Morgunblaðið - 10.02.1995, Blaðsíða 27

26 FÖSTUDAGUR 10. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
T-
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 10. FEBRÚAR 1995 27

STOFNAÐ 1913
UTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
• •
ER ÞORF FYRIR
FJÁRFESTINGA-
LÁNASJÓÐI?
MIKIÐ hefur undanfarið verið rætt um framtíð stærstu fjár-
festingalánasjóða landsins. Hefur sú umræða fyrst og
fremst snúist um það, hvort nýta beri tækifærið, er Iðnþróunar-
sjóður kemst alfarið í eign ríkisins í næsta mánuði, og sameina
hann Iðniánasjóði og hugsanlega einnig Fiskveiðasjóði í einn
nýsköpunarsjóð fyrir atvinnulífið.
Nú þegar miklar breytingar eru óhjákvæmilega framundan á
sjóðakerfinu má spyrja hver þörfin sé fyrir sjóði af þessu tagi
í framtíðinni.
Fjárfestingalánasjóðirnir hafa í áranna rás sinnt ákveðinni
þörf í íslensku atvinnulífi. Iðnþróunarsjóður var þannig stofnað-
ur sameiginlega af Norðurlöndunum í tengslum við inngöngu
íslands í EFTA til að styrkja stoðir íslensks iðnaðar.
Margt hefur aftur á móti breyst á síðustu árum, ekki síst
hvað varðar aðgang fyrirtækja að fjármagni. íslensk fyrirtæki
eru ekki lengur háð slíkum sjóðum til að fá fjármagn til uppbygg-
ingar. Bankakerfið er mun opnara en áður og fjármagn til hag-
kvæmra verkefna liggur á lausu. Eru jafnvel dæmi um að bank-
ar hafi auglýst eftir lántakendum! Þá nýta sífellt fleiri fyrirtæki
sér þá leið að auka hlutafé og leita jafnvel til almennings í þeim
efnum þegar þörf er á fjármagni. Þeim fyrirtækjum fer fjölg-
andi, sem leita út á hinn opna fjármagnsmarkað eftir fé og loks
eru möguleikar á viðskiptum við erlenda banka nú fyrir hendi.
í raun og veru eiga vel rekin og vel stæð fyrirtæki svo margra
kosta völ, að þau geta látið alla ofangreinda aðila bjóða í útveg-
un á því fjármagni, sem þau þurfa á að halda til fjárfestinga.
Opinberum fjárfestingarlánasjóðum hefur verið stjórnað ýmist
af stjórnmálamönnum eða fulltrúum ýmissa hagsmunasamtaka.
Það má færa sterk rök að þvi, eins og hér hefur verið bent á,
að kerfi af þessu tagi heyri fortíðinni til. Hvers vegna að endur-
skipuleggja það með þeim hætti að halda því við?
Hins vegar hefur fyrirtækjum reynst erfiðara að fá fjármagn
til nauðsynlegrar vöruþróunar og þróunarverkefna af ýmsu tagi
svo sem markaðsuppbyggingar. Þá hefur einnig verið erfitt að
fá fjármagn í áhættuverkefni í atvinnulífinu. Fjárfestingarlána-
sjóðir í opinberri eigu geta enn haft hlutverki að gegna á þeim
afmörkuðu sviðum. Ríkisstjómin ætti að beina þeirri athugun,
sem nú fer fram á breyttu skipulagi fjárfestingarlánasjóðanna
inn á þessar nýju brautir. Það er og í samræmi við málflutnirig
forystumanna beggja stjórnarflokkanna.
ÁRANGURí
VERÐLAGSMÁLUM
VERÐLAG á íslandi lækkaði um 7%, samanborið við verðlag
í ríkjum Evrópusambandsins, á árunum 1990-1993. Þetta
kom fram í samanburði, sem Efnahags- og framfarastofnunin
(OECD) gerir á verðlagi í aðildarríkjum sínum. Á sama tíma
hækkaði verðlag í öðrum ríkjum OECD um 16% í samanburði
við verðhækkanir á íslandi.
