Morgunblaðið - 12.11.2000, Blaðsíða 30

30 SUNNUDAGUR 12. NÓVEMBER 2000
MORGUNB LAÐIÐ
Loftmyndir ehf. hafa tekið myndir af 85% landsins á fímm árum
Morgunblaðið/Golli
í verslun Loftmynda ehf. er hægt að kaupa loftmyndir af mestöllu landinu, myndkort og þar er unnt að fá ljósmyndir stækkaðar. Stjómendur fyrirtæk-
isins eru Örn Arnar Ingólfsson framkvæmdastjóri og Jóhannes Pálsson stjórnarfomiaður.
ÚTBÚA FYRSTA ÍSLENSKA
KORTAGRUNNINN
Eftir Helga Bjamason
FYRIRTÆKIÐ Loftmyndir
ehf. beitti nýrri tækni við
töku loftmynda og úr-
vinnslu þeirra þegar það
hóf starfsemi fyrir tæpum fimm ár-
um. Fyrirtækið hóf strax skipulega
vinnu við að taka loftmyndir af öllu
landinu og að byggja upp myndkorta-
grunn. Er nú svo komið að það á loft-
myndir í lit af 85% landsins og stefnir
að því að koma upp myndkortagrunni
af öllu landinu innan fimm ára. Verð-
ur það fyrsti alíslenski korta-
grunnurinn. Nú hafa Loftmyndir
opnað verslun á Skólavörðustíg og
taka að sér að stækka ljósmyndir, auk
framleiðslu og sölu á eigin afurðum.
Hönnun og ráðgjöf ehf. á Reyðar-
firði og ísgraf ehf. í Reykjavík stofn-
uðu Loftmyndir ehf. vorið 1996. „Það
var mikil þörf á endumýjun korta hjá
sveitarfélögum á Austurlandi en þau
höfðu þá ekki verið endurnýjuð í tíu
ár. Ég þekkti Öm frá því ég var við
nám í Alaborg en þá var hann þar að
gera kort eftir loftmyndum og leitaði
ráða hjá honum,“ segir Jóhannes
Pálsson, framkvæmdastjóri Hönnun-
ar og ráðgjafar, sem nú er að samein-
ast verkfræðistofunni Hönnun hf.,
um aðdragandann að stofnun Loft-
mynda ehf. Jóhannes er stjómarfor-
maður fyrirtækisins og Óm Arnar
Ingólfsson, eigandi ísgraf ehf., er
framkvæmdastjóri. „Ég var aftur á
móti með viðskiptavini sem vom að
taka í notkun landupplýsingakerfi.
Slík kerfi byggjast á góðum og ná-
kvæmum kortum og myndum sem
ekki vom fyrir hendi. ísgraf var búið
að fjárfesta í tækjum til að gera kort
eftir loftmyndun en vantaði myndim-
ar,“ segir Öm.
Til þess að gera nákvæm kort
þurftu þeir framgögn, filmur úr Ijós-
myndaflugi, en Landmælingar ís-
lands neituðu þeim um þau. Þá segj-
ast þeir hafa óskað eftir tilboði frá
Landmælingum í loftmyndatökur af
tilteknum svæðum. „Við fengum bara
sent afrit af verðlistanum sem lá
frammi í afgreiðslunni hjá þeim, með
kveðju,“ segir Jóhannes.
VIÐSKIPn AIVINNULÍF
Á SUNNUDEGI
► Jóhannes Pálsson, stjómarformaður Loftmynda ehf., er fæddur í Iteykja-
vík 23. janúar 1959. Hann lærði vélvirkjun í Fjölbrautaskólanum í Breiðholti
og tók þaðan stúdentspróf. Hann nam véltæknifræði við Tækniskóla Islands
og lauk prófi sem véla- og rekstrarverkfræðingur frá háskólanum í Álaborg
í Danmörku árið 1985. Hann vann hjá skipasmíðastöð og iðnfyrirtæki í Ála-
borg að námi loknu en hóf störf hjá verkfræðistofunni Hönnun hf. á Reyðar-
firði 1987. Hann stofnaði verkfræðistofuna Hönnun og ráðgjöf ehf. á Reyð-
arfirði á árinu 1990 með Sveini Jónssyni og Hönnun hf. og hefúr verið
framkvæmdastjóri fyrirtækisins frá upphafi. Eiginkona Jóhannesar er El-
ísabet Benediktsdóttir rekstrarhagfræðingur og eiga þau þijú böm.
