Morgunblaðið - 24.01.1999, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 24. JANÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Hamrahlíðarkórinn á Myrkum músíkdögiim
Frumflytur þrjú
íslensk verk
EINGÖNGU íslensk kórverk eru á
efnisskrá Hamrahlíðarkórsins á
tónleikum sem haldnir verða í
Listasafni Islands á mánudags-
kvöld. Tónleikarnir eru hluti af dag-
skrá Myrkra músíkdaga sem í ár
eru tileinkaðir aldarafmæli Jóns
Leifs tónskálds. Flutt verða verk
eftir átta íslensk samtímatónskáld,
elstur er Jón Leifs (1899-1968) og
yngst er Hildigunnur Rúnarsdóttir
fædd 1964. Frumflutt verða þrjú
verk eftir þá Atla Heimi Sveinsson,
Hróðmar I. Sigurbjörnsson og Þor-
kel Sigurbjörnsson auk frumflutn-
ings á kórútsetningu Jóns Leifs á
Vögguvísu sem kom óvænt í leitirn-
ar á Landsbókasafninu síðastliðið
sumar.
„Stjórn Myrkra músíkdaga óskaði
sérstaklega eftir því að við flyttum'
Requiem eftir Jón Leifs á tónleikun-
um. Okkur þótti við hæfi að efnis-
skráin væri öll íslensk og eftir sam-
tímatónskáld þar sem tilgangur
Myrki-a músíkdaga er fyrst og
fremst sá að halda fram íslenskri
samtímatónsköpun. Mörg verkanna
á efnisskránni eru samin fyrir kórinn
og frumflutt af honum á undanfórn-
um árum auk þeirra verka sem við
frumflytjum núna,“ segir Þorgerður
Ingólfsdóttir.
A efnisskránni eru Requiem Jóns
Leifs sem hann samdi til minningar
um Líf, dóttur sína, en hún drukkn-
aði undan sti'önd Svíþjóðar í júlí
1947. Textinn er úr íslenskum þjóð-
vísum og Magnúsarkviðu eftir Jónas
Hallgrimsson. Eftir Atla Heimi
Sveinsson verða frumfluttar Máríu-
vísur við ljóð Jóns Helgasonar, ein-
söngvari er Hallveig Rúnarsdóttir.
Einnig eru á efnisskránni eftir Atla
Heimi Haustvísur til Maríu við vísur
Einars Ólafs Sveinssonar og Maríu-
kvæði við kvæði Halldórs Laxness.
Hafa þau bæði verið frumflutt af
Hamrahlíðarkórnum á liðnum árum.
Eftir Hróðmar I. Sigurbjörnsson
verður frumfluttur Gæskuríkasti
græðari minn við sálm eftir Húsa-
fells-Bjarna (1560-1640) „Sálmurinn
er hluti af stærri bálki eftir Húsa-
fells-Bjama sem ber titilinn Auð-
mjúk játning og klögun fyrir Christo
um náttúruspilling og holdsins veik-
leika, og á kannski ekki illa við á
okkar tímum,“ segir Þorgerður kór-
stjóri.
Hin þekkta vögguvísa Jóns Leifs
verður flutt í fyrsta sinn í nýupp-
götvaðri kórútsetningu sem tveir
kórfélagar fundu á Landsbókasafn-
inu í fyrrasumar. Þau Margrét Mar-
ía Leifsdóttir og Arni Heimir Ing-
ólfsson höfðu það starf með höndum
sl. sumar að skrá handrit í safni Jóns
Leifs sem ekkja tónskáldsins, Þor-
björg Leifs, afhenti safninu til varð-
veislu. „Við þessa vinnu rákumst við
á kórútsetningu Jóns á Vögguvís-
unni og ekki er vitað til þess að hún
hafí heyrst áður opinberlega," sagði
Árni Heimir Ingólfsson. „Jón Leifs
samdi Vögguvísuna 1929 og af hand-
ríti kórútsetningarinnar er líklegt að
hann hafi gert hana u.þ.b. áratug síð-
ar, eða á tímabilinu 1935-1944. Ná-
kvæmar er ekki hægt að tímasetja
hana. Þá eru athyglisverð tengslin
sem eru á milli Requiems og Vöggu-
vísunnar en hún er einmitt tileinkuð
Líf dóttur Jóns nýfæddri," sagði
Arni Heimir.
