Morgunblaðið - 23.12.1984, Blaðsíða 71

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. DESEMBER 1984
71
Gróðurhúsaáætlun:
Hægt að auka fram-
leiðsluna um 20—30 %
með koltvísýringsgjöf
TALIÐ er mögulegt að auka uppskeru íslenskrar gróðurhúsaframleiðslu um
20 til 30% með því einu að auka koltvísýringsinnihald loftsins í gróðurhúsun-
um. Fyrir forgöngu garðyrkjubænda hafa verið gerðar mælingar á koltvísýr-
ingsinnihaldi í gróðurhúsum við Garðyrkjuskóla ríkisins á Reykjum í Ölfusi.
Kom í Ijós að innihaldið er talsvert innan við 0,03% sem er hið náttúrulega
innihald en með því að auka koltvísýringsinnihaldið upp í 0,1 % eins og gert
er í nágrannalöndunum er talið að auka megi uppskeruna um 20—30%. 10%
uppskeruaukning myndi standa undir kostnaði við aðgerðirnar.
Blaðamenn Morgunblaðsins
heimsóttu Garðyrkjuskólann á
dögunum og var þá rætt við Grét-
ar J. Unnsteinsson skólastjóra og
Magnús Ágústsson tilraunastjóra
sem séð hefur um koltvísýring-
stilraunirnar. Þeim sagðist svo
frá: Á fundi starfsmanna skólans
með garðyrkjubændum í Borgar-
firði fyrir rúmu ári voru þessi mál
mjög til umræðu og í framhaldi af
því var ákveðið að Garðyrkjuskól-
inn festi kaup á sérstöku mæl-
ingatæki til að mæla koltvísýr-
ingsinnihaldið í allt að sex gróð-
urhúsum. Tækjabúnaðurinn kost-
aði uppsettur um 150 þúsund
krónur. Mælingar hófust um miðj-
an mars og fljótlega staðfestist sá
grunur manna að koltvísýrings-
innihaldið væri of lítið. Til dæmis
var koltvísýringsinnihaldið tals-
vert fyrir neðan 0,03% í tómat-
húsi, en það er hið náttúrulega
koltvísýringsinnihald andrúms-
loftsins, mest allt ræktunartíma-
bilið ef miðað er við daglegar
mælingar klukkan 15. Hlutfallið
er svona lágt þrátt fyrir að notað-
ur hafi verið húsdýraáburður sem
bændur hafa hingað til talið að
héldi koltvisýringsinnihaldinu
uppi. Virðist hann aðeins bæta
ástandið í byrjun ræktunartíma-
bilsins. Svipað var upp á teningn-
um í gróðurhúsi þar sem ræktaðar
voru pottaplöntur.
Á stjórnarfundi í Sambandi
garðyrkjubænda, sem haldinn var
hér í Garðyrkjuskóla ríkisins með
skólastjóra í haust var ákveðið að
setja á laggirnar vinnuhóp til að
vinna frekar úr þeim upplýsingum
sem safnað hafði verið. í þeim
hópi eru Guðmundur Sigurðsson
garðyrkjubóndi á Áslandi sem er
formaður, Magnús Ágústsson til-
raunastjóri við Garðyrkjuskólann
og Axel Magnússon garðyrkju-
ráðunautur. Rætt hefur verið um
að Rannsóknarstofnun landbún-
aðarins tilnefni einnig mann í vin-
nuhópinn. Á vegum þessa vinnu-
hóps hefur verið safnað upplýsing-
um um möguleika til að auka
koltvísýringsinnihald loftsins í
gróðurhúsunum, meðal annars
með notkun hreinnar kolsýru eða
með því að brenna gasi eða stein-
olíu.
Verð á steinolíu virðist vera
hagstæðast, 26 krónur á hvern
rúmmetra af koltvísýringi. Gasið
kostar um 27 krónur, innflutt
hrein kolsýra 70 krónur en kolsýra
framleidd hér á landi 84 krónur.
Það verður að hafa í huga að ýms-
ar hættur eru því samfara að
brenna gasi og steinolíu í gróður-
húsunum ef fyllsta öryggis er ekki
gætt.
Ef reynslan hér yrði svipuð og í
okkar nágrannalöndum, það er að
aukning á koltvísýringsinnihaldi
lofts í gróðurhúsum upp í 0,1%
hafi í för með sér 20—30% aukn-
ingu á uppskeru, er ljóst að hér er
á ferðinni stórmál fyrir íslenska
garðyrkjubændur. Við teljum þó
rétt að kanna þetta mál út i ystu
æsar, bæði hér á Garðyrkju-
skólanum og hjá fáeinum garð-
yrkjubændum, áður en farið er að
ráðleggja mönnum að leggja út í
þann kostnað sem óhjákvæmilega
fylgir þessu, sögðu Grétar og
Magnús að lokum.
