Morgunblaðið - 14.02.1999, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 14. FEBRÚAR 1999 B 7
GLÆSILEGT hús við Miðstræti og annað sem þyrfti upplyftingar við.
í KRINGUM aldamótin voru byggðir rúmlega 100 steinbæir í Reykjavík. Nú eru innan við
20 eftir, meðal annarra þessi við Vesturgötu 50.
„Mjög gaman er að verða vitni
að því hvað fólk er tilbúið að
leggja á sig til að endurgera
húsin í upprunalegri mynd.“
Morgunblaðið/Golli
STARF Nikulásar Ulfars Más-
sonar felst meðal annars í
sérfræðiráðgjöf og umsögn-
um um endurgerð gamalla
húsa.
sjóð. Þau höfðu alls staðar komið
sér mjög vel og það verið gert sem
menn sögðust ætla að nota pening-
ana til. Undantekningin var eitt
hús, þar sem endurgerðin orkaði
svolítið tvímælis."
Endurnýjun húsa
frá miðri öldinni
Nikulás tekur fram, að nú sé
komið að viðhaldi húsa frá miðri
öldinni, svo sem í Norðurmýri,
Hlíðum og Teigahverfi. „Fólk er
byrjað að endumýja nokkurn hluta
þeirra og þá oft þvert gegn stíl
hússins. Þarna er við erfíða hluti að
eiga eins og steyptar rennur, sem
óneitanlega er dýrara að gera upp
en brjóta niður og búa til timbur-
kant, sem er gjörsamlega úr takt
við þessi hús. Annað dæmi um að
fólk geri sér ekki grein fyrir hvað
það er með í höndunum er þegar
farið er að mála skeljasandshúsin.
Aftur á móti hafa sum húsanna
verið hraunuð upp á nýtt, sem er
jákvætt. Stofnkostnaður er meiri í
upphafi en þegar til lengri tíma er
litið borgar þessi aðferð sig, því
það hefur sýnt sig að hraunhúðin
stendur að minnsta kosti í 50 ár.
Húsin eru byggð í fúnkísstíl með
homgluggum og stærri rúðum.
Það sama á við hér og við töluðum
áðan um varðandi timburhúsin, að
það er mjög mikilvægt að breyta
ekki gluggagerð þeirra.“
Landsbyggðín
I framhaldi af þessu berst talið
að gömlum húsum í nágranna-
byggðarlögunum og úti á landi, þar
sem byggingarnefndir á hverjum
stað hafa ákvörðunai’valdið. Sé
húsið aftur á móti byggt fyrir 1918
sker Húsafriðumefnd ríkisins úr
um breytingai-nar eins og í Reykja-
vík.
Nikulás nefnir Seyðisfjörð og
Akureyri sem dæmi, þar sem vel
hefur verið staðið að endurgerð
eldri húsakosts. „I gömlum bæjar-
hlutum þessara staða hafa verið
gerðir verulega skemmtilegir hlut-
ir og þar er fólk mjög meðvitað um
minjavörslu, sem sést kannski best
á því að bæði Seyðisfjörður og
Akureyri hafa látið gera húsarann-
sóknir á gömlu bæjarhlutunum sín-
um. Það hefur til dæmis Hafnar-
fjörður ekki gert, enda er dálítið
um að hús hafi verið gerð þar upp á
vitlausan máta.
Einnig er mikið um að jafnvel
minnstu bæir séu að láta gera upp
elsta húsið. Þegar Hofsósbúar
gerðu upp pakkhús sitt má segja,
að það hafi heldur betur komið
bænum á kortið. Fólk tók krók frá
hringveginum til þess að skoða
húsið, sem var aftur grundvöllur
fyrir því að settir voru upp fínir
veitingastaðir og Vesturfarasetrið.
Minjavarsla, sem er í góðu sam-
bandi við almenna ferðamennsku í
landinu, getur verið mikil lyfti-
stöng fyrir bæina.“
Betra heima setið
en af stað farið
Nikulás segir að vilji menn gera
upp hús sín sé meginreglan sú að
reyna að nálgast upprunalega
forniið. „Við sem vinnum að minja-
vörslu höfum eina góða setningu
sem ég tel mjög mikilvægt að hafa
að leiðarljósi við endurgerð eldri
húsa: Ef það á að gera betur en vel,
þá getur farið verr en illa. Þetta
skyldu menn hafa í huga,“ segir
hann.
HÚSIÐ Njálsgata
40 var byggt í
kringum 1906. Bú-
ið var að stækka
húsið til vesturs
þegar núverandi
íbúar fluttu inn, en
aðrar breytingar
utanhúss hafa
nýju íbúarnir séð
um.
