Morgunblaðið - 11.06.1963, Blaðsíða 12

12
MORCUNBL’AÐIÐ
Þriðjudagur 11. júní 1963

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthias Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakib.
KOSNINGA ÚRSLITIN
Cjaldan eða aldrei hefur
verið jafn spennandi
að fylgjast með atkvæðatöl-
um eins og í gærkvöldi og í
nótt, einkum fyrir þá, sem
jafnóðum reiknuðu út skipt-
ingu uppbótarsæta, því að
lengst af stóð alveg í járn-
um, hvort viðreisnin stæðist
þessa eldraun eða ekki.
Þetta byggðist ekki á því
að þjóðin hefði ekki vottað
viðreisnarflokkunum traust.
Sameiginlega juku þeir fylgi
sitt úr 54,9% 1959 í 55,7% nú,
en stjómarandstæðingar töp-
uðu og fengu einungis 44,3%
núna en höfðu 45,1% 1959.
Hins vegar var skipting at-
kvæða með þeim hætti, að
stjómarandstæðingar bættu
við sig einu þingsæti, þrátt
fyrir þetta atkvæðatap.
í Reykjavík höfðu Fram-
sóknarmenn unnið eitt þing-
sæti af Sjálfstæðismönnum.
Sjálfstæðismenn fengu nú 6
menn kjörna í höfuðborginni
en höfðu haft 7. Samt juku
þeir fylgi sitt mjög og fengu
hærri hundraðshluta en
nokkum tíma áður í þing-
kosningum. Hins vegar var
atkvæðamagnið nokkuð lægra
en í borgarstjórnarkosningun-
um í fyrra, eins og venja er.
Þegar svo varð ljóst
að Framsóknarmenn mundu
fella kommúnistann í Suður-
landskjördæmi og bæta þar
við sig öðru þingsæti, sást að
mjög mundi skorta á, að
jöfnuður næðist með úthlut-
un uppbótarþingsæta. Þess
vegna mætti allt eins búast
við því, að Framsóknarflokk-
urinn næði hinu langþráða
stöðvunarvaldi sínu, þótt
hann og kommúnistar væru
samanlagt í miklum minni-
hluta meðal kjósenda.
Á tímabili leit að vísu út
fyrir, að svo kynni að fara,
að kommúnisti felldi einn
Framsóknarmann í Norður-
landskjördæmi vestra og
þannig mundu metin jafnast,
því að kommúnistar mundu
þá tapa uppbótarsæti í stað
hins kjörna þingmanns.
Svo fór þó ekki, og byggð-
ist þá allt á því, að stjórnar-
flokkarnir héldu velli í Vest-
fjarðarkjördæmi, þar sem síð-
ast var talið, eða þá að komm
únistinn felldi Alþýðuflokks-
manninn, sem talinn var í
hættu, en ekki Framsóknar-
flokkurinn. Fyrstu tölur
bentu til þess, að Framsókn-
armenn mundu fá þrjá kjöma
í Vestfjarðarkjördæmi en
kommúnistar engan og þá
hefði viðreisnarstjómin misst
starfhæfan meirihluta á Al-
þingi og Sjálfstæðisflokkur-
inn og Alþýðuflokkurinn ekki
fengið samanlagt kjörna
nema 31 þingmann, en þá
hefðu verið, jöfn atkvæði í
annarri deild Alþingis, á milli
viðreisnarflokkanna annars
vegar og stjórnarandstæðinga
hins vegar.
Brátt dró þó formaður Al-
þýðubandalagsins, Hannibal
Valdimarsson á þriðja mann
Framsóknarflokksins. Var
baráttan mjög hörð um
„vinstra“ fylgið og svo fór,
að Hannibal hreppti sætið og
bjargaði þar með viðreisn-
inni. Verður því ekki með
réttu sagt um Hannibal
Valdimarsson hiéðan í frá, að
hann hafi ekki unnið þjóð
sinni þarft verk. Á sigri hans
byggist framhald viðreisnar-
innar, þótt ótrúlegt sé.