Þessar tölur gefa vísbendingu um að náðst hafi árangur í
yfirlýstri herferð stjórnvalda, stéttarfélaga og fleiri gegn verð-
hækkunum, sem tengdist meðal annars gerð þjóðarsáttarsamn-
inganna. Þær kollvarpa jafnframt þeim röksemdum, sem oft
heyrast, að hér á íslandi séu aðstæður einhvern veginn þannig
að réttlætanlegt sé og sjálfsagt að önnur lögmál gildi en í efna-
hagslífi annarra ríkja, þar á meðal um verðmyndun og verðlagn-
ingu.
Hinn efnahagslegi stöðugleiki, sem tekizt hefur að koma hér
á, meðal annars með skynsamlegum kjarasamningum, vegur
þungt í að þessi árangur hefur náðst.
Fleira kemur hins vegar til. Þar má nefna aukið verðskyn
almennings og aukna umfjöllun um neytendamál og samanburð
á verði seljenda ýmiss konar vöru og þjónustu. Efnahagskreppan
hefur haft sitt að segja og samkeppni milli seljenda vöru hefur
harðnað.
Aðhald að framleiðendum og seljendum hefur hins vegar einn-
ig stóraukizt með tilkomu nýrra samkeppnislaga. Það er nú að
minnsta kosti mánaðarlegur viðburður að Samkeppnisstofnun
eða samkeppnisráð geri athugasemdir við verðsamráð eða óeðii-
lega samkeppnishætti. Samningurinn um Evrópskt efnahags-
svæði hefur átt þátt í að koma hér á eðlilegra samkeppnisum-
hverfi, bæði hvað varðar samkeppni innlendra aðila og frá öðrum
ríkjum.
I skýrslu OECD kemur hins vegar fram að enn er hlutfalls-
lega dýrt að lifa á íslandi og landið hefur aðeins farið úr sjötta
sæti á listanum yfir dýrustu löndin og niður í það sjöunda. Enn
er því þörf á árvekni neytenda, hertum aðgerðum gegn samkeppn-
ishömlum, auknu frjálsræði á markaðnum og síðast en ekki sízt
að tryggja efnahagslegan stöðugleika. Árangur i verðlagsmálum
er einhver bezta kjarabót, sem völ er á við núverandi aðstæður.
Morgunblaðið/Sverrir
SUNNA Davíðsdóttir og Jóhann Ragnar Ágústsson
með dætur sínar tvær, Hönnu Báru og Sunnevu.
Takmörkuð túlka-
þjónusta versti
þröskuldurinn
SIJNNA Davíðsdóttir og Jóhann
Ragnar Ágústsson búa í Hafnar-
fírði, ásamt dætrum sínum tveim-
ur, Sunnevu 6 ára og Hönnu Báru
3 ára. Sunna og Jóhann eru heyrn-
arlaus, en báðar dætur þeirra hafa
fulla heym. Þau segja að samskipt-
in á heimilinu gangi alveg snurðu-
laust, en helsti vandinn sem þau
eigi við að glíma sé að geta ekki
gengið að túlkaþjónustu vísri.
Sunna starfar sem myndlist-
arkennari við Heymleysingaskól-
ann og kennir táknmál í Sam-
skiptamiðstöð heyrnarlausra og
heymarskertra. Jóhann er húsa-
smiður, en hjá honum fer einnig
mikill tími íhandboltaiðkun. Hann
leikur með ÍH í fyrstu deild, en
áður lék hann meðal annars með
FH. Þá á hann sæti í landsliði
heyrnarlausra í handbolta.
Sunneva og Hanna Bára em
báðar tvítyngdar, því þær tala
íslensku og táknmál. „Sunneva
talar táknmálið reiprennandi. Sú
yngri skilur allt sem við segjum,
en hefur ekki enn fullt vald á
táknmálinu sjálf,“ segir Sunna.
