Morgunblaðið - 01.07.1997, Side 25

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR l.JÚLÍ 1997 25
ERLENT
Reuter
Mannréttindadómstóll Evrópu
Brot á friðhelgi
einkalífs að hlera
síma starfsmanns
Strassborg. Morgunblaðið.
BRESKA ríkið var í síðustu viku
dæmt brotlegt við Mannréttinda-
sáttmála Evrópu í máli fyrrverandi
lögreglukonu sem taldi að siminn
hjá sér hefði verið hleraður.
Málavextir voru þeir að lögreglu-
konan, Alison Halford að nafni, var
skipuð aðstoðaryfirlögregluþjónn í
Merseyside árið 1983 og varð þar
með hæst setta konan í bresku lög-
reglunni. Næstu árin sótti hún
ítrekað um æðri stöður í lögregl-
unni en án árangurs. Höfðaði hún
þá mál á hendur innanríkisráðu-
neytinu og Merseyside lögreglunni
og hélt því fram að sér hefði verið
mismunað á grundvelli kynferðis.
Hún féll þó frá málshöfðuninni í
ágúst 1992 í kjölfar samkomulags
um að hún hætti störfum hjá lög-
reglunni og fengi bætur að fjárhæð
15.000 pund.
Halford taldi að vegna málshöfð-
unarinnar hefði hún sætt ofsóknum
af hálfu vissra aðila innan Mers-
eyside lögreglunnar. Þeir hefðu
meðal annars komið sögusögnum
um hana til fjölmiðla, sakað hana
um agabrot og hlerað bæði heima-
síma hennar og vinnusíma til að
afla sönnunargagna gegn henni.
Bar Halford fram kvörtun við
breska kærunefnd er fjallar um
símahleranir.
í febrúar 1992 var henni tilkynnt
sú niðurstaða að bresk lög frá 1985
um símahleranir hefðu ekki verið
brotin hvað heimasíma hennar
áhrærði. Nefndin taldi sig ekki hafa
heimild til að tilgreina hvort þetta
væri vegna þess að engar hleranir
hefðu átt sér stað eða hvort fengin
hefði verið lögleg heimild til þeirra.
Þingmaður í kjördæmi Halford
beitti sér í máli hennar en fékk þau
svör frá innanríkisráðuneytinu að
hleranir sem einskorðuðust við inn-
anhússsímkerfi lögrelunnar í Mers-
eyside féllu utan við gildissvið lag-
anna frá 1985 og til þeirra þyrfti
ekki sérstaka heimild.
Mannréttindadómstóll Evrópu
taldi ósannað að símtöl Halford
heima fyrir hefðu verið hleruð en
ágreiningslaust væri að vinnusími
hennar hefði verið hleraður. Dóm-
stóllinn kvað einróma upp þann dóm
að brotið hefði verið gegn 8. gr.
mannréttindasáttmálans er verndar
friðhelgi einkalífs. Dómvenja væri
fyrir því hjá dómstólnum að telja
símtöl úr vinnusíma falla undir frið-
helgi einkalífs. Ekkert benti til þess
að Halford hefði verið vöruð við því
að sími hennar kynni að verða hler-
aður og þess vegna mátti hún
treysta því að símtöl hennar væru
trúnaðarmál. Bresku lögin frá 1985
hefðu ekki tekið til innanhússsím-
kerfa í opinberum stofnunum og
því væri ekki unnt að telja að skil-
yrði 8. gr. mannréttindasáttmálans
um að símhleranir byggðust á laga-
heimild væri uppfyllt. Einnig hefði
breska ríkið brotið gegn 13. gr.
sáttmálans þar sem kærandi hefði
ekki átt þess neinn kost að leita
réttar síns fyrir breskum stjórnvöld-
um.
Voru Halford dæmd 10.000 pund
í miskabætur og 25.000 pund í lög-
mannskostnað.
Japanir hafa áhyggjur af framtíðinni
Ungt fólk í minnihluta
Tókýó. Reuter.
ÞAU tímamót hafa orðið í Japan,
að aldrað fólk, 65 ára eða eldra,
er orðið fjölmennara en unga fólkið
eða þeir, sem eru 15 ára og yngri.
1. júní síðastliðinn voru öldung-
arnir 50.000 fleiri en börnin og er
það afleiðing miklu færri fæðinga
en áður og aukins langlífis.