Helgi einn snjallasti
danshöfundur í heimi
HELGI Tómasson, ballettdansari
og balletthöfundur (kóreógraf),
hefur fengið afburða góða gagn-
rýni fyrir nýja ballettinn sinn,
„Menuetto", sem frumsýndur var
í New York um sl. mánaðamót.
Kunnustu dansgagnrýnendur
Bandaríkjanna, t.d. Clive Barnes
hjá New York Post og Anna Kiss-
elgoff hjá New York Times, nota
hástemmd lýsingarorð um Helga
og ballett hans. Kalla þau hann
m.a. meiriháttar hæfileikamann á
sviði kóreógrafíu og segja að með
„Menuetto“ sé stiginn fram á
sjónarsviðið ungur meistari, verð-
ugur arftaki George Balanchines
og Jerome Robbins, mestu ball-
etthöfunda Randaríkjanna.
Dansgagnrýnandi Women’s
Wear Daily, Joseph H. Mazo,
segir í umsögn sinni i The Rec-
— segja bandarísk
stórblöö um Helga
Tómasson og nýjan
ballett hans, Menuetto
ord að allir þeir, sem hafi velt
vöngum yfir hvenær Banda-
ríkjamenn gætu státað af
afburðagóðum nýjum klassísk-
um kóreógraf, ættu að fara og
sjá „Menuetto" í ríkisleikhúsinu
í New York: Nýi höfundurinn sé
mættur. Hann segir að í kór-
eógrafíu Helga njóti sín allir
þeir eiginleikar, er hafi gert
hann að miklum ballettdansara.
Ballettinn sé frumlegur í ný-
klassískum stíl og minnt er á að
þegar Jerome Robbins hafi sýnt
Balanchine kafla úr „Dances at a
Gathering" hafi gamli meistar-
inn sagt: „Meira, semdu meira."
Það sama verði að segja um
Helga Tómasson.
Anna Kisselgoff segir að Helgi
hafi staöist sitt eigið próf með
mikilli prýði, hann hafi verið
einn af bestu klassísku baliett-
dönsurum heims í um tuttugu ár
og sé nú í fremstu röð banda-
rískra danshöfunda. Georgette
Gouveia skrifar í blöð Gannett-
dagblaðakeðjunnar, að i Helga
Tómassyni sé fólgin framtíð
New York City Ballet, hjá hon-
um fái orðið „fegurð“ tign sína á
nýjan leik. Clive Barnes dáist að
hugmyndaflugi og tæknikunn-
áttu Helga, sem sé frábær —
segir að það sé töfrum líkast að
sjá dansarana túlka verk nýja
meistarans.
Helgi Tómasson — hér með Jerome Robbins og Leonard Bernstein — fær nú mikið lof vestra sem
balletthöfundur.
Gunnar Helgi Hálfdánarson, framkvæmdastjóri Fjárfestingarfélagsins og
Þorsteinn Guðnason hagfræðingur.
Fjárfestingarfélag íslands:
Nýjung á íslenskum
verðbréfamarkaði
„Þróun verðbréfamarkaðarins hefur gengið vel. Fólk er farið að nota og
skilja verðbréf," sögðu þeir Gunnar Helgi Hálfdánarson, framkvæmdastjóri
Fjárfestingarfélags Islands, og Þorsteinn Guðnason hagfræðingur í samtali
við blaðamann Morgunblaðsins síðastliðinn föstudag, en félagið hyggst
bjóða upp á nýjung á verðbréfamarkaði, svokallaðan verðbréfasjóð, og geta
einstaklingar annaðhvort gerst hluthafar eða keypt skuldabréf af honum.
Að sögn þeirra félaga mun verð-
bréfasjóðurinn kaupa skuldabréf
og í einhverjum mæli ríkistryggð
fyrst í stað. Út á þetta verða gefin
hlutabréf til hluthafa og skulda-
bréf til annarra viðskiptavina
sjóðsins. Til að stofna sjóðinn
verða gefin út hlutabréf að nafn-
verði 500 þúsund krónur, en gert
er ráð fyrir að stjórn hans fái
heimild til að auka hlutafé í allt
að einum milljarði króna. Af
skattalegum ástæðum er búist við
að eftirspurn eftir skuldabréfum
sjóðsins verði meiri.