Heildarmyndin af þessum
kosningum, þar sem svo
nærri stappaði að viðreisn-
inni yrði komið fyrir kattar-
nef, er þrátt fyrir þá stað-
reynd sú, að þjóðin hefur
vottað viðreisnarflokkunum
og stefnu þeirra ótvírætt
traust. Alþýðuflokkurinn tap
aði að vísu lítillega, en Sjálf-
stæðisflokkurinn bætti þeim
mun meiru við^ sig. Tap Al-
þýðuflokksins varð í Reykja-
vík og Reykjaneskjördæmi,
en þar hafði flokkurinn haft
mjög góða kosningu 1959,
enda jók hann stórlega við
sig í Reykjavík frá borgar-
stjórnarkosningunum í fyrra.
Framsóknarmenn unnu
nokkuð á, enda bæta þeir við
sig tveim þingmönnum, öðr-
um á kostnað Alþýðuflokks-
ins og hinum frá kommúnist-
um. Enn sem fyrr er þó þing-
fylgi Framsóknarflokksins
ekki í neinu samræmi við
fylgi meðal þjóðarinnar og
byggist það á því, að þrátt
fyrir kjördæmabreytinguna
næst ekki fullt jafnræði.
Kommúnistar biðu veru-
legt fylgistap í kosningunum,
ekki sízt í Reykjavík. Sam-
eiginlega höfðu kommúnistar
og Þjóðvarnarmenn 19,4%
1959, en fengu núna 16%.
Viðreisnarflokkarnir hafa
unnið mikinn sigur. Þjóðin
hefur vottað viðreisninni
traust sitt og hún mun halda
áfram til heilla fyrir land og
lýð.
Hagfræði-árbúk S.Þ.
LAUN sænskra iðnverka-
manna eru þau hæstu í heimi
næst á eftir launum banda-
rískra og kanadískra iðn-
verkamanna, en Danmörk og
Noregur eru einnig ofarlega á
skrá. Þessar upplýsingar er að
finna í nýrri útgáfu af hag-
fræðiárbók Sameinuðu þjóð-
anna, sem er hrein gullnáma
fyrir þá, er leita upplýsinga
um ástandið í ýmsum löndum
heims.
í „Statistical Yearbook
1962“ segir, að tímakaup iðn-
verkamanna í Bandaríkjunum
sé að meðaltali 2,32 dollarar.
Næst kemur Kanada með 1,75
dollara, þá Svíþjóð með 1,11,
Ástralía 1,00 (aðeins karl-
mannakaup). Bretland með
0,95 (karlmenn), Puerto Rico
með 0,99, Noregur með 0,97,
Danmörk með 0,92, Vestur-
Þýzkaland með 0,73, Frakk-
land með 0,46 og Ítalía með
0,37 dollara á tímann. Á það
er lögð áherzla, að hér sé
um að ræða upplýsingar frá
1961, og að nota beri þessar
tölur með varúð, m.a. vegna
þess að ekki sé tekið tillit til
kaupmáttar gjaldmiðils í
hverju landi, þegar hann er
reiknaður í dollurunum.
Þessi laun sýna, að í flest-
um tilvikum hefur tímakaup
tvöfaldazt frá því árið 1948.
Verðlag hefur einnig hækkað
— en ekki eins mikið og laun-
in í þeim löndum sem nefnd
voru. Hagfræði-árbókin hefur
líka að geyma upplýsingar um
vísitölu neyzluvarnings í hin-
um ýmsu löndum. Sé gengið
út frá vísitölunni 100 árið
1958, kemur í ljós að verðlag
árið 1961 hafði að meðaltali
hækkað upp í 309 í Argen-
tínu, 255 í Brazilíu, 237 í Uru-
guay og 209 í Indónesíu, en
á íslandi hafði vísitalan hækk
að upp í 108, í Danmörk, Finn
landi og Svíþjóð upp í 107, og
í Noregi og Bretlandi upp í
105.
í Árbókinni kemur fram, að
efnahagsvöxtur heimsins náði
nýju hámarki árið 1961. Nám-
ur og verksmiðjur heimsins
framleiddu enn mun meira en
árið á undan og næstum þre-
falt meira en árið 1938. Út-
flutningur var einnig meiri en
nokkru sinni fyrr, nálega 5 af
hundraði meiri en árið 1960
og rúmlega tvöfalt meiri en
árið 1938.