„Þær em hins vegar báðar svo
vanar að skipta á milli táknmáls
og íslensku að þær nota ekki rödd-
ina þegar þær tala við okkur. Þær
þekkja auðvitað ekki annað en að
eiga heyrnarlausa foreldra og ég
hef tekið eftir að vinum þeirra
finnst bara forvitnilegt að fylgjast
með þegar þær tala við okkur.“
Jóhann segir, að nú sé Sunneva
byrjuð í skóla og þá hafí enn kom-
ið í ljós, hve bagalegt það getur
verið ef hann nái ekki í túlk. „Þeg-
ar foreldrafundur er í skólanum,
þá þarf ég að panta þjónustu
túlks. Ef sú staða kemur upp, að
enginn túlkur er fáanlegur, þá
mæti ég einn á fundinn og skil
ekki það sem þar fer fram.“
Sunna nefnir annað dæmi, þar
sem sambandsleysi vegna túlk-
leysis kom sér illa. „Yngri stelpan
veiktist um miðja nótt og ég
reyndi að hringja í textasímamið-
stöðina, til að fá þar aðstoð við
að ná í lækni. Þar svaraði ekki,
svo eina ráðið var að aka til móð-
ur minnar og fá hana til að
hringja á lækni. Túlkun er því
mesti vandi okkar, eða öllu heldur
skortur á túlkun."
Jóhann og Sunna segja að lausn
á þessum vanda felist í fjölgun
túlka, sem þurfi að vera a.m.k.
20-30, en nú séu þeir aðeins tíu.
„Vegna þess hve fáir túlkar em
núna þarf að panta þjónustu
þeirra með inargra daga fyrir-
vara, en auðvitað getum við ekki
alltaf vitað fyrirfram hvenær
túlks er þörf.“
FÉLAG HEYRMARLAUSRA 35 ÁRA
Næg verkefni þótt
margt hafi áunnist
Félag heymarlausra var stofnað í Reykjavík
þann 11. febrúar 1960. Á þeim 35 árum, sem
liðin eru frá stofnuninni, hefur hagur heymar-
lausra um margt breyst og félagið sjálft hefur
þróast frá því að vera fyrst og fremst vettvang-
ur heymarlausra til að kynnast öðrum heym-
arlausum í að vera öflugt hagsmunafélag.
Anna Jóna Lárusdóttir, formaður félagsins,
segir að enn sé margt óunnið.
Fyrir stofnun félagsins áttu
heymarlausir athvarf fyrir
félagsstarf sitt á ýmsum
einkaheimilum,“ sagði Anna
Jóna í samtali við Morgunblaðið. „Þau
Guðmundur Bjömsson, Hervör Guð-
jónsdóttir, Markús Loftsson og Jón
Leifur Ólafsson höfðu forgöngu um
stofnun félagsins og fengu til liðs við
sig Brand Jónsson, skólastjóra Mál-
leysingjaskólans, eins og skólinn hét
þá. Brandur ákvað að félagið fengi
inni í skólanum með starfsemi sína. A
stofnfundinn 11. febrúar fyrir 35 áram
mættu 33 og gengu þeir allir í félag-
ið. Núna eru skráðir félagsmenn okk-
ar, 16 ára og eldri, um 110 talsins,
en heymarlausir á íslandi era um
200.“
Fyrstu árin var opið hús hjá félag-
inu tvisvar í mánuði, en Anna Jóna
segir að starfið hafi aðallega byggst
upp á spilakvöldum og svipaðri afþrey-
ingu. „Heymarlausir voru hins vegar
himinlifandi yfir þessum vísi að félags-
starfi og bömin á heimavist Málleys-
ingjaskólans höfðu mjög gaman af að
fylgjast með félagsfundum, þar sem
þau sáu fullorðna fólkið tala saman á
táknmáli. Á þeim tíma var þeim bann-
að að nota táknmál og lögð áhersla á
að þau notuðu varalestur og röddina."