► Öm Arnar Ingólfsson, framkvæmdastjóri Loftmynda ehf., er fæddur í
Reykjavík 28. janúar 1943. Hann er stúdent frá Menntaskólanum á Akur-
eyri og lauk stærðfræðiprófi frá Háskóla íslands 1969. Að námi loknu vann
hann hjá verkfræðistofunum Forverki hf. og Hnit hf. þar til hann stofnaði
eigið fyrirtæki, Isgraf ehf., árið 1989 ogþað hefur hann rekið síðan. Eigin-
kona Arnar er Elsa Finnsdóttir fulltrúi og eiga þau tvo syni.
Allar myndir sem Loftmyndir hafa látið taka eru í lit. Fyrirtækið á nú
myndir af 85% landsins.
Tóku myndir á eigin kostnað
Þetta varð til þess að Hönnun og
ráðgjöf og ísgraf stofnuðu Loftmynd-
ir. Jóhannes og Öm byijuðu á því að
kynna sér hvemig staðið er að töku
loftmynda í nágrannalöndunum og
settu sig í samband við mörg fyrir-
tæki. Síðan fóm þeir í heimsókn til
fimm fyrirtækja, í Ósló, Helsinki,
Kaupmannahöfn og London. Þetta
var stutt en strembin ferð, þeir fóm
af stað á mánudagsmorgni og vora
komnir heim síðdegis á miðvikudegi.
Á heimleiðinni ákváðu þeir að semja
við danska fyrirtækið Kamp-
saxGeoplan um loftmyndatökur af til-
teknum svæðum þá um sumarið. Það
samstarf hefur haldist síðan en auk
þess hefur verið samið við önnur fyr-
irtæki um myndatökur með annarri
tækni.
Þetta sama ár bauð Vegagerðin út
myndaflug og kortagerð af svæðum
þar sem framkvæmdir vora fyrfrhug-
aðar. Hönnun og ráðgjöf og ísgraf
buðu best og fengu samninginn.
„Þegar það lá fyrir ákváðum við að
stofna sjálfstætt fyrirtæki, Loft-
myndir ehf., um flugið og til að láta
taka loftmyndir á eigin kostnað," seg-
ir Öm.
í stað þess að taka eingöngu mynd-
ir af þeim afmörkuðu svæðum sem
fyrirtækin þurftu að láta mynda
vegna starfsemi sinnar og búið var að
selja fyrirfram fóru Loftmyndir fljótt
að nota flugvélamar til að taka mynd-
ir af miklu stærra svæði í þeirri von
að hægt yrði að gera myndirnar að
söluvöru og selja síðar. I þessu fólst
töluverð áhætta enda var og er fyrir-
tældð í samkeppni við ríkisfyrirtæki,
Landmælingar íslands, um ljós-
myndaflug og kortagerð.
Hálendið bætíst við
Stjómendur fyrirtækisins reyndu
að átta sig á því hvaða svæði gætu
orðið söluvara og bættu þeim við. Þeir
settu sér fljótlega það markmið að
taka loftmjmdir af öllu láglendi ís-
lands á tveimur til þremur árum því
að hægt yrði að gera söluvöra úr af-
„Það er einkenni-
legt að ekki skuli
vera hægt að
samnýta þessa
vinnu en það er
eins og enginn
haf i trúað því að
einkafyrirtæki
tækist að gera
fyrsta íslenska
kortagrunninn."
