Morgunblaðið - 20.03.1987, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. MARZ 1987

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 500 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakið
Fæðingarorlof
og fæðingarstyrkur
Af mörgum málum, sem Al-
þingi hefur afgreitt í loka-
hrinunni undanfama daga, er
sérstök ástæða til að staldra við
frumvarp Ragnhildar Helgadótt-
ur, heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðherra, um fæðingarorlof.
Forsaga þess er sú, að fyrir tæpu
ári skipaði Ragnhildur Helgadótt-
ir nefnd til að endurskoða þágild-
andi ákvæði um fæðingarorlof og
fæðingarstyrk í lögum um al-
mannatryggingar.
Nefndin lagði til, að skilið yrði
alfarið á milli reglna sem varða
vinnurétt annars vegar og trygg-
ingarétt hins vegar. Ákvæði um
fæðingarorlof voru sem sé tekin
út úr lögunum um almannatrygg-
ingar. Ragnhildur Helgadóttir
flutti sérstakt frumvarp um fæð-
ingarorlof, þar sem það er í fyrsta
sinn skilgreint i lögum, hvað í
orlofinu felst, það er að fá leyfi
frá launuðum störfum vegna
meðgöngu og fæðingar. Meginat-
riði laganna er, að konu sé heimilt
að heQa töku fæðingarorlofs allt
að einum mánuði fyrir áætlaðan
fæðingardag og að fæðingarorlof
lengist frá því sem nú er um einn
mánuð um næstu áramót og síðan
um einn mánuð á ári upp í sex
mánuði frá og með 1. janúar
1990. Varðandi kjörforeldri er
reiknað með mánaðar skemmri
tíma í ofangreindum tilvikum. Þá
er einnig tekið fram, að skylt sé,
þegar því verður við komið, að
færa bamshafandi konu til í starfí
ef það er þess eðlis að heilsu henn-
ar eða fósturs sé af því hætta
búin, enda verði ekki við komið
breytingum á starfsháttum, en
slík tilfærsla eigi þó ekki að hafa
áhrif á launakjör konunnar.
Með breytingu á lögunum um
almannatryggingar er réttur
heimavinnandi mæðra aukinn.
Fæðingarstyrkur að upphæð 15
þúsund krónur verður greiddur
öllum fæðandi konum og til við-
bótar fæðingardagpeningar til
þeirra sem vinna utan heimilis.
Fjármögnun þessara tveggja
greiðslna er ekki með sama hætti
þannig að það er ljóst að önnur
bótategundin greiðist alfarið af
ríkissjóði og hin alfarið af at-
vinnurekendum.
Þegar Ragnhildur Helgadóttir
fylgdi þessu máli úr hlaði í neðri
deild Álþingis sagði hún meðal
annars: „Ég vil geta þess að með
frumvarpinu er stigið skref sem
þýðir að greiðslur til heimavinn-
andi mæðra hækka um 50%.
Niðurstaða þessa frumvarps er
sú samkvæmt athugun sem gerð
hefur verið nýlega á stöðu þess-
ara mála á öllum Norðurlöndum
svo og á Bretlandi að samkvæmt
frumvarpinu verður réttur heima-
vinnandi mæðra betri en í nokkru
af þeim löndum sem við gjaman
höfum miðað okkur við.“ Sagði
ráðherrann, að alls staðar í þess-
um löndum væri skilið með
svipuðum hætti alveg greinilega
á milli þessara tveggja tegunda
greiðslna, annars vegar þeirra
greiðslna sem fara til að vega upp
tekjutap úti á vinnumarkaðnum
o g hins vegar til að greiða fæðing-
arstyrk til heimavinnandi kvenna
og þá sums staðar, eins og verður
í okkar landi, til allra kvenna.
Að undirbúningi þessa máls
hefur verið staðið þannig af hálfu
heilbrigðis- og tryggingaráð-
herra, að það hefur runnið
snurðulaust í gegnum deildir
þingsins. Þá hefur frumkvæði
ráðherrans verið vel tekið utan
þings. Til að mynda var Ragn-
hildur Helgadóttir sérstaklega
hyllt af þessu tilefni á nýlegum
landsfundi Sjálfstæðisflokksins
og samtök kvenna hafa lýst
ánægju sinni við ráðherrann. Er
næsta óvenjulegt að umbjóðendur
stjómmálamanna láti í ljós þakk-
læti sitt með þessum hætti.
Viðbrögðin undirstrika þá stað-
reynd, að hér er vel staðið að
mikilvægu sanngimismáli.