Tónleikarnir _ hefjast á flutningi
Vorkvæðis um Island eftir Jón Nor-
dal sem frumflutt var á Þingvöllum
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
HAMRAHLIÐARKÓRINN á æflngu í Salnum en tónleikar kórsins verða haldnir í Listasafni íslands.
EINSÖNGVARAR á tónleikunum eru systkinin MARGRÉT María Leifsdóttir og Árni Heimir Ing-
Hallveig og Ólafur Rúnarsson. ólfsson fundu áður óþekkta kórútsetningu Jóns
Leifs á hinu þekkta einsöngslagi hans Vögguvísu.
17. júní 1994. Ljóðið er eftir Jón
Óskar. Eftir Þorkel Sigurbjörnsson
verður frumflutt Strófur (Strophes)
sem samið er við enska þýðingu á
ljóði eftir Knut Odegárd. Eftir
Hildigunni Rúnarsdóttur verður
flutt Andvökunótt við ljóð eftir
Hildigunni Halldórsdóttur. Verkið
er tileinkað Ólafi Rúnarssyni, bróð-
ur tónskáldsins, og er hann ein-
söngvari á tónleikunum. Hallveig
Rúnarsdóttir er systir þeirra Ólafs
og Hildigunnar. Hvíslar mér hlynur
eftir Jón Ásgeirsson við ljóð eftir
Jóhann Sigurjónsson er næst á efn-
isskránni. Mansöngur fyrir Ólafs-
rímu Grænlendings eftir Jórunni
Viðar er einnig á efnisskránni og er
að sögn Þorgerðar Ingólfsdóttur
um að ræða endurskoðaða gerð tón-
skáldsins á verkinu fyrir kór og pí-
anó. Textinn er úr samnefndum
Mansöng eftir Einar Benediktsson.
Píanóleikari er Eva Þyrí Hilmars-
dóttir.
Þorgerður sagði að til hefði staðið
að halda tónleikana í Salnum í Kópa-
vogi en ákveðnir annmarkar á þeiiri
ætlan hefðu komið í ljós. „Á æfingu á
fimmtudagskvöldið kom í ljós að
sviðið í Salnum rúmaði ekki kórinn
ásamt konsertflygli og stjórnanda
svo við urðum að finna tónleikunum
annan stað með hraði og stjórnendur
Listasafns íslands brugðust vel við
beiðni okkar. Kunnum við þeim ein-
lægar þakkir fyrir skjótar undirtekt-
ir,“ sagði Þorgerður Ingólfsdóttir,
stjórnandi Hamrahlíðarkórsins.
„Frost og
funi“
MYMILIST
Listhúsið Folil
SAMSÝNING
15 LISTAMENN
Opið daglega frú 10-18, laugardaga
frá 10-17 og sunnudaga frá 14-17. Til
31. janúar. Aðgangur ókeypis.
í LOK síðasta árs auglýsti list-
húsið Fold eftir myndverkum, er
skara skyldu myndefnið; Frost og
funi. Var sá háttur hafður á að velja
úr innsendum verkum líkt og tíðkað-
ist um Haustsýningarnar fyrrum, og
nú getur að líta árangurinn af þess-
ari tilhögun í innri sal.
Samsýningar, og þá helst hvernig
að þeim er staðið, hafa lengstum
verið höfuðverkur íslenzkrar mynd-
listar. Haustsýningar FIM voru
þannig einungis á tímabili skipu-
lagðar sem skyldar framkvæmdir í
útlandinu. Löng hefð er fyrir sam-
sýningum, og var rammi þeirra afar
fastmótaður og strangur, var öðru
fremur gert til að styrkja grunn
framkvæmdanna. Man ég glöggt
eftir hve hissa ég varð í Miinchen
íyrir réttum 40 árum, þá ég rak mig
á hvílíkt fyrirtæki það var að senda
inn myndir á árlegar samsýningar í
Húsi listarinnar, Haus der Kunst.
Þurfti að fylla út nákvæma skýrslu
um verkin, stærð, gerð, ártal
o.s.frv., loks skrifa með eigin hendi
undir hinn lagalega ramma og borga
óafturkræft þátttökugjald, sem mér
þótti hátt. Hið síðastnefnda virtust
Islendingar aldrei geta skilið, álitu
alla vinnu og framkvæmdakostnað
ókeypis, þjónustu, ábyrgð og vá-
tryggingu verka, sér í lagi ef mynd-
um var hafnað. Þessu var líkt farið
og með listaverkauppboðin, að eng-
ar hefðir var að styðjast við, og í
báðum tilvikum höfum við alla tíð
búið við losarabrag, þar sem hlutirn-
ir ganga eftir hendinni, ef þeir eru
þá ekki hristir úr erminni. Afleiðing-
arnar eru tregða myndlistarmanna
við að senda inn verk til dómnefnda,
og taka þátt í samsýningum yfirhöf-
uð, og svo skynjar stór hluti þeirra
hættuna af uppboðum á þessum ör-
markaði, tekur afstöðu gegn þeim.
