Lesbók Morgunblaðsins - 11.04.1971, Blaðsíða 11

HENKY
FOKD II
Hftnrv Forrl annar,
Hanri hefnr revnrf
nýtur forustuinaíínr
í eiim stærsta Iðnfyr-
irtæki heimslns.
Henry Forii er tví-
kvæntur og gríski
skipakóngnrinn
Niarchos var a.ni.k.
inn tíma tengdason-
ur hans, |>» líkiega
sé tengdasoniirinn
eldri. Hér sést Ford
hins vegar með seinni
konu sinni, Christ-
inu. Pau stunda sam-
kvæmislífið kapp-
samlcga o? cru hér á
kjötkveðjuhátíð í
Ríó.
ur tiX vinnu og liann er liarður
drykkjumaður í veizlum. Hann
er nógru tilgerðarlaus til þess
að bera sinn eigin farangur a
jafnvel stöku sinmim annarra,
á ferðum sínuni. Samt sem áð-
ur bregður við og við fyrir
uppgerð í fari hans, eins og
þegar hann bregður yfir sig
sveitarnaiuisgervi, sem er hon-
um ails ekld eiginlegt. Enn-
frenmr það, að enda þótt liann
sé yfirleitt hreinskilinn og
lilátt áfram, vakna.r á stiuid-
um með fólki grunur um það,
að liann eigi óhrcinskilni til.
Aðspiirður um eftirlætisverk-
in í Hstaverkasafni hans, svar-
aði hann þessu til: „Ég á einn
Toulouse-Eautrec, sem lítur
ekki út eins og Toulouse-Lau-
trec svo á ég Degas og Manet
og Gaugin“ öll þessi frægu
nöfn framborin í tóni leiðs bíla
sala, sem er að telja upp bíl-
ana, sem lionum hefur ekki tek
izt að selja.
Ford getur þjónað ósam-
kvæmní sinni vegna þess, að
hann er Hkast til sálfræðilega
öruggasti yfirmaður í g.jörvöll-
um Bandarikjiinum. Hann er
gífurlega auðugur maður („Ég
hef ekki hugmynd um hversu
mikið ég á.“) og óumdeíldur
stjómandi til æviloka. Henry,
kona hans og böm eiga yfir að
ráða sjö hundraðshlutuin at-
kvæða í fyrirtækinu. Hlutur
þeírra var níutíu og tveggja og
hálfrar milljóna dollara virði
er gert var upp um mitt sumar
í fyrra. Arlð nítján hundruð
sextíu og níu námu árslaun
hans sem formanns fimmhundr
uð og fimmtán þúsund dollur-
um, Iauii og þókniin saniaiilögð
og hann og l'jölskylda hans
fengu auk þess í simi hlut
finun niilljón dollara arð af
hlutabréfum sínum í íyrirtæk-
ínu. Hann er maður, sem ekki
þarf að skríða fyrir neinum.
Hann ]>arf ekki einu sinni að
vera mjiikiir 1 máíi \ið nokk-
urn mann. Hann er húsbónd-
inn. Sjálfs sín húsbóndi og fyr-
irtækisins Ford. í>að, sem
hann hefur áhuga á, á þvf hef-
ur hann áhuga — um afgang-
inn er lionum skítsama, eins og
hann hefnr oftar en elnu sinni
tekið skýrt fra-m.
Ford er fjáraflamaðurinn
uppmálaður í stjórnstarfi sínu.
Náin ábyrgðaftilfinnlng hans
svo og fjölskyldunafnið leyfa
honum ekki annað. Hann lióf
fcril sinn á tindinnni og varð
þar kjTT, en það kostaði liann
járnviljá og geypilega \innu
að lialda stöðu sinni á vígvell-
inum. Edsel faðir hans iézt þeg
ar hann var tuttugii og finnn
ára að aldri. Tveimur árum síð
ar stóð Ford fyrir fjölskyldu-
byltingii, sem neyddi aldraðan
afa hans til að láta af stjórn
fyrirtækisins, sem þá var sann
ast sagna orðið mjög illa á vegi
statt, vegna slæmrar stjórnar.
I»á sneri Ford sér að því að
lirifsa hin raunverulegu völd
úr höndum Harry Bennetts
framk\*æmdastjóra og glæpa-
liundum þeim, er Iiann hafði
safnað í kringum sig sér til
lialds og trausts. I>að kostaði
Ford margar og liarðvítugar
orrustur áður en stríðinu lank.
Svo Iiörð var \iðureign þessi,
að meðan á henni stóð var
Ford alls ekki óliultur um Iíf
sitt og limi, þvi Bennett var
maður sem lárra hluta sveifst.
Um tíma bar Ford ævinlega á
sér hlaðna skammbyssu, hvert
sem hann fór.
Henry afi hans hafði helzt
ekki viijað við þeirri stétt
manna lita, er bökhaldarar
nefndust. Hann var einnig gall
liarður andstieðingur verka-
lýðsfélaga og yfirleitt allra
samtalca verkamanna. Son-
arsonur Iians endiu:reisti fyrir
tækið að nokkru nieð því að
koma á harðskeyttu bókhalds-
og eftirUtskerfi og einnig með
því að bindast gagnkvæmum
vináttu- og virðingarböndum
verkalýðsleiðtoganum Walter
lieitnum Reuther. I»egar Ford
tók við nam mánaðarlegt tap
fyrirtækisins tíu milljónuni
dollara; í hitteð fyrra nam sala
þess 14,8 hilljóniun dollara og
gróðinn fimmhundruð fjörutíu
og sex og hálfri milljón.