Á verðbréfamarkaðinum nú eru
helst tveir kostir: spariskírteini
með 8—9% raunávöxtun og veð-
skuldabréf með 14—18% raun--
ávöxtun. Með verðbréfasjóðnum
er boðið upp á nýtt form, eins og
áður segir. Áhættudreifingin er
sjálfvirk, en ávöxtun hlutabréf-
anna og skuldabréfanna fer eftir
afkomu sjóösins hverju sinni. Þá
njóta sparifjáreigendur hag-
kvæmni stærðar sjóðsins um leið
og þeir geta nýtt sér sérþekkingu
þeirra sem þar starfa.
Aðspurðir um hvaða áhrif verð-
bréfasjóðurinn hefði á verðbréfa-
markaðinn, sögðu þeir Gunnar
Helgi Hálfdánarson og Þorsteinn
Guðnason, að inn á markaðinn
kæmi rökréttur kaupandi. Mark-
aðurinn verður því virkari og
verðmyndun réttari. Þá mun að-
hald í vaxtaákvörðunum aukast —
þær verða ekki eins gerræðislegar
og raun ber vitni, heldur í sam-
ræmi við horfur og aðstæður í
efnahagslífinu og á fjármagns-
markaðnum.
„Sterkur verðbréfamarkaður
getur flýtt fyrir nýsköpun at-
vinnulífsins, sem er nauðsynlegt
að eigi sér stað á næstu árum.
Verðbréfaviðskipti eru því sjálf-
sagður og eðlilegur hlutur í nú-
tíma þjóðfélagi."
Vegna þessarar nýbreytni í
starfseminni mun Fjárfestingar-
félagið fjölga starfsfólki og er að
stækka verðbréfamarkað sinn sem
flytja mun að Hafnarstræti 7,
jarðhæð, fljótlega eftir áramót.
Loðskinnauppboð í Lundúnum:
„Gullna eyjan“ seld
á allt að 27.600 kr.
í SÍÐUSTU viku fór fram fyrsta loð-
skinnauppboðið hjá Hudson’s Bay-
uppboðshúsinu í Lundúnum. llpp
voru boðin eldisrefaskinn svo og al-
mennar loðskinnavörur. Meðal ann-
ars voru boðin upp skinn frá íslensk-
um loðdýraræktendum og eru það
fyrstu íslensku refaskinnin sem seld
eru í vetur.
Samkvæmt upplýsingum sem
Mbl. fékk hjá Skúla Skúlasyni hjá
Kjörbæ hf., sem er umboðsaðili
Hudson’s Bay á íslandi, gekk upp-
boðið vel og fara hér á eftir helstu
niðurstöður þess: Upp voru boðin
54.717 blárefaskinn, þar af 1.500
frá íslandi, og seldust 72% þeirra.
Meðalverð var 1.796 íslenskar
krónur fyrir flokkuð skinn sem er
70 til 80% hærra verð en á des-
emberuppboðinu í fyrra. Fyrir
skuggaskinnin (shadow) fengust
að meðaltali 1.921 ísl. krónur.
Seldist 93% þeirra 22.847 skinna
sem voru boðin upp og voru nokk-
ur skinn frá íslandi i þeim hópi.
Skinn af silfurbláref, sem er af-
kvæmi silfurrefs og blárefs, seld-
ust fyrir 4.032 ísl. krónur að með-
altali sem talið er mjög hátt verð.
Boðin voru 3.897 skinn og seldist
75% þeirra. Hörð samkeppni var
um skinn af tegundinni gullna eyj-
an (golden island) en þessi tegund
er afkvæmi siifurrefs og íslensks
heimskautarefs. Bestu skinnin
voru slegin á 27.600 krónur en
meðalverðið var 14.736 ísl. krónur.
Útibú frá Haf-
rannsókn
opnað í Eyjum
VIÐ AFGREIÐSLU fjárlaga sam-
þykkti Alþingi að opnað yrði í Vest-
mannaeyjum útibú frá Hafrann-
sóknastofnun á seinni hluta næsta
árs.
Um árabil hefur verið ætlað
húsnæði undir útibú frá Hafrann-
sóknastofnun í húsi vinnslustöðv-
arinnar í Vestmannaeyjum, en nú
hefur Alþingi samþykkt að starf-
semi hefjist. Vestmannaeyja-
svæðið þykir mjög fýsilegt til
margháttaðra rannsókna, enda
eru þar auðugustu fiskimiö við ís-
land og mikið hrygingasvæði.
Fyrir eru á landinu útibú Haf-
rannsóknar í Ólafsvík, á ísafirði,
Húsavík og Höfn í Hornafirði.
Einn sérfræðingur verður ráðinn
að útibúinu í Eyjum, en undirbún-
ingur að starfseminni hefst í byrj-
un næsta árs.