„Lengi hefur stefnt í þessa átt
og þetta er jafnframt í fyrsta sinn
í sögu þjóðarinnar sem gamla fólk-
ið hefur vinninginn yfir ungdóm-
inn,“ sagði í tilkynningu frá jap-
önsku stjórninni. Um síðustu mán-
Flóð á Ítalíu
AKRA flæddi í Val Chiavenna
á Norður-Ítalíu eftir stöðuga
rigningu á sunnudag, og
var fólki ráðlagt að vera ekki
á ferðinni þar sem spáð var
enn frekari úrkomu og hætta
var talin á aurskriðum. í
Pýreneafjöllum í Frakklandi
var annarskonar úrkoma,
þar féllu 60 sentimetrar af
snjó og umferð stöðvaðist af
þeim sökum. En í Belgrad,
höfuðborg Serbíu, var gífur-
lega heitt á sunnudag, og
mældist hitinn 40 gráður í
skugga.
Undirbúa
áhættusama
viðgerð í Mír
Koroljov. Reuter.
YFIRMENN rússnesku geimferðaá-
ætlunarinnar gáfu áhöfn geimstöðv-
arinnar Mír um það fyrirmæli í gær
að búa sig undir áhættusama aðgerð
til að freista þess að koma raforku-
kerfi stöðvarinnar aftur í lag.
Geimfaramir voru beðnir að hefja
þegar í stað æfingar undir viðgerð
innan Spektr-rannsóknastofunnar.
Vegna viðgerðarinnar þurfa þeir að
klæðast geimgöngubúningum og
voru hvattir til að æfa sig í öðrum
hlutum geimstöðvarinnar uns birgð-
afar kemur með varahluti og vistir.
í gær var frá því skýrt, að birgða-
farinu yrði skotið á loft frá Bajkonur-
stöðinni í Kazakhstan næstkomandi
laugardag, 5. júlí sem þýðir að það
ætti að leggjast upp að Mír tveimur
dögum seinna.
Geimförunum er ætlað að tengja
sólrafhlöður Spektr inn á orkukerfi
geimstöðvarinnar en til þess þurfa
þeir að tengja framhjá rannsóknar-
stöðinni sjálfri. í því felst að skipta
um hlera að Spektr svo tengja megi
20 raforkukapla gegnum hana. Tak-
ist þeim ekki að loftþétta hlerann að
nýju leiðir það til þess, að sögn full-
trúa bandarísku geimferðastofnunar-
innar (NASA) að áhöfnin verði að
yfirgefa stöðina og hraða sér til jarð-
ar í sérstöku flóttafari.
Geimfaramir um borð í Mír hafa
ekki fengið þjálfun í að gera við göt
af því tagi sem urðu á byrðingi Spektr
við áreksturinn í síðustu viku. Að
sögn Vladímírs Solovjovs, aðstoðaryf-
irmanns Mír-áætlunarinnar, er sú
viðgerð mjög flókin og því yrði beðið
með að freista viðgerðar á gatinu þar
til ný áhöfn yrði send til Mír í ágúst
nk.
Tekist hefur að ná upp eðlilegum
loftþrýstingi, raka- og súrefnisstigi í
Mír í kjölfar bilunar vegna áreksturs
ómannaðs birgðafars við stöðina sl.
miðvikudag.
Gangstíga fyrir kýrnar
Ósló. Reuter.
NORSKU bændasamtökin leggja til
að gerðar verði sérstakar kúagang-
brautir yfir þjóðvegi og sett upp
aðvörunarskilti til þess að draga úr
ákeyrslum á kýr yfir sumarmán-
uðina.
Hafa bændasamtökin komið með
margvíslegar ábendingar um hvern-
ig draga megi úr hættu á árekstri
við búfénað í sveitum. Auk þess að
leggja sérstakar gangbrautir fyrir
kýr með viðeigandi stöðvunarlínu
þvert yfir þjóðvegi vilja þau að gular
miðlínur eftir vegunum verði fjar-
lægðar því kýrnar hræðist þær. Tals-
maður bændasamtakanna í Romsdal
og Mæri segir mörg dæmi þess þar
um slóðir, að kýrnar nemi staðar við
gulu miðlínurnar og vilji með engu
móti stíga yfir þær.
aðamótvoru 19,54 milljónir Japana
65 ára eða eldri en 19,49 millj. 15
ára eða yngri. Þessir tveir aldurs-
hópar eru rétt rúmlega 30% þjóðar-
innar. Búist er við, að þessi þróun
haldi áfram og verði gamla fólkið
hálfu fleira unga fólkinu árið 2025.
Þróunin í þessa átt hefur hvergi
verið hraðari en í Japan og er farin
að valda verulegum áhyggjum. Uti-
lokað þykir, að unnt verði að halda
uppi sömu eftirlaunum og nú og
vinnufæru fólki fækkar hlutfalls-
lega ár frá ári.