Morgunblaðið - 14.05.1988, Blaðsíða 21

Morgunblaðið - 14.05.1988, Blaðsíða 21
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. MAÍ 1988 21 Roðamaur eða mítlar Eiginlegir maurar (Formiciadae), sem í skógum erlendis mynda merki- legt samfélag, eru ekki til viiltir hér á landi, einungis hafa fundist hér nokkrar tegundir hlbýlamaura. Hinsvegar hafa aðrar lífverur (af ættbálknum Acarina) áttfættar, ná- skyldar köngulóm einnig fengið hér mauranafngiftina. Mjög er óeðlilegt að nefna þær lífverur maura á íslensku því það veldur ruglingi við hina eiginlegu maura. Sumir hafa nefnt þær áttfætlumaura en þar sem það er óþjált og fer illa í samsetning- um hef ég lagt til að þær verði nefnd- ar mítlar og mun nota þá nafngift hér. Á seinni árum hefur roðamaur verið notað sem samheiti á mörgum og ólíkum tegundum mítla, sem á vissu stigi geta verið rauðar, og verð- ur hér getið þriggja tegunda sem roðamaursnafnið hefur verið notað um. Gróðurhúsaspunamitillinn (Tetranychus urticae) er gulgrænn á lit og getur gert mikinn usla á ýms- um jurtum í gróðurhúsum t.d. gúrk- um, og á stofuplöntum með því að sjúga úr þeim næringu. Kvendýrin, sem lifa yfir veturinn á jurtaleifum i fylgsnum í gróðurhúsum, eru rauð. Hægt er að úða gegn mítlinum með lyfinu Kelthane (hættuflokkur C) og skiptir það máli að bregðast við áður en mitillinn er orðinn ríkjandi. Var- ast skal að úða i sterku sólskini og sumar jurtir geta sviðnað nokkuð undan lyfinu. Þá hefur verið reynt að sniðganga úðunina með því að sleppa ránmftli (Phytoseiulus persim- ilis) inn í húsin og drepur hann og eyðir spunamítlinum en veldur sjálfur ekki tjóni á gróðrinum. Rannsóknar- stofnun landbúnaðarins hefur fram að þessu útvegað ránmftilinn en nú verða menn að flyija hann inn beint frá útlöndum eða frá Sölufélagi garð- yrkjumanna til að útvega hann. Veggjamítíllinn (Bryobia praet- osa) er rauðleitur með grágrænan blæ á afturendanum. Hann nærist svipað og gróðurhúsaspunamítillinn með því að stinga munnlimunum inn í plöntumar og sjúga úr þeim nær- ingu. Fyrst koma fram ljósir blettir á plöntunum sem síðar breytist í ljós- ar rákir. Veggjamítillinn lifir á ýms- um gróðri t.d. grasi og getur valdið ^óni á einstökum garðplöntum, en meginvandamálið er innrás mitilsins í byggingar. Hann skríður upp veggi og fer inn um opna glugga eða sprungur og smárifur meðfram giuggum og veldur íbúum angri. Talið er að mítillinn sé ekki í ætis- leit heldur sé hann að leita að hentug- um stöðum til að hafa hamskipti eða verpa eggjum. Eftir að mitillinn er BLÓM VIKUNIMAR 92 Umsjón: Ágústa Björnsdóttir Gróðurhúsaspunamítillmn tíl vinstri er um 0,5 mm á lengd, veggjamít- illinn í miðju er um 0,7 mm og túnamitillinn til hægri er um 1,0 mm langur. kominn inn f hús er fátt hægt að gera annað en að láta ryksuguna gleypa hann. Allar aðgerðir verða að miða að því að vinna á honum utandyra eða hindra hann f að kom- ast inn í híbýli. Sumir hafa reynt að veijast mftlinum með því að sprauta vatni á veggina, en það er skamm- góð lausn. Hins vegar hefur stundum reynst vel að stinga rás meðfram húsveggjunum og fylla með möl til að hefta för mftilsins að húsunum. Ekki hefur þetta alltaf nægt og hafa menn þá dreift kalkdufti á malarrás- ina til að hindra framrás mftilsins. Þá hefur úðun með lyfi sem inniheld- ur 25% Permetryn (Permasect eða Permetryn 25 EC) í nánasta um- hverfi húsanna gefist vel. Verður þá að framkvæma hana það snemma að hún hindri fjölgun hans í garðin- um. Veggjamítillinn er verstur fram- an af sumri, en hans verður vart allt sumarið. Túnamítillinn (Penthaleus major) er dökkbrúnn með ljósa fætur. — Hann skefur upp yfirborð plantnanna og fjarlægir grænu komin og fru- musafann þannig að plöntumar fá gráleitan blæ og blöðin verða hang- andi. Einkennin em greinilegust á breiðblaða grastegundum. Mergðin getur orðið svo mikil að skófatnaður þeirra sem ganga um túnin tekur lit. Fjölgun þessa skaðvaldar er breytileg frá ári til árs og ræðst það af veðurfari hveiju sinni. Túnmitill- inn virðist forðast sólarljósið og er einkum virkur á nóttunni. Yfir há- daginn forðar hann sér niður i svörð- inn. Yfirleitt veldur hann mestu tjóni á þurrum túnum og skemmdir eru meiri á Norður- en Suðurlandi. Hann kemur í túnin fyrst á vorin, hverfur yfir hásumarið, en birtist síðan aftur að haustinu. Uðun með Permetryn (Permasect eða Permetiyn 25 EC) hefur gefið góða raun. Lyfið er í hættuflokki C. 200 ml af lyfínu í 300 1 vatns eyddi mftlunum nánast alveg og skiptir miklu máli að úða strax og fyrstu mítlamir sjást á ferli að vorinu, vegna þess að lyfið vinnur ekki á eggjum sem þeir verpa, en þau klekjast sfðan út næsta haust eða næsta vor. Er þvi áreiðanlega mikilvægt að drepa mítilinn áður en hann verpir, en hver einstaklingur getur orpið allt að 30 eggjum. Bjarni E. Guðleifsson, Til- raunastöðinni Möðruvöllum. Mjög góðir greiðsluskilmálar. 0PIÐ t DAG 0G Á M0RGUN FRÁ KL. 13.00 -17.00 G/obust Lágmúla 5, sími 681555
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.