Húsnæði Málleysingjaskólans í
Stakkholti, sem nú hét Heymleysingja-
skólinn, var gamalt og lélegt og skólinn
byggði nýtt í Öskjuhlíð. Þangað flutti
hann 1971 og er enn þar til húsa.
„Þessi flutningur skólans olli félaginu
vanda, því nú var starfsemin ekki eins
miðsvæðis og áður. Því ákvað félagið
fljótlega að kaupa eigið húsnæði."
Félagið fann hentugt húsnæði að
Skólavörðustíg 21 og þangað flutti
starfsemin árið 1977. Þröngt var í búi
hjá félaginu og ekki gekk sem skyldi
að fá styrki til húsakaupanna. Til að
félagið gæti staðið í skilum greip þáver-
andi formaður þess, Her-
vör Guðjónsdóttir, til þess
ráðs að selja bíl, sem hún
og eiginmaður hennar,
Guðmundur K. Egilsson,
höfðu nýlega fest kaup
á. Lánuðu þau félaginu
andvirðið, svo draumur-
inn um eigið félagsheimili
yrði að veraleika. „Þetta
var hlýlegt, lítið félags-
heimili og þar var lagður
grannurinn að hags-
munabaráttu heymar-
lausra," sagði Anna Jóna.
Enn vænkaðist hagur
félagins þegar það festi
kaup á húsi við Klappar-
stíg 28 árið 1982, en nú-
verandi húsnæði er að Laugavegi 26.
Er Anna Jóna var innt eftir því
hvað hefði áorkast í málefnum heym-
arlausra svaraði hún áð þar væri af
ýmsu að taka. „Það er gaman að
nefna, að í nóvember era liðin 15 ár
frá því að sjónvarpið hóf að senda út
fréttir á táknmáli. Við voram mjög
ánægð þegar þær útsendingar hófust
og þar vora íslendingar í fararbroddi
Norðurlandaþjóðanna. Hins vegar
standa frændur okkar á Norðurlöndum
okkur framar á öðrum svið- __________
um, til dæmis hvað varðar
túlkaþjónustu, textasíma
og fleira."
Ellefu ár eru liðin frá því
að heyrnarlausir á íslandi
Anna Jóna Lárusdóttir
Nýjar texta-
símatölvur
eru nauðsyn
fengu textasíma. Það kerfi er orðið
gamalt og tíðar bilanir valda því að
öryggið er minna en vera ætti. Anna
Jóna sagði að félagið hefði barist fýr-
ir því undanfarin 3 ár að fá textasímat-
ölvur og vonandi bærast góðar fréttir
af þeim málum á afmælinu.
Þá nefndi hún, að á ýmsum öðram
sviðum hefðu orðið jákvæðar breyting-
ar, til dæmis hefði verið starfsrækt
dvalarheimili aldraðra heymarlausra
frá 1993 og þar væra nú fimm vist-
menn.
„Helsti vandi, sem við glímum við
núna, varðar túlkaþjónustu," sagði
Anna Jóna. „Heymarlausir fá aðeins
greiddan kostnað við túlk við ákveðnar
aðstæður, en til dæmis ekki þegar
þeir þurfa að leita til læknis, fara í
áfengismeðferð, fara á foreldrafundi
í skólum eða fleira af því tagi. Ég hef
rætt þennan vanda við Rannveigu
Guðmundsdóttur, félagsmálaráðherra
og mér finnst hún sýna okkar málum
mikinn skilning. Við viljum að Trygg-
ingastofnun ríkisins greiði allan þann
kostnað sem heymarlausir bera af
túlkaþjónustu, ekki aðeins við nauð-
synlegustu samskipti, heldur einnig
ef þeir hafa hug á að
sælq'a tómstundanám-
skeið eða aðrar samkom-
ur. Rannveig hefur full-
vissað mig um að í henn-
ar ráðuneyti sé verið að
vinna að lausn málsins
og ég er henni mjög
þakklát fýrir þá breyt-
ingu sem hefur orðið hér
í félaginu, þar sem túlkur
er hálfan daginn, mér til
aðstoðar."
