Morgunblaðið - 09.09.1984, Blaðsíða 28

108
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. SEPTEMBER 1984
Umsjón: KRISTIN GESTSDÓTTIR
Teikningar: SIGURÐUR ÞORKELSSON
Rifsber
Tært rifsberjahlaup
5 kg rifsber
3 dl vatn
1 kg sykur í hvern lítra af saft
1. Þvotið rifsberin, tínið úr þeim allt lauf. Setjið þau
síðan í frekar stóran pott, bætið vatni í og sjóðið við
mjög hægan hita í 45—60 mínútur, eða þar til flest
berin hafa sprungið.
2. Hellið berjunum á grisju og látið renna vel af þeim.
Kreistið síðan grisjuna og látið safann saman við hinn
safann.
3. Mælið safann. Setjið 1 kg af sykri á móti hverjum
lítra af safa. Setjið í pott.
4. Sjóðið við mjög hægan hita í opnum potti í 15—20
mínútur. Takið tímann þegar suðan kemur upp.
5. Fleytið froðuna ofan af og setjið í skál. Hana notum
við saman við súrmjólk. Uppskriftin fylgir hér á eftir.
6. Hellið heitum safanum í hreinar heitar krukkur.
7. Látið krukkurnar standa opnar þar til hlaupið er
alveg orðið kalt.
8. Geymið hratið og notið í saft. Uppskrift fylgir hér á
eftir.
Fljót tilbúið rifsberjahlaup
5 kg rifsber
5 kg molasykur
1. Þvoið rifsberin, tínið úr þeim allt lauf. Setjið þau
síðan í frekar stóran pott ásamt molasykri. Látið suð-
Margir hugsa eflaust sem svo að gamaldags sé að búa til sultu og saft. Þetta sé allt hægt að
fá í búðum. Vissulega er það rétt, mikið úrval er til af þeirri vöru, en þótt keypt hlaup og
sulta úr rifsberjum sé góð í flestum tilvikum, jafnast hún aldrei á við þá heimatilbúnu,
auk ánægjunnar af að bera hana fram fyrir heimafólk og gesti. Ef maður reiknar tímann
sem fer í sultugerð til peninga, er vafasamt að það borgi sig að nýta rifsberin, en ánægjan af að eiga
röð af sultukrukkum í geymslunni er vel fyrirhafnarinnar virði. Vissulega er gott að geta fengið sultu
tilbúna, en við verður að læra að velja og hafna og kaupa hana þegar þörf krefur, en búa hana til sjálf,
ef mögulegt er og leyfa þeirri keyptu ekki alveg að taka völdin.
Rifsrunnar eru víða í görðum og margir garðar eru með langar raðir af rifsberjarunnum með
hangandi klösum sem enginn nýtir. Mig hefur stunduð langað til að banka upp á og biðja um að fá að
tína rifsber gegn því að eigandi runnanna fengi nokkrar krukkur af rifsberjahalupi að launum. Þetta
hefur hvarflað að mér þegar ég hefi verið á gangi í gamla bænum þar sem margt aldrað fólk býr, en
aldrei hefi ég haft mig upp í að gera þetta.
Einkennilegt er að margir hugsa lítið um rifsrunna. Þeir standa gleymdir í svelti og vanhirðu. Varla er
hægt að búast við mikilli uppskeru þegar þannig háttar til. Runnarnir þurfa að standa út af fyrir sig
þar sem þeir njóta sólar og hafa nægilegt skjól. Einn góður rifsrunni getur skilað allt að 6—8 kg af
berjum, þegar vel árar. Mikilsvert er að grisja og klippa runnana og láta eldri greinar víkja fyrir þeim
yngri, þannig að birta, ylur og loft leiki um þá. Með
því stuðlum við að stórum klösum og mikilli berja-
myndun.
Fallegir rifsberjaklasar eru mikið skraut á búðinga,
kökur og osta. Þeir halda sér alveg í frysti, ef þeir
eru settir í þétt ílát. Setjið ekki sykur á þá, ef þið
ætlið að nota þá sem skraut.
Rotvarnarefni — benso-nat eða atamon er ekki hollt
til neyslu. Heldur er líklegt að eitthvað sé af því í
þeirri vöru sem við kaupum tilbúna, en við skulum
reyna að nota það sem minnst í þeiri sultu og saft
sem við búum til sjálf. Margir hafa enga kalda
geymslu og nota því rotvarnarefni til þess að sultan
geymist betur. Ef þið notið rotvarnarefni er best að
fylgja leiðbeiningum á glösunum. Hægt er að nota
alkóhól í stað rotvarnarefnis. Flöskur undan áfengi
ætti ekki að þvo áður en saft er sett í þær.
Nokkuð er þessi þáttur seint á ferðinni og sennilegt
að margir séu búnir að ljúka sultugerðinni í ár, en
alltaf eru einhverjir seinir til og vonandi nýtist þeim
það sem hér er boðið upp á.
una koma upp við mjög hægan hita. Látið sjóða áfram
við hægan hita í 2 mínútur. Takið tímann þegar suðan
er komin upp. Nauðsynlegt er að hræra vel í og fylgjast
vel með þessu meðan það er að hitna.
2. Hellið sultunni á gróft gatasigti og merjið eins mikið
f gegnum og þið getið. Setjið lítið á sigtið í einu.
3. Hellið í pott og látið suðuna koma upp við mjög
hægan hita. Sjóðið f 2 mínútur eftir að suðan hefir
komið upp.
4. Hellið í hreinar heitar krukkur.
5. Látið krukkurnar standa opnar þar til hlaupið er
alveg orðið kalt.
6. Geymið hratið og notið í saft. Uppskrift fylgir hér á
eftir.
Búðingur úr súrmjólk og froðunni af
hlaupinu
1 lítri súrmjólk
froðan sem þið tókuð ofan af hlaupinu
2 msk. hunang
8 blöð matarlím.
1. Hellið súrmjólkinni í hrærivélarskál. Hrærið froðuna
og hunangið saman við.
2. Leggið matarlímið í bleyti f kalt vatn i 10 mínútur.
Vindið síðan upp úr vatninu, setjið í litla skál. Setjið
örlitið vatn í pott og skálina ofan í. Bræðið matarlímið
þannig. Látið matarlímið kólna örlftið.
3. Hrærið matarlfminu saman við súrmjólkina. Hellið í
skál. Látið stffna í kæliskáp f 5—6 klst.
Rifsberjasaft af ósætu hrati
Hratið af 5 kg af rifsberjum
5 lítrar vatn
1 Vfe kg sykur.
1. Setjið hratið og vatnið f pott. Látið sjóða við hægan
hita í 30 mínútur. Hellið á grisju. Kreistið grisjuna.
2. Setjið safann f pott, hellið sykrinum út f. Látið sjóða
í 10—15 mínútur. Hrærið öðru hverju í þessu.
3. Hellið saftinni á hreinar, heitar flöskur. Lokið siðan
með góðum tappa.
Athugið: Ef þið notið korktappa er gott að setja plast-
filmu yfir hann.
MIKIL VERÐLÆKKUN
Á DEMPURUM!!!