Morgunblaðið - 12.11.2000, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 12. NÓVEMBER 2000 11
Morgunblaðiö/Golli
fyrir austan, en geri þær það, telja þeir hins veg-
ar engum vafa undirorpið að þeir séu á undan
Vestlendingum „í röðinni“ ef svo má segja og því
verði þess vegna ekM tekið þegjandi ætli menn
að hafa áhrif á það með einhverjum hætti.
Verður að róa þegarfiskast
„Það ber nýrra við þegar við stöndum allt í
einu frammi fyrir því að fyrirtæki sýnir áhuga á
svo aukinni framleiðslu og orkukaupum eins og
Norðurál hefur nú gert,“ segir Sturla Böðvars-
son, samgönguráðherra og þingmaður Vestur-
lands, um stækkunaráformin á Grundaitanga.
Hann eins og margir viðmælenda Morgunblaðs-
ins telja að málið sé snúið með tilliti til þeirrar
vinnu sem stendur yflr vegna Reyðarálsverkefn-
isins, en þingmaður Vesturlands, eða hins nýja
Norðvesturkjördæmis, telur að allt kapp eigi að
leggja á að sinna erindi Norðurálsmanna fljótt og
vel.
„Við hljótum að skoða slíkt boð mjög vandlega,
ekki síst í Ijósi óvissunnar um áformin á Austur-
landi. Það er alveg ótvírætt í mínum huga að
reynt verði að ná samningum um þessa stækkun
á Grundartanga," segir hann.
Sturla segir að allar aðstæður á Grundartanga
séu mjög hagstæðar til frekari stækkunar ál-
versins, t.d. með tilliti til hafnarmannvirkja.
„Sem þingmaður Vesturlands legg ég mikla
áherslu á að reynt verði að verða við þessum ósk-
um, ef nokkur kostur er. Þetta er auðvitað spurn-
ing um raforku og afhendingu hennar. Það er
engum blöðum um það að fletta að fyrir allt
suðvestursvæðið hefur þetta heilmikla þýðingu.
Þetta er að mínu mati þvílíkt tækifæri að ein-
hverjar sérstakar aðstæður þurfa að koma til hjá
Landsvirkjun til að ekki verði gengið til samn-
inga. Það verður að róa þegar fiskast."
Með peninga í vasanum
Annar þingmaður Sjálfstæðisflokksins í Vest-
urlandskjördæmi, Guðjón Guðmundsson, tekur í
sama streng og Sturla. Hann telur ekkert áhorfs-
mál að ganga eigi undir eins tál viðræðna við
Norðurál af fullri alvöru.
„Það er nú þannig með þessi stóriðjumál að
um áratugaskeið höfum við Islendingar leitað
eftir aðilum sem tilbúnir eru að fara út í slíkar
framkvæmdir, oft með litlum árangri þótt á því
séu nokkrar undantekningar. Nú er hins vegar
aðili tilbúinn í þessar framkvæmdir og með pen-
ingana í vasanum. Þess vegna hljótum við að
ganga til þessara viðræðna í fullri alvöru og
stefna að samningum sem fyrst,“ segir hann.
Guðjón bendir á að hér sé um íslenskt fyrir-
tæki að ræða sem hafí farið einkar vel af stað í
sínum rekstri og sé í góðum friði við sitt umhverfi
á Grundartanga.
Guðjón, sem er varaformaður iðnaðamefndar
Alþingis, telur ekki að áformin á Grundartanga
þurfi að hafa bein áhrif á Reyðarálsverkefnið fyr-
ir austan, staða þessara tveggja verkefna sé svo
ólík.
„Við eigum auðvitað að grípa gæsina þegar
hún gefst. Það hefur ekki gengið svo björgulega
að eiga við þessi stóriðjufyrirtæki í gegnum tíð-
ina og samskiptin við Hydro fyrir austan eru með
þeim hætti að enn er ekkert fast í hendi. Auð-
vitað vonar maður að Austfirðingar fái sína stór-
iðju, en þetta liggur nánast á borðinu og menn
eru tilbúnir," sagði Guðjón ennfremur og kvaðst
myndu beita sér í þessu máli, enda hefði hann á
sínum tíma verið ötull talsmaður þess að semja
við Columbia Ventures um starfsemina hér á
landi.
„Menn hljóta að geta sameinast um að sinna
þessu erindi með jákvæðum hætti. Það er skylda
okkar stjómmálamanna, að mínu mati,“ sagði
hann.
Eykur með mönnum bjartsýni
Hinn ráðherra Vesturlands, Ingibjörg Pálma-
dóttir, heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra og
þingmaður Framsóknarflokksins, segir að áform
um stækkun Grundartangaverksmiðjunnar auki
með mönnum bjartsýni á öllu atvinnusvæðinu.
