Lesbók Morgunblaðsins - 22.03.1997, Blaðsíða 15

EIGANDI
póesíbókar-
innar, María
K. Thorodd-
sen og Har-
aldur Jóns-
son. Myndin
ertekin á
Breiðumýri.
Beri þjer gæfan brauð og vín;
biðji þín góður maður.
Fróm ósk síðustu vísunnar hefur
væntanlega ræzt; María giftist
1930 Haraldi Jónssyni, sem þá var
læknir á Breiðumýri. Hann á hér
eina stöku:
Margt hef ég fengið fallegt dót,
sem flest er nú týnt og brotið.
En ég hef elskað eina snót
og ástar hennar notið.
Tómas Guðmundsson var mikill
aðdáandi Maríu (Hann færði henni
frumraun sína, ljóðabókina „Við
sundin blá“, með þessari áritun:
„Til fröken Maju Thoroddsen, með
ást og aðdáun frá höf“). Kvæðið í
póesíbókinni er eilítið glannalegt
„Maríu-ljóð“, ort „fyrir 1930“ og
sver sig, ef svo má segja, mjög í
ætt Tómasar. Athygli vekur gullfal-
leg rithönd skáldsins; það er sannur
fagurkeri, sem heldur á penna.
Gömlu bænirnar gleymast senn
og guðsóttinn er á förum.
Samt bera ennþá margir menn
Maríuljóð á vörum,
með sætum svörum!
Ýmist drekka menn áfeng vín
eða flytj’henni ljóðin sín
með hjörtun gengin af hjörum.
Og aldrei verða menn alveg down
nje einmana' í þessum heimi,
þó bregðist þeim þeirra líf, og lán-
leysið kringum þá sveimi,
og guð þeim gleymi!
Falli þeir ei í ónáð hjá
einnri og sannri Mariá
trú’eg þá gæfan geymi!
En hvem, sem reiði hennar slær,
þeim hjálpar ei neitt að pretta.
Alls engan sálarfrið hann fær
fyr hann sig gjörir ijetta!
- Jeg þekki þetta!
Sorg og andvökur elta þann,
ein kann María frelsa hann
og látið áhyggjum ljetta. -
Flyt því Maríu bljúga bæn
best svo að ónáð linni:
Lit til oss aftur Ijúf og væn,
ljett af oss reiði þinni,
og sáru sinni!
Því jeg vil alveg „absolut"
yfirbót gera hreint „til Slut“,
fordæming svo for-svinni!
Og alt sem svoddan eilífleg
iðrun og bót skal framin;
vjer biðjum virt á betra veg
ef bænin er illa samin.
- Nje tungan tamin! -
Blessi Drottinn lýð vors lands
líka kónginn og frúna hans! -
Amen! Um eilífð amen!
Kristján Guðlaugsson, bróðir
Jónasar skálds, ritstjóri „Vísis“,
stjórnarformaður „Loftleiða" með
meiru, átti sér lýríska fortíð; gaf
ungur út ljóðabókina „Skuggar“.
Framlag hans til póesíbókarinnar
er alllangt kvæði, sem kannski
minnir um margt á þulu.
Nú læðast bráðum ljósálfar
um lundi grænna skóga.
Vorilmurinn angar
um eyðidal og flóa.
Hvort þekkirðu’ ekki ylinn,
sem yfir landið streymir,
og margar vekur minningar
og margan unað geymir?
Hvort þekkirðu ekki ylinn,
sem um allar taugar streymir -
og mennina um eitthvað óþekkt -
- eða sælu dreymir?
Veiztu hvemig er hann?
Veistu hvort hann fer?
Veistu að hann vermir þig
og vakir yfír þjer.
Þekkirðu ekki ylinn,
sem ungar rósir vekur,
og opnar þeirra bikarblöð
og burtu viðjar hrekur?
Hann breytir ungu brumi
í blóm, sem verða fögur,
í blóm, sem eignast æfintýr -
- já æfintýr og sögur.
Þú ert einmitt eitt af þeim,
sem ylinn hljóta að geyma,
litlir, kvikir ljósálfar
um lauf þitt glaðir sveima,
en á bemsku-blöðin þin
bjartir geislar streyma;
ástin veitir ylinn,
hún á alstaðar heima.
Lát þú hana lifa,
ef hún greiðir götu þína
mun gæfan björt og fögur
yfir höfði þínu skína.
Dansaðu, unga dóttir ljóssins,
drottinn gætir þín,
aldrei hjá þjer gjörist görótt
gleðinnar vin.
Til þess svo að ljúka þessari
samantekt úr póesíbók Maríu
Thoroddsen, eða Maju, eins og
hún var langoftast nefnd, - er
leiddur fram „Nexus“. Ekki veit
ég, hver leynist bak við það nafn,
en vísan er svona:
Þú kveiktir - vonandi verður mér ei meint -
munaðarbál í minni sál -
0-jæja.
Það gerðist bara sjö árum of seint.
Sárt er að vera strandaglópur -
Maja.
Greinarhöfundur er sagnfræðingur
að mennt, ásatrúarmaóur og Leið-
vallargoði.
íslensk orðabók í ritstjórn Árna Böðvarssonar var
fyrst gefin út af Menningarsjóði árið 1963 og var
frábærlega vel tekið. Þessi bók er önnur útgáfa
hennar og kom út hið fyrsta sinn árið 1983. Ásgeir
Blöndal Magnússon annaðist endurskoðun
bókarinnar ásamt Árna. I henni eru um 85 þúsund
uppflettiorð, og er bókin að öllu leyti einstæð
heimild um íslenska tungu: Um merkingu,
beygingu, stafsetningu og málnotkun.
j fæst i næstu &>ólcafc»úiö
ORLAGIÐ
M Á L O G M E N N I N G
Verð I mars

IMK3X
1ESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 22. MARZ 1997 15