Morgunblaðið - 09.09.1984, Blaðsíða 38

118
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. SEPTEMBER 1984
Varnarmál Norðmanna:
Utanríkisstefna
Sovétmanna:
Að deila og drottna
í V-Evrópu
Aðalmarkmið Sovétríkjanna er
ekki það að gera beinlínis innrás í
Bandaríkin, heldur að ná pólitísku
tangarhaldi á ríkjum Vestur-
Evrópu. Það er álit margra, að
einmitt þetta sé stöðugt að verða
Sovétmönnum meiri nauðsyn,
vegna þeirra margvíslegu vanda-
mála, sem þeir eigi við að stríða í
innanríkismálum sínum. Sovét-
menn hafa á því nær öllum sviðum
stefnt hlutunum hjá sér í hrein-
asta öngþveiti nú þegar — nema á
sviði hermála. Iðnaður Sovétríkj-
anna, landbúnaður, vörudreifing,
allt efnahagskerfi ríkisins er á
Backfire-sprengjuþoturnar hafa verið notaðar í heræfingum á norðurslóðum allt suður að Lófóten. Eldflaugar um borð í vélunum draga um 300 mílur og þær
má senda á skotmörk bæði á sjó og landi.
Þaö er venja að líta svo
á, að ísland og Noregur
séu hlutar af sama her-
fræðilega svæði og hafi
því í augum Sovét-
manna sömu þýðingu að
því er varðar samskipti
þeirra við Bandaríkin
og NATO. Almennt séð
verður þetta að teljast
rétt. En það felur þó
hins vegar ekki í sérv að
árásarógnunin gegn ís-
landi sé jafn mikil og
hún er gagnvart Noregi.
Það sem skiptir sköpum
í þessu sambandi er sú
mismunandi stefna í
herstöðvarmálum, sem
þessar tvær þjóðir
fylgja. Herstöðin í
Keflavík og stöðug stað-
setning bandarísks her-
afla á Islandi gerir það
að verkum, að það er
100%vissa fyrir, að sov-
ézk árás á landið myndi
leiða til kjarnorkustyrj-
aldar milli risaveldanna
— en átök af því taginu
er nokkuð, sem leiðtog-
ar Sovétríkjanna óttast
engu síður en allir aðr-
ir.
Skyndiárás á Noreg, þar sem
herstöðvabannið kemur í veg fyrir
staðsetningu bandarísks herafla,
myndi að vísu leiða til vissra
viðbragða af hálfu Bandaríkja-
manna, en sé slík árás gerð nægi-
lega snöggt og allir hernaðarlega
mikilvægustu staðirnir í landinu
hernumdir samtímis, gæti verið
vafasamt, að Bandaríkin myndu
grípa til kjarnorkuvopna gegn
árásaraðilanum í hefndarskyni.
Slík árás á Noreg kynni því að
leiða til langvarandi hernáms
landsins.
heljarþröminni vegna þess sósí-
alska þjóðfélagsskipulags, sem
tryggir að eingöngu verður um
lágmarksafköst að ræða á öllum
sviðum framleiðslunnar. Sovét-
menn hafa brýna þörf fyrir þá
vestrænu tækniþekkingu, sem
blómstrar og dafnar á öllum þeim
sviðum, sem Sovétmenn kunna
engin tök á. Þessi tæknikunnátta
er að vísu til sölu, sé greitt nægi-
lega hátt verð fyrir hana; en það
er vitanlega miklu ódýrara, og séð
með sovézkum augum, mun örugg-
ara að ná fyrst pólitísku tangar-
haldi á einstökum ríkjum Vestur-
Evrópu og sýna þeim svo ótvírætt
fram á, að það gæti bæði komið til
sovézkrar innrásar í viðkomandi
ríki og hernáms, ef vörumagn,
gæði og afgreiðslufrestur til Sov-
étríkjanna verður ekki að öllu
leyti samkvæmt rússneskum
skilmálum og í fullu samræmi við
hina fyrirskipuðu rússnesku
stefnu í slíkum viðskiptum.
Hingað til hefur Sovétmönnum
ekkert orðið ágengt með slíkar
kröfur á hendur vestrænum ríkj-
um. Atlantshafsbandalagið er
stöðugt fyrir hendi, og það nýtur
fulls stuðnings Bandaríkjanna og
tilvistar bandarísks herafla í Evr-
ópu. Markmið Sovétmanna fyrst
um sinn er því að reka eins marga
fleyga inn í samstarf Bandaríkj-
anna og ríkja Vestur-Evrópu og
frekast er unnt, grafa á þann hátt
undan samheldninni og leitast við
að sáldra smátt og smátt svo mikl-
um sandi inn í NATO-vélina, að
Bandaríkjamenn fái sig að lokum
meira en fullsadda af stöðugu mis-
sætti innan aðildarríkja banda-
lagsins og af sviknum loforðum,
að þeir einfaldlega kjósi að beina
athygli sinni fremur að þeim
heimshlutum öðrum, þar sem þeir
verða greinilgea varir við jákvæð-
ari afstöðu manna til gagnkvæms
samstarfs. Það er augljóst, að
Sovétmenn reikna ákveðið með
hjálp og virkvf framlagi allra sósí-
alskra flokka og samtaka í Vest-
ur-Evrópu til þess að koma mál-
unum í það horf, sem hentar Sov-
étríkjunum bezt. Ofrægingarher-
ferð sú, sem í gangi er á Vestur-
löndum um þessar mundir og
beint er gegn Bandaríkjamönnum,
er þegar orðin einn helzti sam-
nefnari flestra sósíalskra flokka í
löndum Vestur-Evrópu. Það er svo
sem ekki vegna þess, að þessir
flokkar óski sérstaklega eftir því
að verða þægileg verkfæri í hönd-
um Moskvu, heldur fremur af því
að slík herferð hentar þessum
flokkum prýðilega í baráttu þeirra
á heimaslóðum við aðra flokka,
sem ekki játa hina sósíölsku trú,
þar sem um pólitísk völd og
stjórnartaumana er að ræða. Með
því að leggja Bandaríkin og harð-
svíraðan kapítalisma að jöfnu, svo
og afturhaldsstefnu og raunar
allt, sem telst af hinu illa, er unnið
ljóst og leynt að því að skapa al-
menna andúð gegn því landi, sem
gegnir veigamesta hlutverkinu í
að halda hlutunum raunverulega
gangandi í samvinnu aðildarríkj-
anna innan NATO. Það bætir eng-
an veginn úr skák fyrir hinum sós-
íölsku öflum, að þessir flokkar
harðneiti að sjá samhengi mál-
‘tir prófessor Nils Örvi
anna í þessu ljósi eða þykist ekki
skilja út á hvaða brautir þeir hafi
lent.
Sundrung og
yfirtaka
Fyrsta áfanganum í hinu her-
fræðilega ráðabruggi Sovétrikj-
anna væri náð, þegar svo er komið
að Bandaríkjamenn gerast þreytt-
ir á árangurslausu starfi sínu í
þágu styrkrar, jákvæðrar sam-
vinnu við ríki Vestur-Evrópu og
Beiti- og orrustuskip af Kirov-gerð sást fyrst í sovéska norðurflotanum fyrir fáeinum árum. Það er búið ótrúlega
öflugum vopnum, þar á meðal eldflaugum, en á myndinni sjást skothólf þeirra á þilfari skipsins.
ÓGNUN FRÁ
SOVÉTRÍKJUNUM