Morgunblaðið - 05.12.1998, Blaðsíða 24

24 LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI/DÓMUR HÆSTARÉTTAR
s
Ahrif dóms Hæstaréttar 1 máli Valdimars Jóhannessonar gegn íslenska ríkinu á fjármálamarkaðinn
Vísitala sjávarútvegs
lækkar um 2,29%
Töluverður titringur var á fjármálamarkaðnum í gær og lækkaði
gengi sjávarútvegsfyrirtækja í kjölfar dóms Hæstaréttar á
fímmtudag. Mikil óvissa var á hlutabréfamarkaði og var jafnvel
rætt um að loka fyrir viðskipti með hlutabréf á Verðbréfaþingi
Islands í gær. Morgunblaðið leitaði álits forsvarsmanna
fyrirtækja um áhrif dómsins á fjármálamarkaðinn.
HÆSTIRÉTTUR komst að þeirri
niðurstöðu á fimmtudag að ákvæði
laga um stjóm fiskveiða væri í and-
stöðu við jafnræðisreglu 1. mgr. 65.
gr. stjórnarskrárinnar og við þau
sjónarmið um jafnræði, sem gæta
þurfi við takmörkun á atvinnufrelsi,
samkvæmt 1. mgr. 75. gr. stjórnar-
skrárinnar.
Niðurstaða Hæstaréttar hafi
talsverð áhrif á verð hlutabréfa
sem skráð eru á Verðbréfaþingi ís-
lands og almennt var um lækkun að
ræða á gengi sjávarútvegsfyrir-
tækja. Hlutabréfaviðskipti á Verð-
bréfaþingi Islands námu rúmum
180 milljónum króna í gær. Mest
viðskipti voru með hlutabréf í Fjár-
festingarbanka atvinnulífsins, 84
milljónir króna og var lokagengi
FBA 1,82 sem eins punkts hækkun
frá síðasta viðskiptadegi.
Miklar breytingar
á Urvalsvísitölu
Úrvalsvísitala Aðallista lækkaði
um 1,6% en hálftíma áður en mai-k-
aðnum var lokað nam lækkunin
2,49% og leit út fyrir að um þriðju
mestu lækkun á henni yrði að ræða
frá upphafi en síðasta hálftímann
námu viðskipti með hlutabréf 68
milljónum króna og var um hækkun
að ræða í flestum tilvikum. Vægi
sjávarútvegsfyrii'tækja í Úrvalsvísi-
tölu Aðallista er 54,7% en hlutdeild
sjávarútvegsfyrirtækja á markaði
er um þriðjungur af heildannai-k-
aðnum. Að sögn Stefáns Halldórs-
sonar, framkvæmdastjóra Verð-
bréfaþings Islands, er verið að end-
m-reikna skiptingu vísitölunnar eins
og gert er tvisvar á ári í samræmi
við vinnureglur þingsins og verður
breytingin birt hinn 10. desember.
Vísitala sjávarútvegs lækkaði um
2,29% en gengi sjávarútvegsfyrir-
tækja lækkaði í flestum tilvikum,
mismikið þó. Síldarvinnslan lækk-
aði um 4,6%, Haraldur Böðvarsson
lækkaði um 4,9%, Grandi um 4%,
Hraðfrystihús Eskifjarðar 1,4%, og
Islenskar sjávarafurðir um 4,4%.
Að sögn Stefáns má túlka lækk-
un á verði hlutabréfa í sjávarút-

Gefðu vandaðagjöf!
Gefðu Siemens.
n ■
SIEMENS
SMITH &
NORLAND
É’ Nóatúni 4
. V 105 Reykjavík
Sími 520 3000
www.sminor.is
Umboðsmenn um land allt!
LANDSMÖNNUM GLEÐILEGRA JÓLA!
vegsfyi-irtækjum í gær á þann veg
að meiri óvissa ríkir um framtíð
kvótans í höndum fyrirtækjanna
eftir dóm Hæstaréttar á fimmtu-
dag. „Það er mjög eðlilegt að fjár-
festar taki þessa óvissu inn í verð-
útreikninga sína og það virðist hafa
gerst í gær. Flest sjávarútvegsfyr-
irtæki eru endurmetin og heldur til
lækkunar."
