Óðinn - 01.01.1930, Blaðsíða 30

30
ÓÐINN
alvarlegir og ]ón Hermannsson frá Brekku, einn af
mínum kærustu drengjum, sagði mjer síðar, að hann
hefði alveg svitnað og titrað allur, meðan jeg las yfir
óróaseggnum. Það gott kom af þessu atviki að upp
frá því var drengjunum Ijóst, að hjer var alvörumál-
efni á döfinni.
Eftir að drengirnir voru farnir, höfðum vjer þrír
prestaskólamenn bænarstund saman.
]eg skrifa svo ítarlega um þennan fund, því að
þessi atburður er einn af merkustu atburðum lífs
míns, þótt ekki vissi jeg það þá.
Upp frá þessu er æfi mín og fjelagið svo sam-
samgróið, að oft og einatt verður erfitt fyrir mig að
greina, hvað heyri fjelaginu til og hvað mjer sjálfum.
Um langt skeið er það í senn ein saga og þó í raun-
inni tvær. I þessari sögu mun jeg samt reyna til að
þræða það sem mjer sjálfum við kemur persónulega,
og ganga lauslegar yfir það, sem fjelagssögunni við
kemur einni. Samt get jeg ekki stilt mig um að til-
færa hjer ofurlítinn kafla úr fjelagssögunni:
»Nú hefst hin fagra vortíð fjelagsskaparins, þar
sem alt er að verða, flest alt á reiki og engar fast-
ar skorður komnar eða venjur. Alt er svo barnslegt
og einfalt. Menn eru eins og að þreifa fyrir sjer og
fálma sig áfram. Enginn veit, hvað úr þessu muni
verða; flestir óviðkomandi halda að það hjaðni aftur
niður eins og bóla. Það berst út um bæinn. Kristi-
legt fjelag er stofnað fyrir drengi. Menn líta mis-
jafnlega á það. Sumir halda að það sje aðeins leikur.
Aðrir halda að í kristilegu fjelagi eigi aðeins að vera
þeir, sem enginn blettur eða hrukka sje á. Þeir hafa
nokkurskonar tröllatrú á því, að þeir, sem gengnir
sjeu inn í slíkan fjelagsskap, sjeu þegar orðnir lausir
við alla agnúa, lausir við alla illa vana á augabragði,
og verða alveg forviða, ef þeir heyra fjelagsdreng
blóta, þótt hann hafi aðeins verið nokkrar vikur í
fjelaginu, eins og drengirnir hafi við inngönguna í
fjelagið verið hnoðaðir í annað mót. Sumir koma til
mín að benda á, að þessi eða þessi drengur sje arg-
asta götufífl; slíkur drengur megi ómögulega vera í
svona fjelagi: sje því aðeins til skammar. En margir
eru þó, sem skilja, að þetta sje tilraun til að leiða
þá á rjetta braut, og vita að ekki fellur eik við fyrsta
högg. Sumir finna að því, að fjelagið tekur engin
loforð af meðlimum sínum, og að allir sjeu velkomnir
sem á vissu aldursskeiði eru. Nokkrir eru alveg
undrandi yfir því, að unglingar geti unað sjer við
guðsorð, sálmasöng og bænagjörðir.
Fyrir drengjunum er þetta líka alt nýtt. Það er
einnig undrun í sál þeirra, sem þeir gera sjer ekki
grein fyrir. Nýjungin dregur þá. Það er tilbreyting
og skemtun um leið. Bærinn er lítill og fátt er á
boðstólum, sem dregur þá. Það er eitthvað frísklegt
við fundina, alt einfalt og óbrotið. Þeir finna, að vel-
ferð þeirra er borin fyrir brjósti og eru glaðir yfir
því. Þeir finna að þeir eru í senn teknir sem sjálf-
stæðir menn og þó sem börn; þeir eru leiddir og
þó er reiknað með þeim. Þeir eru glaðir yfir því,
að manngildi þeirra er viðurkent. Það er sem vor-
blær hvíli yfir hinu unga fjelagslífi*.
Fjelagið var nú stofnað, en hver úrræði átti jeg
nú að hafa að sjá því farborða. ]eg ákvað þegar á
fyrsta fundi að engin fjelagsgjöld skyldu greidd fyr
en stofnendurnir yrðu 17 ára og aðaldeild stofnuð.
En hvar átti jeg nú að fá fundarstað? Það varð út
af því máli andvökunótt fyrir mjer. Þá var viðfangs-
efnið um Ijós og hita talsvert ægilegt. ]eg lagði þetta
alt í Guðs hönd og var sannfærður um að úr þessu
mundi rætast ef svo væri, sem jeg trúði, að Guð
hefði leitt mig að þessu verki.
Það leið heldur ekki á löngu, að úr brýnustu þörf-
unum bættist. Fyrir milligöngu lectors Þórhalls Bjarnar-
sonar og Eiríks docents Briem lánaði bæjarstjórn
mjer litla borgarasalinn í hegningarhúsinu. ]eg var
mjög glaður yfir þessu og undirbjó alt til fundar
næsta sunnudag. Bekki flutti jeg úr skólastofu minni
á Geysi, og hafði Iampa að heiman. Svo var haldinn
fyrsti fundur þar 8. janúar, og þaðan af á hverjum
sunnudegi. ]eg mætti afarmiklum velvilja hjá Sigurði
]ónssyni fangaverði. Hafði jeg óttast, að honum mundi
þykja þetta átroðningur, en hann og það fólk alt
reyndist mjer bestu vinir ávalt.
Það var gott og ljett að syngja í salnum og fjekk
jeg seinna að vita, að fundir vorir voru fagnaðarefni
fyrir fangana, sem inni voru, því hinn fjörmikli og
kröftugi drengjasöngur barst niður til þeirra.
Nú var fjelagið opnað fyrir öllum drengjum á
aldrinum frá 14—17 ára, og fjölguðu fundarmenn á
hverjum fundi. Á jeg þaðan miklar og góðar minn-
ingar. ]eg minnist þess einnig með gleði, hve allir
voru mjer góðir og hlýir í þessu máli. Margir góðir
menn voru fúsir til að tala á fundum, bæði upp-
byggilegt, fræðandi og skemtandi. Magnús Magnús-
son frá Kambridge sýnir skuggamyndir. Lector talar
um kristnisögu íslands, Indriði Einarsson segir frá
kafla úr Sturlungu, Páll Egilsson og fröken Eufemía
Indriðadóttir skemta með organleik og einhver vel-
unnari lánar til þess gott hljóðfæri; því miður man
jeg ekki nafn þessa velgerðamanns. Um vorið á upp-
stigningardag höldum vjer fundinn í Framfarafjelags-