Mikilvægt er að taka þetta fram í
ljósi opinna samsýninga sem hafa
verið langt undir væntingum, til að
mynda í Listaskálanum í Hvera-
gerði og nú í Fold. Hér eru ofur eðli-
legir hlutir að gerast, þrátt fyrir að
framkvæmdimar séu hinar lofsverð-
ustu í sjálfu sér, og einungis hægt að
breyta hlutunum með því að styrkja
burðargrind þeirra svo lysthafendur
viti nákvæmlega að hverju þeir
ganga. Sýningar sem slíkar þurfa að
vera opnar og fjölþættar, þannig
staðið að þeim að enginn teljist
minni þótt honum sé hafnað, það
hefur í einstaka tilviki gerst um
bestu listamenn ytra, jafnt gróna og
vel metna prófessora við listaaka-
demíur og þekkta núlistamenn. At-
hygli á þessu er vakin með hliðsjón
af hinni gífurlegu aðsókn á hinar
opnu haustsýningar ytra og stóru
þrælskipulögðu listkaupstefnur, þar
sem allt mögulegt getur að líta.
Skýrir sömuleiðis litla aðsókn á mið-
stýrðar framkvæmdir annars vegar
og losaralega skipulagðar hins veg-
ar.
Um sýninguna í Fold verður það
helst sagt að hún beri í sér flest ein-
kenni haustsýninganna gömlu, en í,
mini, formi þó. Hér er það ákveðinn
kjarni sem hefur áskrift á fram-
SARA Vilbergsdóttir, Köld uppstilling með ketti, acryl, 1998.
kvæmdina, í þessu tilviki í þá veru
að líkast er sem verk úr fremri sal
hafi verið færð um set í þann innri,
með örlítilli viðbót þó. Hvað haust-
sýningarnar áhrærði var kjarninn
Septembersýningarmenn auk ör-
fárra annarra, þá helst ef viðkom-
andi sóttu núlistamoð og hugmynda-
fátækt sína í mal hinna jarðtengdu
áski-ifendur, sjálfstæði var bann-
vara. Hingað á útskerið skolaði þó
eðlilega einungis hluta hræringa
meginlandsins.
Að sjálfsögðu finnast góðar mynd-
ir á sýningunni í Fold, líkt og á
Haustsýningunum, en vel að merkja
eru sumir einungis mættir til leiks
með eina mynd, aðrir era öllu lið-
frekari svo naumast þjónar tilgangi
að vísa til einstakra. Sú regla var
viðhöfð, á þeim tíma sem einhverjar
reglur voru yfirleitt í heiðri hafðar á
Haustsýningunum, að enginn væri
með færri en tvö verk nema um yfir-
stærðir væri að ræða, eða endur-
fæddan Johannes Vermeer frá
Delft!
Slíku er ekki til að dreifa og því er
mismunun á ferð, sem stafar trúlega
af því að viðkomandi hafi einungis
sent inn eina mynd, sem er líka
rangt. Það er beinlínis tíkarlegt að
sjá einni og einni bregða fyrir innan
um samfelldar myndaraðir á sam-
sýningum, sem í engu sker sig úr
hinum, en getur í návígi við einstak-
ar ótvírætt haft vinninginn.
Þrátt fyrir allt er sýningin heim-
sóknar virði og af nógu öðru gömlu
sem nýju er að taka á staðnum ...
Geta skal þess, að listhúsið stend-
ur fyrir kynningu á þrykktækni á
annarri hæð Kringlunnar, gegnt
Hagkaupi. Miðla þar listamennirnir
Daði Guðbjörnsson og Dröfn Frið-
finnsdóttir þekkingu sinni á vinnu-
ferli grafikverka, allt frá því þrykk-
platan er unnin til fullgerðra mynda
og eru plöturnar til sýnis á staðnum.
Þá er einnig til sýnis fyrsta málm-
ætingarpressan á Islandi, sem var í
eigu Guðmundur frá Miðdal. Afar
gott og þarft framtak.
Bragi Ásgeirsson