Anna Jóna nefndi
Samskiptamiðstöð
heymarlausra og
heyrnarskertra sem
dæmi um árangur heym-
arlausra í hagsmunabar-
áttu. „Starfsemin þar
hefur haft gríðarlega þýðingu. Þar fá
heyrnarlausir mikla aðstoð, stutt er
við bakið á foreldram með heymarlaus
börn og systkini þeirra fá kennslu í
táknmáli. Miðstöðin hefur átt gott
samstarf við Menntaskólann í Hamra-
hlíð, sem býður upp á framhaldsnám
fyrir heyrnarlausa og er brautryðjandi
íslenskra menntastofnana á þessu
sviði. “
Anna Jóna sagði að félagið þyrfti
enn að beijast á mörgum vígstöðvum.
_________ „Atvinnumálin valda okkur
áhyggjum, því margir
heymarlausir era án at-
vinnu. Staðan í atvinnu-
málunum hefur farið hríð-
versnandi, en ein ástæða
þess er sífellt auknar kröfur um sér-
menntun, sem heymarlausir hafa ekki
átt kost á að afla sér. Ég vildi gjam-
an, að hér væri einhver vinnustaður,
þar sem nokkrir heyrnarlausir gætu
unnið saman, því einn vandinn við
atvinnuþátttöku heymarlausra er að
þeir einangrast oft á vinnustað, þar
sem enginn talar táknmál. Atvinnu-
rekendur hika oft við að ráða heymar-
LÍF og fjör i félagsmiðstöð við Heyrnleysingjaskólann.
Morgunblaðið/Sverrir
lausa, því þeir óttast hið óþekkta og
halda ef til vill að heymarlausir séu á
einhvem hátt verri starfsmenn."
Helsta tekjulind Félags heyrnar-
lausra hefur verið happdrætti, en Anna
Jóna segir að tekjur af því hafí dreg-
ist verulega saman undanfarin ár.
„Við eram að beijast fyrir hærri flár-
framlögum frá ríki og borg. Núna
stendur happdrættið undir 80% af út-
gjöldum okkar, en framlög ríkis og
borgar undir 20%. Við vildum gjaman
að þessi hlutföll snerast við. Ráðamenn
hafa sýnt okkur skilning, svo ég er
bjartsýn á að framlögin hækki.“
Anna Jóna sagði, að nú hefði verið
stofnað Félag daufblindra, en starf
þess tengist starfi Félags heymar-
lausra. „I nágrannalöndum okkar hef-
ur þessum hópi verið mun betur sinnt
en hér, en við höfum velt fyrir okkur
ýmsum möguleikum til úrbóta, til
dæmis hvort Félag heyrnarlausra
gæti veitt þessum hópi liðveislu sem
fylgarmenn og tilsögn í táknmáli."
Afmælishátíð á Hótel íslandi
Á morgun, afmælisdaginn, byijar
hátíðardagskrá Félags heyrnarlausra
með guðsþjónustu séra Miyako Þórð-
arson, sem er prestur heyrnarlausra,
í Áskirkju kl. 12.30. Sérstök afmælis-
hátíð verður á Hótel íslandi frá 14-17.
Hátíðin þar er öllum opin, en meðal
skemmtikrafta er heymarlaus dansk-
ur látbragðsleikari. Um kvöldið held-
ur Félag heymarlausra svo árshátíð
sína.