Úrslitin í
Finnlandi
Urslitin í finnsku þingkosn-
ingunum um síðustu helgi
eru á þann veg, að tæplega verð-
ur unnt að ganga fram hjá
Hægriflokknum við stjómar-
myndun. Taki ráðherrar flokksins
sæti í ríkisstjóm yrðu jafnaðar-
menn líklega utan stjómar. Þar
með yrðu merkileg þáttaskil í
fínnskum stjómmálum. Þrátt fyr-
ir að fínnsku borgaraflokkamir
hafí um langan aldur notið stuðn-
ings meirihluta kjósenda, hafa
þeir ekki myndað stjóm í Finn-
landi frá lokum síðari heimsstyrj-
aldarinnar.
Þess er ekki að vænta, að borg-
araleg stjóm breyti um stefnu í
utanríkismálum. Sá málaflokkur
var ekki á dagskrá í kosningabar-
áttunni. Hægriflokkurinn er sama
sinnis og aðrir fínnskir flokkar,
að Paasikivi-Kekkonen-línan í
fínnskum utanríkismálum eigi að
ráða stefnunni. Finnsku flokkam-
ir deila ekki um afstöðuna til
Sovétríkjanna. Einmitt sú stað-
reynd, að Hægriflokkurinn gerir
ekki ágreining um utanríkismál,
veldur því, að allar líkur benda
til þess að fulltrúar hans verði í
næstu ríkisstjóm Finnlands.
ÞORSTEINN Pálsson form-
aður Sjálfstæðisflokksins
segist telja það alvarlegt mál, að
Albert Guðmundsson iðnaðar-
ráðherra skuli á árunum 1984
og 1985 hafa tekið við tveimur
greiðslum frá Hafskip, án þess
að þessar greiðslur hafi komið
fram í bókhaldi fyrirtækis hans,
Heildverslunar Alberts Guð-
mundssonar. Hann segir þetta
vera alvarlegt mál, í ljósi þess,
að þessar greiðslur áttu sér stað,
á sama tíma og Albert gegndi
embætti fjármálaráðherra. Þor-
steinn segir jafnframt að hann
vilji ekki tjá sig um það hvert
framhald málsins verður, fyrr
en hann hefur rætt augliti til
auglitis við Albert Guðmundsson,
sem nú situr fund iðnaðarráð-
herra á Norðurlöndum. Þetta
kom fram fundi sem Þorsteinn
hélt með fréttamönnum í gær,
þar sem hann svaraði fyrirspurn-
um fréttamanna, í tengslum við
það að greiðslur þær sem að ofan
greinir eru nú til rannsóknar hjá
skattrannsóknastjóra.
„Þetta mál kom fyrst til umfjöll-
unar hér í þingflokknum í fyrrasum-
ar. Þá kom fram við rannsókn
Hafskipsmálsins, að tilteknar
greiðslur höfðu farið til Alberts
Guðmundssonar," sagði Þorsteinn.
Hann sagði að þau mál hefðu þá
verið rædd í þingflokknum og sú
afstaða tekin að ekki væri tilefni
til viðbragða af hálfu þingflokksins,
á meðan engin niðurstaða hefði
fengist af hálfu rannsóknaraðila,
hvort þessar greiðslur væru á ein-
Það var nánast hvert sæti skipað í þingflokksherbergi Sjálfstæðisflok
ar Þorsteinn Pálsson formaður Sjálfstæðisflokksins svaraði spurningi
sóknar þeirrar sem nú fer fram á skattamálum Alberts Guðmundsso
Þorsteinn Pálsson formaður Sjálfstæðisflokksins:
„Pólitísk ábyrgð i
hvern hátt óeðlilegar eða ekki í
samræmi við lög.
Þorsteinn sagðist hafa haft sam-
band við skattrannsóknarstjóra
eftir blaðaskrif í desember um þetta
mál, þó það væri ekki venja fjár-
málaráðherra að hafa afskipti af
rannsóknum skattrannsóknar-
stjóra. Kvaðst hann hafa óskað eftir
því við skattrannsóknarstjóra að
hann fengi upplýsingar um það frá
embættinu, ef á daginn kæmi að
einhver af ráðherrum ríkisstjómar-
innar tengdist skattrannsóknum.
Þorsteinn sagði að nú væri fram
komið að rannsókn skattrannsókn-
arstjóra beindist að greiðslum sem
Albert Guðmundsson hefði móttek-
ið frá Hafskip 1984 og 1985. í fyrra
tilvikinu væri um 117 þúsund krón-
ur að ræða, en í því síðara um 130
þúsund krónur. Þessar greiðslur til
Alberts áttu sér stað á sama tíma
og hann gegndi embætti fjármála-
ráðherra og var þar af leiðandi
æðsti maður skattamála á landinu.