Jafnvel von á frekari
lækkunum
Stefán segir að ei'fitt sé að spá
um hver viðbrögð markaðarins
verði á næstu dögum. „Um helgina
verður eflaust mikið um þetta rætt
og ritað og menn draga sínar álykt-
anir af því. Það er því líklegt að
mörgum finnist þeir vera með skýr-
ari mynd þegar markaðurinn verð-
ur opnaður á mánudag heldur en
var á föstudag. Ef myndin skýrist
ekkert um helgina á ég alveg eins
von á því að verð hlutabréfa haldi
áfram að lækka. Vegna þess að
reynslan hefur sýnt að áhrif frétta
á verð hlutabréfa koma ekki fram á
fyrsta degi heldur tekur það
nokkra daga,“ segir Stefán Hall-
dórsson.
Gylfí Arnbjörnsson hjá
Ehf. Alþýðubankinn
Afkoma ræð-
ur verðmati
fyrirtækja
GYLFI Arnbjörnsson, ft-am-
kvæmdastjóri Eignarhaldsfélagsins
Alþýðubankans hf„ segir erfitt að tjá
sig almennt um áhrif dómsins á þjóð-
félagið eða atvinnulífið í heild. Hann
telur ekki víst að dómurinn þurfi í
sjálfu sér að hafa áhrif á verðmat
einstakra sjávarútvegsfyrirtækja.
„Það er ekki verið að fella áfellisdóm
yfir kvótakerfinu heldur því hvernig
veiðiheimildum hefur verið úthlutað.
Viðui’kennt er að stjórnvöldum sé
heimilt að grípa til stýringar til að
vernda fiskistofnana en þau hafa
ekki sýnt fram á að sú aðferð, sem
notuð er, sé rétta leiðin með tilliti til
meðalhófsreglu og jafnræðisreglu.
Það verður því að skilja á milli
spurninganna um það hvernig eigi að
úthluta veiðikvótum og hvernig eigi
að stýra sókninni."
Eignir Eignarhaldsfélagsins í
sjávarútvegsfyrirtækjum eru innan
við 5%. Gylfi segir að dómurinn þurfi
ekki að hafa áhrif á hlutabréfaeign
félagsins í sjávarútvegsfyrirtækjum
því þegar til langs tíma sé litið hljóti
menn að líta til afkomu og hæfni ein-
stakra sjávarútvegsfyrirtækja þegar
þau séu verðlögð í stað þess að ein-
blína á kvótaeign þeirra. „Eignir eru
einskis virði ef þær skila ekki af sér
arði. Kvótaeign er einskis virði ef
menn geta ekki veitt, unnið fiskinn
og skilað hagnaði. Ég á því ekki von
á að þessi dómur Hæstaréttar hafi til
lengdar áhrif á verðmat okkar á
sjávarútvegsfyrirtækjum. Slíkt mat
snýst um það hvort fyrirtækin eigi
þau tæki og búi yfir þeirri tækni, til
að skila viðunandi arðsemi."
Gylfi segir að dómurinn hljóti að
vera mikið alvörumál fyrir stjórn-
völd og þjóðfélagið í heild, ekki síst
vegna þess að flókin viðskiptaleg
tengsl hafi myndast á grundvelli
reglna sem e.t.v. standist síðan ekki.
„Það hafa margir fjárfest gífurlega í
sjávarútveginum á undanfórnum ár-
um og það er því ekki hægt að halda
því fram að atvinnugreinin hafi verið
lokuð. Árið 1990 var einmitt heimilað
frjálst fi’amsal veiðiheimilda og
þannig hefur verið hægt að kaupa
sig inn í greinina. Það hafa einstak-
lingar og fyrirtæki einmitt gert í rík-
um mæli og það hlýtur að vera alvar-
legt ef dómurinn breytir með veiga-
miklum hætti þeim forsendum sem
þessar fjárfestingar hvíldu á. Þá er
sú spurning einnig forvitnileg hvaða
ábyrgð ríkisvaldið ber í málinu hafi
leikreglurnar ekki verið í samræmi
við stjórnarskrá," segir Gylfi.
SJÁBLS.26 ►