rakstri þess vegna skipulagningar og
framkvæmda. ,Á þessum tíma kom
okkur ekki til hugar að við myndum
láta mynda hálendið Kka, það yrði
alltof kostnaðarsamt. Sú hugmynd
kom ekki upp fyrr en á síðasta ári að
starfshópur sem vinnur að ramma-
áætlun um nýtingu vatnsafls og jarð-
varma bauð út töku loftmynda af
Síðuvatnasvæði og nokkram öðrum
svæðum sem tengjast viðfangsefni
hópsins. Við lögðum fram frávikstil-
boð sem fólst í því að taka myndir af
öllu hálendinu en í miklu meiri hæð en
áður hafði verið reynt á Norðurlönd-
um, 8,5 kílómetrum. Við fengum
verkið og sömdum við norskt fyrir-
tæki um að fljúga og taka myndirnar.
Verkkaupinn og aðrir sem notað hafa
afraksturinn era hæstánægðir með
gæði myndanna. í sumar héldum við
áfram og náðum að ljúka myndatök-
um af hálendinu og hálendisskögum
að mestu leyti,“ segja þeir félagar.
Nefna þeir sem dæmi um ávinning
af þessu verki að öll vinna við mat á
umhverfisáhrifum Kárahnúkavirkj-
unar byggist á þessum myndum.
Ekki hefði verið unnt að ráðast í jafn
nákvæmt mat og nú er unnið að ef
þeirra hefði ekki notið við.
Er nú svo komið að á fimm sumr-
um hafa Loftmyndir látið taka mynd-
ir af 85% alls landsins og er stefnt að
því að Ijúka verkinu á næstu tveimur
til þremur árum.
Ekki telja Jóhannes og Öm að þeir
séu að gera fyrirtækið óþarft með því
að flýta loftmyndatökunum jafn mik-
ið og raun ber vitni. Segja stefnt að
nýjum myndatökum af þéttbýlisstöð-
um á tveggja til þriggja ára fresti og
öðra láglendi á fimm til tíu ára fresti.
Eftir að tekin hefur verið mynd
tekur við dýr vinna við úrvinnslu loft-
myndanna og sú vinna er mun
skemmra á veg komin enda ræðst
hún af því hvemig gengur að selja af-
urðimar.
Nýja tæknin er ódýrari
Loftmyndir tóku í notkun nýja
tækni við loftmyndatökur og úr-
vinnslu þeirra.
Myndimar eru teknar í þremur
flughæðum, þéttbýli er myndað úr
1.400 metra hæð, dreifbýli úr 3.000
metram og hálendið úr 8.500 metra
hæð, eins og áður hefur komið fram.
Hönnun og ráðgjöf ehf. hefur kom-
ið upp GPS-jarðstöðvum á þekktum
punktum á Egilsstöðum og í Reykja-
vík og skrá þær stöðu gervitungla
með einnar sekúndu millibili á meðan
Ijósmyndaflugvél er á lofti. í flugvél-
inni er einnig GPS-búnaður sem
skráir stöðu vélarinnar með sömu ná-
kvæmni. Þannig má að loknu flugi
reikna út staðsetningu flugvélarinnar
þegar myndin er tekin. Segja Öm og
Jóhannes að þegar þessi tækni er
nýtt til hins ýtrasta geti hún að mestu
komið í stað hefðbundinna landmæl-
inga vegna kortagerðar.
Isgraf ehf. fær gögnin úr fluginu og
GPS-mælingamar og vinnur tölvu-
tækt landlíkan úr þeim og fellir á rétt-
an stað á landinu. Það nýtist við hönn-
un á vegum, stíflum og öðram
mannvirkjum sem byggjast á jarð-
vegsflutningum.
Með sérstökum hugbúnaði má
einnig laga skekkjur og eyða áhrifum
mishæða í landi og úr verður upprétt
loftmynd sem oft er nefnd myndkort.
Þær geyma einnig í sér hnitakeríi við-
komandi staðar. Á granni þessarar
vinnu er unnt að framleiða venjulegt
landakort og nota til að teikna ofan í
það vegi og hvaðeina sem þörf er á.
Sú vinna er talsvert á eftir loftmynda-
tökunum, enda dýr, en þó hafa verið
útbúin myndkort af um 20% landsins.
|g|