Við fljótlegt yfirlit yfir Ár-
bókina koma m.a. þessar stað-
reyndir í ljós:
• Á miðju ári 1961 var
fólksfjöldi heimsins áætlaður
3069 milljónir — og nam aukn
ingin á síðustu 10 árum 22 af
hundraði.
• Efnahagslega háþróuð
lönd (Bandaríkin, Kanada,
Vestur-Evrópa, Japan, Ástra-
lía, Nýja Sjáland og Suður-
Afríka) uku hlut sinn í alls-
herjarútflutningi heimsins lít
ið eitt, frá 65 af hundraði árið
1938 upp í 67 af hundraði ár-
ið 1961. Hlutur vanþróuðu
landanna í útflutningnum
minnkaði á sama skeiði úr 25
í 21 af hundraði. í Au'stur-
Evrópu (Sovétríkin meðtalin)
og Kína hækkaði hundraðs-
talan úr 10 upp í 12.
• Bandaríkin framleiddu
mest stál árið 1961, en næst
komu Sovétríkin. Hins vegar
notaði Svíþjóð mest stál á
hvern íbúa eða 544 kg. í
Bandaríkjunum voru notuð
488 kg. á hvern íbúa, í Sovét-
ríkjunum 314, í Noregi 291, í
Danmörk 267 og í Finnlandi
244.
• Sovétríkin gáfu út mest
magn bóka á árinu 1961, alls
73.999 titla, og var rúmlega
helmingur þeirra um tækni-
leg efni. Japan framleiddi
rúmlega helmingi fleiri leik-
kvikmyndir en Bandaríkin,
536 í Japan, 254 í Bandaríkj-
unum. Jafnvel Hongkong lá
fyrir ofan Bandaríkin með
302 kvikmyndir. Danir fram-
leiddu 24 kvikmyndir, Finn-
land 18 og Svíþjóð 16.
• Hin gífurlegi mismunur
á ýmsum löndum heims í heil
brigðismálum kemur m.a.
fram í þvi, að í Israel er einn
læknir á hverja 418 íbúa, en
í Malí er einn læknir á hverja
77 þús. íbúa.
• Bretland gefur út flest
eintök af dagblöðum á hvern
íbúa eða 506 eintök á hverja
1000 íbúa. Samsvarandi hlut-
fallstala er 477 í Svíþjóð, 450
á íslandi, 416 í Japan, 384 í
Noregi, 383 á Nýja Sjálandi,
376 í Ástralíu, 374 í Sviss og
345 í Danmörk.
FERÐAMANNA-
STRAUMURINN
Yfirlit Sameinuðu þjóðanna
yfir ferðamannastrauminn
leiðir í ljós, að árið 1961 komu
9,4 milljónir ferðamanna til
Ítalíu, 7,4 millj. til Spánar, 5,8
millj. til Frakklands, 5,3 millj.
til Sviss og 5,2 millj. til Yest-
ur-Þýzkalands. Sé ferðalögum
milli Norðurlanda innbyrðis
sleppt, kemur í ljós að ferða-
lög Norðurlandabúa skiptust
á eftirfarandi hátt:
424.611 Danir heimsóttu
Vestur-Þýzkaland,' 375.312
Ítalíu og 73.037 Austurríki. —■
Ennfremur má nefna, að 722
Danir heimsóttu Túnis og
1332 Thaíland.
Frá Finnlandi fóru 85.191
manns til Ítalíu, 51.983 til
Sovétríkjanna og 11.472 til
Austurríkis.
Frá Noregi fóru 137.442
ferðamenn til Ítalíu, 81.983 til
Vestur-Þýzkalands og 74.178
til Sovétríkjanna. Hongkong
heimsóttu 407 Norðmenn.
Vinsælasta ferðamannaland
Svía var Vestur-Þýzkaland
með 299.325 sænska ferða-
menn. Til Ítalíu fóru 299.304
Svíar, til Frakklands 92.000.
Auk þess má nefna að 10.212
Svíar heimsóttu Bandaríkin
og 10.751 Grikkland.