Ingibjörg segist hafa fylgst vel með stóriðju-
framkvæmdum á þessu svæði allt frá árinu 1976
og þær hafi verið geysileg lyftistöng, ekki aðeins
fyrir heimabæ hennar, Akranes, heldur einnig
Borgarfjörðinn og í raun Vesturlandið allt. Hún
bendir jafnframt á að engar þær hrakspár sem
settar vom fram, fyrst um jámblendiverksmiðj-
unaog síðar álverksmiðjuna, hafi ræst.
„Óskir Norðuráls em komnar í ákveðinn far-
veg og ég sé ekki að þær trufli á neinn hátt aðrar
hugmyndir um framkvæmdir á Austurlandi. Það
er mín skoðun að þessi tvö mál eigi ekkert að
þurfa að rekast á,“ segir hún.
Ingibjörg nefnir ennfremur að það sé áberandi
hversu mál þetta njóti mikils stuðnings sveitar-
stjómarmanna á Vesturlandi, mun meiri stuðn-
ings en þegar hugmyndir um stóriðju Norðuráls
á Grandartanga komu fyrst til umræðu fyrir fá-
um áram.
„Þetta er geysistór framkvæmd sem kemur
nokkuð óvænt upp á borðið. Við hljótum að taka
henni fagnandi. Um leið á ég þá ósk ekki aðeins
fyrir Austfírðinga heldur allt þjóðarbúið, að af
framkvæmdunum verði á Austurlandi. Þar hefur
mikið og mMvægt starf verið unnið til að svo
megi verða.“
Stjómvöld milli steins og sleggju
Ekki fer á milli mála að þingmönnum Vestur-
lands hugnast vel að bæta við atvinnustarfsem-
ina í kjördæminu. Heimildir Morgunblaðsins
herma þó að fregnimar hafi sett ugg að mörgum
annars staðar á landinu, ekki síst vegna þeirrar
biðstöðu og óvissu sem einkennt hefur málefni
Austurlands í samhengi stóriðjunnar um nokkra
hríð og nýrra fregna um aukið atvinnuleysi á
ísland tæki forystu meðal
þjóða Evrópu í álframleiðslu
Framleiðsla áls í heimin-
um fer stöðugt vaxandi.
Aukningin milli ára er
mismikil, en undanfarin ár
hefur hún verið frá 2,5% og
upp í 4,5%, að því er fram
kemur í IS AL-tíðindum.
Árið 1996 voru framleidd í
heiminum 18.639 þúsund
tonn af áli en árið 1999 voru
framleidd 20.655 þúsund
tonn. Ef síðari hluti þessa árs
verður eins og sá fyrri verður
heildarframleiðsla ársins
2000 ríflega 21 milljón tonna,
sem er ríflega 13% meiri
framleiðsla en árið 1996.
Engar vísbendingar eru
um að framleiðslan dragist
saman á næstunni og útlit er
fyrir að framleiðslugeta ál-
vera í heiminum verði tæpar
23 milljdnir tonna í árslok
2002.
Alls eru um 150 starfandi
álver í heiminum. Tvö
stærstu álverin eru í Rúss-
landi, í Krasnoyarsk og
Bratsk, og er framleiðslugeta
hvors um sig um 800 þúsund
tonn á ári. Alverið í Straums-
vík er í 66. sæti yfír stærstu
Heimsframleiðsla á áli
1996-2002
Engar vlsbendingar eru um að fram-
leiðsla á áli dragist saman á næstunni
og útlit er fyrir að framleiðslugeta
álvera í heiminum verði tæpar
álver heimsins, næst á eftir
Century Aluminium í Rav-
enswood í Bandaríkjunum og
næst á undan Aluminium
Essen í Þýskalandi. Álver
Norðuráls á Grundartanga
er hins vegar í 124. sæti, en
það mun klifra listann nokk-
uð strax næsta vor þegar
framleiðslugetan verður
orðin 90 þúsund tonn og
gangi öll stækkunaráform
eftir kæmist álverið á lista
yfír 40 stærstu álver heims.
Athyglisvert er í þessu
samhengi, að gangi allar
hugmyndir um upp-
byggingu áliðnaðar hér á
landi eftir, er útlit fyrir að
strax árið 2010 - eftir ára-
tug - hafi Islendingar tekið
sér sæti við hlið Norðmanna
sem stærstu álframleiðend-
ur íEvrépu.
Ákveði eigendur álvers-
ins í Straumsvík svo ofan i
kaupið á næstu árum að
auka sína framleiðslu, eins
og viðmælendur Morgun-
blaðsins gera margir skóna,
kemur upp sú athyglisverða
staða að Island verður
stærsti framleiðandi áls í
Evrópu. Sú staða gæti jafn-
vel verið komin upp eftir
áratug, aðeins tæpri hálfri
öld eftir að fyrst var farið
að framleiða ál hér á landi.