Morgunblaðið - 23.12.1984, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. DESEMBER 1984
Theodór Júlíusson leikari:
„Sölvi Helgason var
listamaður af guðs náð“
Akureyri, 20. desember.
„SÁ SÖLVI Helgason, sem ég hef undanfarið verið að skapa með
Sveini Einarssyni, hefur satt að segja verið afar ágengur við mig,
hann hefur verið að taka á sig mynd í hugskoti mínu í allt að tvo
mánuöi, eða frá því um miðjan október, að Sveinn ákvað að það
skyldi verða mitt hlutverk að túlka þennan þjóðfræga en fram til
þessa misskilda listamann og heimspeking, sem flakkaði um
landið á síðustu öld, hlaut dóma fyrir ýmsar þær sakir, sem
nútímamaðurinn metur léttvægar, ritaði nafn sitt óafmáanlega í
íslandssöguna með ýmsum kynlegum tiltektum, en var að mínu
mati, þrátt fyrir kynlegheitin, listamaður af guðs náð, sem tíðar-
andinn því miður var ekki reiðubúinn að taka við á þessum
tíma,“ sagði Theodór Júlíusson, leikari hjá Leikfélagi Akureyrar,
en hann leikur Sölva Helgason í uppfærslu leikfélagsins í leik-
verki Sveins Einarssonar, „Ég er gull og gersemi“, sem Sveinn
hefur samið að beiðni félagsins.
Theodór, sem jafnframt leik-
arastörfum er formaður Leikfé-
lags Akureyrar, var spurður um
tilurð leikverksins um Sölva
Helgason: „Það hefur um ára-
raðir blundað með leikhúsfólki á
Akureyri sú ósk að fá einhvern
til að vinna leikverk upp úr
skáldsögu Davíðs Stefánssonar
frá Fagraskógi, „Sólon Island-
us“. Þegar til átti að taka á sín-
um tíma kom þó í ljós að
höfundarrétthafar höfðu veitt
Þráni Bertelssyni kvikmynda-
gerðarmanni leyfi til leikverks-
gerðar eftir skáldsögunni, og því
féll málið niður um tíma. Síðar
varð svo ljóst, að Þráinn var til-
búinn til þess að afsala sér þess-
um rétti til félagsins, þar sem
ljóst var að langur tími myndi
líða uns hann sæi sér fært að
ráðast í þetta verkefni. Þá ákvað
leikfélagið að fá Svein Einars-
son, fyrrum Þjóðleikhússtjóra,
til þess að vinna leikverk þetta,
en Sveinn hafði um áraraðir haft
hug á að vinna slíkt verk um
Sölva, sjálfstætt leikverk, sem
byggðist á ævi hans en styddist
við verk Davíðs, auk þess sem
ýmsum kvæðum hans og Sölva
Helgasonar ásamt kvæðum
Bólu-Hjálmars og Jóns Helga-
sonar er fléttað inn i leikritið.
Sveinn brá skjótt við og frá því
um miðjan október höfum við
verið að skapa umgjörð um þetta
verk hér í leikhúsinu. Þetta er
afskaplega vel skrifað verk hjá
Sveini, gott leikhúsverk. ekki
myndskreyting á „Sólon Island-
us“, heldur sjálfstætt leikverk,
sem ég vissulega hef ástæðu til
að ætla að falli leikhúsgestum
vel í geð.“
— Og hefur Sölvi Helgason
verið ágengur við leikarann
Theodór Júlíusson?
„Já, því er ekki að neita. Þegar
leikritið var komið í okkar hend-
ur fór allur hópurinn, sem að
túlkun þess skyldi standa, á
bernskuslóðir Sölva í Skagafirði.
Við lásum einnig skáldsögu Dav-
íðs og síðar barst okkur svo í
hendur ágætis bók Jóns Óskars
um Sölva. Allt þetta varð vissu-
lega til þess að festa í hugum
okkar flestra, a.m.k. mínum
huga, ákaflega sterka mynd af
þessum flökkumanni, listamanni
eða heimspekingi, hvað sem við
viljum nú kalla hann. Eins og
Sölvi kemur fram í leikritinu, þá
eru geðsveiflur hans miklar og
sterkar, þannig hefur hann kom-
ið mér fyrir sjónir, og því er ekki
að neita að hann hefur búið
innra með mér nú í allt að tvo
mánuði, með öllum sínum geð-
sveiflum, dag og nótt. Ég er að
vísu svo heppinn að eiga
skilningsríka fjölskyldu, sem af
reynslu hefur lært að umgangast
mig þegar slík átök eiga sér stað
innra með mér, en ég þykist viss
um að erfiður hafi ég verið þessa
mánuði, og þessir mánuðir hafa
verið mér erfiðir á vissan máta
líka, en það felst í starfi leikar-
ans að ganga í gegnum slík tíma-
bil — og því er ekki að neita að
takist persónusköpunin vel og
falli leikhúsgestum í geð, þegar
upp er staðið, þá fær leikarinn
ríkuleg laun alls erfiðisins, þá
gleymast fljótt erfiðleikarnir —
þá er gaman að vera leikari,"
sagði Theodór Júlíusson að lok-
um.
GBerg
Leikfélag Akureyrar:
„Ég er gull
og gersemi“
— Nýtt verk um Sölva Helgason eftir
Svein Einarsson frumflutt 28. desember
Akureyri, 20. deaember.
LEIKFÉLAG Akureyrar frumsýnir
28. desember nk. nýtt íslenskt
leikrit, „Ég er gull og gersemi",
eftir Svein Einarsson. Ér það byggt
i ævi Sölva Helgasonar, þess
landsfræga myndlistarmanns,
heimspekings og flakkara, sem
I)avíð Stefánsson frá Fagraskógi
gerði á sínum tíma ódauðlegan
með skáldverki sínu „Sólon ís-
landus“. Leikrit Sveins Einarsson-
ar er þó fjarri því að vera mynd-
skreyting á sögu Davíðs, heldur er
flakkað um í tíma og rúmi, flest
brögð nútímaleikhúss nýtt, en þó
stuðst við sögu og kvæði Davíðs.
Þetta er nútímaleg uppfærsla á
sögu þessa 19. aldar umrennings,
sem einmitt á þessu ári virðist þó
vera að fá uppreisn æru meðal
þjóðarinnar, eins og þetta leikhús-
verk ber vitni um, auk ágætrar
bókar Jóns Óskars rithöfundar um
Sölva, sem út kom á þessu hausti.
Sveinn Einarsson leikstýrir
sjálfur þessari uppfærslu, en
Atli Heimir Sveinsson hefur
samið tónlist við verkið, örn
Ingi hannar leikmynd, Freygerð-
ur Magnúsdóttir búninga og
David Walters hannar lýsingu
og myndvörpun, sem er allfyrir-
ferðarmikil í verkinu.
Aðalhlutverkið, sjálfan Sölva
Helgason, leikur Theodór Júlí-
usson, en í öðrum veigamiklum
hlutverkum eru: Sunna Borg,
Marinó Þorsteinsson, Þórey Að-
alsteinsdóttir, Björn Karlsson,
Sigurveig Jónsdóttir, Pétur Egg-
erz, Gestur E. Jónasson, Guð-
laug María Bjarnadóttir, Krist-
ján Eldjárn Hjartarson og Ásdís
Sigmundsdóttir. Þá skiptast sex
börn á að leika tvö hlutverk, þau
eru: Páll Finnsson, Torfi ólafs-
son, Halla Bára Gestsdóttir,
Laufey Árnadóttir, Bergljót
Friðgeirsdóttir og Jóhanna Sara
Kristjánsdóttir. GBerg.