Velgengni Fords var eitt sinn
almennt álitin að þakka afar
hæfnm næstráðendum hans, en
sú tilgáta hefur smám saman
afsannað sjálfa sig jafnframt
því, sem hinir afar hæfu næst-
ráðendur hafa komið og farið
(Ernest Breecli, Robert
McNamara, Arjay Miller,
Bunkie Ivnudson). Slúðursög-
urnar í Detroit segja svo, að
þeir hafi látið af stöðuin sínnm
vegna þess, að Ford sé svo far-
ið, að hann þreytist smám sam-
an á fólki, einkiim og sér í lagí
nái það meiri tökum og völdiim
í fyrirtækinu en góðu hófi
gegni.
Detroitbúar likja andrúms-
loftinu í stjómstöðvum Ford-
verksmiðjanna stnnduni við
býsanzka hirð. Félagið hefur
nú ekki aðeins einn for-
seta, heldur þrjá, þá Lee
Iacocca, Robert Stevenson og
Roliert Hampson. Helzta drif-
fjöður slúðursagnanna er sú,
liver þessara manna þriggja
njóti nú mestrar hylli for-
inannsins þá og þá stimdina.
En hver svo sem það er þá
er eitt víst — hann ávarpar
húsbónda sinn ekki nieð nafn-
inu „Henry“, það vogar sér eng
inn starfsmannanna. Iacoeca,
ákaflega áreitinn og orðhvass
maður, vtrðist njóta mestrar
náðar þessa stundina, ef nokk-
uð er. Hann er einn örfárra
starfsmanna fyrirtækisins, sem
segir til, þegar honum þykir
formaðurinn liafa rangt fyrir
sér í einhverju málL Þrátt fyr-
ir það hafa gestir í skrifstofu
Iaeoccas séð hann stirðna upp,
þá er Ford hringdi og enda
samtalið á þessa leið: „Já,
herra já, herra já, hr. Ford.“
Ford vinnur á skyrtunni og
hefur röð og reglu mikla á
skrífborði sínu. Hann vinnur
sjaldan minna en tíu klukku-
stundir á dag. Þegar hlaðast
upp verkefni sefur hann stund
uin í syefnherbergi því, sem er
hluti samblands þess af skrif-
stofu og „svítu“, er liann hef-
ur á þrettándu liæð skrifstofu-
byggingarinnar. AHir meiri-
liáttar vandar, uppástungur og
mál eru færð honum til sam-
þykkis hans og blessunar þótt
hann hafi yfirleitt rétt fyrir
sér í ákvörðunum sínum, þá
hefur hann einnig lagt blessun
sína yfir mistök á borð
við Edseiinn. Hins vegar er al-
gengara, að honum takizt upp
og vitna um það síðast t.d.
Mustang og Maverickgerðim-
ar, þær bHgerðir, sem hvað
bezt hafa selzt á Bandaríkja-
markaðnum nndangengin ár.
Þessir bílar liafa komið því
orði á Fordfyrirtækið, að það
sé brautryðjandinn og npp-
finnandinn í bílaiðnaðinum.
Formaðurinn hefur vakamH
auga með hverjum hhit. Eitt
sinn stakk starfsmaðnr upp á
því að félagið verði tuttugu
niilljónuni dollara tii vikniegra
sjónvarpsþátta og byggði uppá
stungu sína á skoðanakönnim
meðal áhorfenda þáttanna.
Ford svaraði þá þessu til:
„Þetta er ekki nema ellefu
hundruð nianna úrtak. Það
kemur eklá tii mála að félag
okkar taki stórfelldar fjárhags
ákvarðanir byggðar á skoðun-
nm ellefn hundruð manna úr-
taks.“
Hann hefur að geyma skrár
um meira en eítt þúsund starfs-
menn Fordverksmiðjanna og
spanna þær sjö stig stjórnenda.
Hver skrá hefur að geyma
sögu viðkomandí manns, mat
yfirmanns lians á honum og lik
indi til stöðuhækkana hans. Þá
hefur hann hjá sér skrá, sem
segir til um það, hvar hver
hinna þrjátíu og sex æðstu
stjórnenda vprði staddnr
hvern hálfan dag allrar næstu
viku. Minui hans á smáatriði
og samtöl er annálað. Yfirmenn
Fordverksmiðjanna segja, að
forniaðurinn sé sífellt að minna
þá á það, ef eitthvað sem þeír
segja kemur ekki heim og sam-
an við það sem þeir létn út
úr sér máski þremnr árum áð-
ur. Sjálfur segir Ford: „Mér
er sagt, að meinið við mig sé
það, að ég flæki mig urn of {
smáatriði og sé þess vegna sí-
fellt að mgla aðra í ríminu."
Þegar \Innu er loldð á Ford
Framh. á bis. 17
11. april 1971
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 11