árið 1986 en síðasta sýning hennar
hérlendis var árið 1988 í Nýhöfn. Sama ár
flutti hún til Montreal í Kanada en hefur t
frá bytjun þessa árs búið í gistivinnustof-
unni í Hafnarborg. Jafnframt dvaldi hún
þijá mánuði í gestavinnustofu Hvergerðinga
síðastliðið vor.
Sýningunni lýkur 7. apríl.
ÁV.iti

* *

■Z**+
4-
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 22. MARZ 1997 17