Morgunblaðið/Golli
Alltaf búið
í miðbænum
ÞEGAR Asgeir Ásgeirsson og Ardis Henriksdóttir
keyptn neðri liæð og kjallara liússins nr. 40 við
Njálsgötu árið 1990, höfðu þau þegar reynslu af
því að gera upp gamla íbúð. Nýja húsið freistaði
Ásgeirs, og hann sá mikla möguieika á að gera það
upp.
Ardis viðurkennir að sér hafi í fyrstu ekkert lit-
ist á húsið. Það hafi þurft að tala hana til, því mik-
ið verk var fyrir liöndum. Meðal annars var kjall-
arinn algjörlega ófrágenginn og í viðbyggingunni
hafði verið ýmiss konar starfsemi svo sem fiskbúð,
bókabúð, bíiasala og fleira. „Við bjuggum ekki í
risíbúðinni á meðan við gerðum hana upp, svo það
tók aðeins hálft ár. Hér vorum við að rífa gamla
bárujárnið af húsinu um leið og við fluttum inn og
endurgerð þessa húss hefur verið það mikið verk
að við erum enn að,“ segir hún.
Gífurlegar breytingar hafa orðið á húsinu bæði
utan og innan og vart gerlegt fyrir þann sem hef-
ur ekki séð umskiptin að gera sér þau í hugarlund.
Ný klæðning hefur verið sett utanhúss, skipt hefur
verið um glugga og minni gluggar settir í ásamt
gluggafaldi. Þá var pípulögn og rafmagn tekið f
gegn, herbergjaskipan breytt, húsið gert íbúðar-
hæft í kjallara, þar sem allir milliveggir voi-u
brotnir niður og búin voru til þrjú svefnherbergi
auk baðherbergis og gangs. Sameiginlegur inn-
gangur var með risi, sem breytt hefúr verið í sér-
inngang. Einnig færðu þau tií stigann úr fbúðinni
niður í kjallara og breyttu honum. Sömuleiðis fékk
eldhúsið algjörlega nýja ásýnd.
Allt hefur þetta kostað sitt. en þau hafa ckki
haldið utan uni kostnaðinn. „Ég held að við viljum
ekki vita það,“ segir Ardis og bætir við að allir
peningar, sem þau hafi getað séð af, hafi farið í
húsið. í fyrra fengu þau 100 þúsund króna styrk
úr Húsverndarsjóði, sem var notaður við lokafrá-
gang að utan eins og að niála húsið, ganga frá
rennum og múra.
Þekking sem er að hverfa?
Morgunblaðið/Ásdís
HEIMILISFAÐIRINN Ásgeir Ásgeirsson hefur lagt
þúsundir vinnustunda í húsið. Sjá má hversu
stórir gluggarnir voru áður en húsinu var breytt.
SJÖ lög veggfóðurs voru á einu herberginu og
þar á meðal Morgunblaðið frá 1948, sem Ardis
Henriksdóttir heldur á. Einnig mátti sjá bút af
sérútgáfu af dagblaðinu Dispatch.
deyja út, því þessar gömiu aðferðir eru hvergi
kenndar, svo ég viti til,“ segir Ásgeir.
í framhaldi af því nefnir liann að mjög mikil-
vægt sé, að fólk sem geri breytingar á húsum sín-
uin leiti til fagmanna og þeirra sem sérþekkinguna
liafa í stað þess að gera bara einhveijar breyting-
ar. „Það er synd að fá ekki menn sem kunna til
verka. Það þýðir jafnvel tvíverknað. Það þyrfti
líka að vera eitthvert eftirlit með breytiiigunum,
svo að fólk sé ekki að gera einhverja vitleysu,"
segir hann.
Tveir smiðir, Guðmundur Hjörleifsson og Bern-
harð Guðuason, hafa verið stoð og stytta þeirra
Ásgeirs og Ardisar hvað varðar hugmyndir og
vinnu. Auk þess hafa ættingjar og vinir veitt ómet-
anlega aðstoð og nefnir Ásgeir sérstaklega bróður
sinn, Krislján Ásgeirsson arkitekt og föður þeirra
bræðra, Ásgeir Sigurðsson.
„Það eru langt frá því allir sem kunna að setja
bárujárn rétt á hús. Þeir Guðmundur og Bernharð,
sem báðir eru komnir á efri ár, lærðu af sér eldri
mönnuni. Maður óttast að þessi þekking fari að
Nýtt hús - kannski
Þegar Ásgeir og Ardis eru í lokin spurð hvort
þau geti einhvern timann liugsað sér að gera upp
annað hús, ef þeim byðist það, svarar Ásgeir: „Ég
myndi ekki segja nei strax ...“ Og Ardis bætir við:
„Ef þetta hús verður of lítið þá myndi ég tíma að
selja það. Við mundum þó öruggleg kaupa annað
hús hér í kring, því við höfum alltaf búið í miðbæn-
um. Það er allt annar andi í göinlum húsum, það
gerir allt þetta brak og marr. Við gætum ekki ver-
ið án þess.“