SÍMAHLER AÐEINS
VIÐ SÉRSTAKAR
KRINGUMSTÆÐUR
Símahler er aðferð, sem
rannsóknarlögreglan á aðeins
að beita við sérstakar aðstæð-
ur. Sú var niðurstaða ráð-
stefnu Sam. þjóðanna, sem
haldin var í Ástralíu og fjall-
aði um efnið „Hlutverk lög-
reglunnar við vernd mann-
réttinda.“ Þátttakendur voru
á einu máli um, að símahler
væri alvarlegt brot á mann-
réttindum, einkanlega þeim
réttindum, sem varða einka-
lífið.
Ráðstefnan fordæmdi ein-
róma ábyrgðarlaust og eftir-
litslaust símahler. Hins vegar
vildu menn ekki neita því, að
í nokkrum tilfellum væri
þessi rannsóknaraðferð nauð-
synleg í þágu þjóðfélagsins.
Meirihlutinn var þeirrar skoð
-unar, að símahler mætti ein-
ungis eiga sér stað með laga-
ákvæðum og aðeins í barátt-
unni við sérlega frekleg af-
brot, sem framin væru með
svo mikilli leynd, að þessi að-
ferð væri óhjákvæmileg. Sem
dæmi voru nefnd sámsæri
gegn öryggi ríkisins, barna-
rán, eiturlyfjasala og pen-
ingakúgun.
Lögð var áherzla á, að sím-
inn kæmi að miklum notum
við skipulagningu afbrota, og
að lögreglunni væri gert mjög
óhægt um vik, ef hún mætti
ekki færa sér í nyt símahler
við sérstök tækifæri.
Ráðstefnan var ein þeirra
svæðisbundnu ráðstefna, sem
Sameinuðu þjóðirnar gangast
fyrir um mannréttindi. Þátt-
takendur voru frá 17 ríkjum
í Asíu og á Kyrrahafssvæð-
inu. Lögreglan átti marga
fulltrúa á ráðstefnunni. Hún
beindi þeim tilmælum til
framkvæmdastjóra Samein-
uðu þjóðanna, að hann legði
til við Mannréttindanefndina
að undirbúa samningu á al-
mennum hegðunarreglum fyr
ir lögregluna.
Óttos! nýjai
óeirðiiíAlaboma
Tuscaloosa, Alabama, 10. júní.
— (NTB) —
TALSMAÐUR George Wallace
ríkisstjóra í Alabama í Banda-
ríkjunum, skýrði frá þvi í kvöld
að ríkisstjórinn væri ákveðinn í
að hindra inngöngu tveggja
blökkumanna í Alabama-háskól-
ann í Tuscaloosa á morgun. Ætl-
ar ríkisstjórinn að stilla sér upp
við innganginn að skólanum, í
trássi við dómstólana, og banna
blökkumönnunum aðgang.
Hafa 46 lögfræðingar víða að
úr Bandaríkjunum sént ríkis-
stjóranum áskorun um að hætta
við þessa ákvörðun í þágu laga
og réttar. Meðal þeirra er öll
stjórn og fyrri formenn banda-
rísku lögfræðingasamtakanna, og
þrír fyrrverandi dómsmálaráð-
herrar.
IIERFERÐ GEGN KÚRDUM
Bagdad, 10. júní (NTB).
RÍKISSTJÓRNIN í írak hef-
ur hafið nýja herferð gegn
Kúrdum. Gaf stjórnin í dag
út yfirlýsingu, þar sem hún
segir að allir stuðningsmenn
Kúrdaleiðtogans Mustafa al
Baranis. Segir i yfirlýsingunnl
að hreinsað verði til í f jallahér
uðunum í norðurhluta lands-
ins, sem eru aðsetur Kúrda.
Hafa allar ferðir verið bannað
ar um þessi héruð.
INGIRÍÐUR DROTTNING
VEIK
Kaupmannahöfn, 10. júní
(NTB).
f OPINBERRI tilkynningu,
sem gefin var út í Kaupmanna
höfn í kvöld, segir að Ingi-
ríður drottning þjáist nú af
magasári. Mun hún því ekk-
ert koma opinberlega fram
næstu tvo mánuðina.