„Mat mitt á því, að þetta er alvar-
legt mál, byggist að stærstum hluta
á því að Albert var fjármálaráð-
herra á þeim tíma er hann tók við
greiðslunum," sagði Þorsteinn.
Albert fékk bréf frá skattrann-
sóknarstjóra, þar sem ofangreind
atriði eru tíunduð, og hafði hann
frest fram til 5. mars. sl. að gefa
skýringar á þessum greiðslum. Þor-
steinn sagði að Albert hefði gefið
sínar skýringar, en afstaða skatt-
rannsóknarstjóra til þeirra lægi
ekki fyrir. Þorsteinn kvaðst hafa
gert þingflokknum grein fyrir stöðu
málsins á fyrsta þingflokksfundi
Sjálfstæðisflokksins, eftir að sá
frestur var útrunninn. Hann tók það
skýrt fram að hvorki hann, né þing-
flokkurinn hefðu gert neina kröfu
um afsögn Alberts á þeim fundi,
en hann neitaði að upplýsa frétta-
menn um það hvað hefði farið á
milli hans og Alberts í einkasam-
tölum.
Þorsteinn var spurður hvort hann
myndi gera kröfu um að Albert
segði af sér og sagði hann þá að
fréttamenn hlytu að skilja það, að
það væri óhjákvæmilegt að hann
ræddi augliti til auglitis við Albert,
áður en frekari yfirlýsingar væru
gefnar.
Aðspurður um hvenær niður-
stöðu skattrannsóknarstjóra væri
að vænta, svaraði Þorsteinn: „Ég
hef ekki nokkra hugmynd um það
hvenær skattrannsóknarstjóri lýkur
þessari rannsókn, og mun ekki á
neinn hátt hafa áhrif á gang máls-
ins.“ Hann greindi jafnframt frá
því að skattrannsóknarstjóri hefði
tjáð honum að þáttur Alberts Guð-
mundssonar í þessari rannsókn
væri aðeins hluti af heildarrannsókn
á slíkum greiðslum Hafskips til
ólíkra aðila.
Þorsteinn var spurður hvað
myndi gerast, ef Albert kæmi ekki
fram með viðhlítandi skýringar á
morgun: „Skýringum hans er beint
til skattrannsóknarstjóra, og að
þessu ieyti er það hans að meta það
hvort þær eru gildar eða ekki. Okk-
ar er hins vegar að meta hina
pólitísku hlið málsins."
„Ég get ekkert leynt því, að það
er alvarlegt mál, þegar atburður
af þessu tagi á sér stað, þó að hér
sé ekki um stóra upphæð að ræða,“
sagði Þorsteinn er hann var spurður
hvort hann teldi að þetta mál gæti
orðið Sjálfstæðisflokknum skeinu-
hætt í þeirri kosningabaráttu sem
nú er nýhafín. Hann kvaðst þó ekki
óttast að þetta mál gæti valdið
klofningi innan Sjálfstæðisflokks-
ins.
Þorsteinn var spurður hvort það
væri ekki pólitískt nauðsynlegt að
niðurstaða fengist, af eða á um það
hver pólitísk framtíð Alberts yrði,
áður en framboðsfrestur rennur út,
vegna komandi alþingiskosninga:
„Það er auðvitað nauðsynlegt að
pólitísk niðurstaða fáist í málinu —
því fyrr, því betra,“ svaraði Þor-
steinn.
„Ég hef áður sagt það, að mér
fínnst ekki sanngjamt að svara
spumingum af þessu tagi,“ sagði
Þorsteinn er hann var spurður hvað
hann myndi gera, ef hann væri í
spomm Alberts. „í þessu tilviki
hafa tveir menn áhrifavald til þess
að skipa mönnum til sætis í ríkis-
stjóm, eða að skipa mönnum að
ganga þaðan og það em formenn
þeirra flokka sem hvetju sinni eiga
Skattrannsóknarstjóri:
„Tjái mig ekki
um skýringarnar“
GUÐMUNDUR Guðbjamarson
skattrannsóknarstjóri segir Al-
bert Guðmundssyni, eins og
öðrum, hafi verið gefinn kostur
á að gera athugasemdir við það
sem embætti hans hafi talið at-
hugavert. Hann segir að þær
skýringar hafi borist, en hann
tjái sig ekki um þær.
„Albert, eins og öðmm, var gef-
inn kostur á að gera athugasemdir
við það sem við töldum athuga-
vert,“ sagði Guðmundur í samtali
við Morgunblaðið. „Skýringamar
hafa borist og ég tjái mig ekki frek-
ar um þær,“ sagði Guðmundur.
Guðmundur sagðist ekkert geta
sagt um það hvenær niðurstöður
þessarar rannsóknar myndu liggja
fyrir.