Starf táknmáls-
túlksins krefjandi
ELFA Bergsteinsdótt-
ir stundaði nám í tákn-
málstúlkun við Hand-
elshojskolen í Kaup-
mannahöfn og er tákn-
málstúlkur á skrif-
stofu Félags heyrnar-
lausra. Hún segir að
starfíð sé erfiðara en
fólk geri sér almennt
grein fyrir og nefnir
því til stuðnings að í
Svíþjóð starfi yfirleitt
tveir táknmálstúlkar
saman og skiptist á að
túlka á 20 mínútna
fresti.
Elfa kveðst vonast
Elfa Bergsteinsdóttir
til að táknmálstúlkum fjölgi hér á
landi á næstu árum. „Við sjáum
fram á mikla breytingu eftir að
nám í táknmálsfræðum og túlkun
hófst við Háskóla íslands í haust,“
segir hún. „Vonandi fáum við
breiðan hóp túlka að nokkrum
árum liðnum, en það fólk, sem nú
er í námi við Háskólann, kemur
úr öllum hópum þjóðfélagsins.
Hins vegar mætti örva
karlmenn meira til
túlkastarfa, því það
getur reynst heyrnar-
lausum karlmanni erf-
itt að þurfa ailtaf að
fá aðstoð kventúlks, til
dæmis þegar hann leit-
ar til læknis.“
Ekkimetið til
hárralauna
Elfa segir að starf
túlka sé ekki metið til
hárra launa. „Það
verður að hafa í huga,
að það er ekki hægt
að vinna við túlkun í
átta stundir á dag. Túlkur verður
að fá sína hvíld, því hann missir
einbeitingu að nokkrum tima liðn-
um. Túlkunin er mjög krefjandi,
enda er þetta trúnaðarstarf sem
kostar andlegt álag. Enn sem kom-
ið er eru túlkar svo fáir að við
höfum ekki getað stofnað stéttar-
félag. Það mun breytast með fjölg-
un túlka.“
Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra
Vettvangur kennslu og
rannsókna á táknmáli
SAMSKIPTAMIÐSTÖÐ heym-
arlausra og heymarskertra
var stofnuð um áramót 1990-
1991 og er fyrsta og eina stofnun
sinnar tegundar hér á landi. Sam-
kvæmt lögum um Samskiptamiðstöð-
ina er aðalhlutverk hennar að stuðla
að jafnrétti heymarlausra til þjón-
ustu sem víðast í samfélaginu á
grundvelli táknmáls. Miðstöðin ann-
ast rannsóknir á íslensku táknmáli,
kennslu táknmáls, táknmálstúlkun
og aðra þjónustu.
Valgerður Stefánsdóttir er for-
stöðumaður Samskiptamiðstöðvar-
innnar. Hún segir að stærsti vandi
heymarlausra sé sá að samfélagið
sé þeim ekki opið, hvað upplýsingar
og menntun varði. „Táknmálið var
bannað árið 1880 og lögð var áhersla
á að heymarlausir lærðu að tala, til
að verða eins og aðrir. Þetta tákn-
málsbann hafði þau áhrif, að heym-
arlausir töpuðu menntun og þekk-
ingu og enduðu ólæsir og óskrifandi
úti í horni þjóðfélagsins. Heyrandi
lærðu ekki táknmál og því vantaði
brú milli þessara tveggja heima. Það
var ekki fyrr en 1960-1970 sem
málvísindamenn fóru að rannsaka
táknmálið sem tungumál, en það tók
langan tíma að fá viðurkenningu
heimsins. Árið 1980 viðurkenndu
Svíar táknmál sem tungumál heyrn-
arlausra og nú hafa risið skólar fyrir
þennan hóp, sem veita jafn góða
menntun og skólar heyrandi.“
Valgerður segir að túlkar hafi ver-
ið menntaðir hér á landi í fyrsta skipti
árið 1985, vegna norrænnar menn-
ingarhátíðar heymarlausra, sem
haldin var hér. „Fjölskyida og vinir
höfðu áður séð um að túlka, en eftir
að Samskiptamiðstöðin tók til starfa
skapaðist í fyrsta sinn vettvangur
fyrir kennslu og rannsóknir á tákn-
máli. Síðastliðið haust náðist svo
mjög merkur áfangi, þegar kennsla
í táknmálsfræðum og túlkun hófst
við Háskóla íslands. Námið tekur
þijú ár og við vonumst til að fá að
minnsta kosti 6-8 túlka til starfa að
þeim tíma liðnum."
Kunnátta í tungumálinu
grundvöllur frekara náms
Valgerður segir að rótin að vanda
-í-
Morgunblaðið/Sverrir
JÓHANNA Þorvaldsdóttir og Valgerður Stefánsdóttir fylgjast með Hálfdáni Theódórssyni vinna í
myndveri Samskiptamiðstöðvarinnar, Þar eru t.d. gerðar myndbandsspólur með barnasögum á táknmáli.
heyrnarlausra sé sú, að þeir tali
mál, sem ekki sé búið að lýsa og
takmarkað námsefni sé til. „Full-
orðnir heymarlausir hafa aldrei lært
málið sitt og þar af leiðandi er ekki
hægt að kenna þeim annað mál, eins
og íslensku. Grunnur að tungumála-
námi er góð þekking á eigin máli.
Ef talað er við böm á táknmáli og
þau fá að leika sér á þessu móður-
máli sínu, þá fá þau góðan grunn til
að byggja á í námi. í framhaldsnám-
inu, sem nú er boðið upp á í MH,
er kennd saga táknmálsins og fjallað
um menningu heymarlausra og fé-
lagslega stöðu þeirra. Það er hveijum
manni nauðsynlegt að þekkja rætur
sínar og fá skýringar á þvi af hveiju
staða hans er sú sem hún er.“
Þekking í táknmáli breiðist ört út,
því um 600 manns hafa sótt nám-
skeið hjá Samskiptamiðstöðinni.
„Þroskaþjálfaskólinn hefur kennt
táknmál og í raun á Samskiptamið-
stöðin rætur sínar að rekja þangað.
Þá má nefna að MH hefur boðið tákn-
mál sem valgrein. Þegar svo margir
hafa kynnst táknmáli, þá breytist
viðhorf samfélagsins mjög hratt.
Fyrirtæki leggja líka æ meiri áherslu
á að starfsmenn þeirra geti sinnt
heyrnarlausum viðskiptavinum.
Hingað hafa til dæmis komið starfs-
menn Landsbanka, íslandsbanka,
Sjóvár-Almennra og námsráðgjafar
Háskólans, svo dæmi séu nefnd.“
Áhuginn skílar sér tíl annarra
Jóhanna Þorvaldsdóttir, deildar-
stjóri túlkaþjónustu Samskiptamið-
stöðvarinnar, segir að þar sem að- '
sókn á táknmálsnámskeið hafi verið
jafn góð og raun ber vitni hafi starfs-
menn miðstöðvarinnar talið að mark-
aðurinn myndi mettast fljótlega, en
sú hefði ekki orðið raunin. „Þeir sem
koma á námskeið vekja áhuga ann-
arra og þannig rúllar boltinn áfram.“
Jóhanna segir að nú séu fastráðn-
ir túlkar þar í 3‘/2 stöðugildi, en alls
geti miðstöðin leitað til 10 túlka.
„Túlkum á eftir að fjölga eftir námið
í Háskólanum, en áður en þeir koma
til starfa verður að leysa hveijir
greiða Iaun þeirra. Núna hafa verið *
greidd laun innan menntakerfisins,
inni á sjúkrahúsum og í dómskerf-
inu, en heyrnarlausir hafa ekki feng-
ið greidda túlkaþjónustu vegna
ýmissa annarra samskipta. Nú er
verið að setja á laggirnar nefnd á
vegum félagsmálaráðuneytisins, sem
fjallar um framtíðarskipulag þessara
mála.“