Morgunblaðið - 18.11.1980, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. NÓVEMBER 1980
13
hefur tekist aö ræna frá bágstödd-
um löndum sínum, og nú liggja á
vöxtum í svissneskum bönkum.
Það er siðlaust af fréttamönnum á
Vesturlöndum að hafa í flimting-
um jafn grafalvarlegt efni og
sólundun ráðamanna í mörgum
vanþróuðu ríkjanna á auðæfum
þegna sinna. Nýlega las ég í
vikuriti að ráðherra í einu blökku-
mannaríkjanna hefði látið senda
eftir popphljómsveit til Evrópu,
svo hún gæti spilað fyrir boðsgesti
í afmæli dóttur hans. Umfjöllun-
in, sem málið fékk í blaðinu, ber
aðeins vott um kynþáttafordóma.
Arangur Japana í efnahagsmál-
um er vanþróuðum ríkjum gleði-
efni. Japanir geta ekki hrósað
happi yfir miklum landgæðum
(85% af yfirborði landsins er urð
og grjót) en þeim hefur þó tekist
að skjóta mörgum ríkjum Vestur-
landa ref fyrir rass. Þeir hafa sýnt
með fordæmi sínu hvers van-
þróaðar þjóðir eru megnugar ef
raunverulegur vilji er fyrir hendi.
Þeir, sem fara með völdin í
vanþróuðu ríkjunum verða að bera
hag landa sinna fyrir brjósti.
Síðasta hneykslismálið í þróun-
araðstoð Danmerkur var afhjúpað
ekki alls fyrir löngu. Þá kom í ljós,
að starfsmenn þróunarhjálparinn-
ar höfðu hreiðrað um sig á
lúxushóteli í Sviss og þaðan höfðu
þeir reynt að hlutast til um
hús víða í þróunarlöndunum. Gall-
inn við þau er sá, að þar rúmast
fyrir aðeins eitt til tvö hundruð
manns í einu. Auk þess þjóna þau
yfirleitt ekki öðrum en yfirstétt-
inni eða hernum. Flest þróunar-
löndin hafa þörf fyrir annarskon-
ar hjálp. Læknar, sem sendir eru
til þróunarlandanna, halda sig að
mestu leyti í borgunum og stunda
helst yfirstéttina. Út á lands-
byggðinni þjást hinsvegar millj-
ónir manns, sem hægt væri að
lækna með einfaldri meðhöndlun.
Ein sprauta getur í sumum tilfell-
um forðað manni frá lífstiðar
örorku. Hvaða læknir á Norður-
löndum væri ekki fáanlegur til
þess að dveljast um tíma í Afríku
og bjarga fjölda manna frá ævi-
langri blindu? Við slíkar aðstæður
finnur maður virkilega hvers það
er virði að vera læknir.
í þorpum á Indlandi er oft mikil
vatnsþurrð og löng leið til næstu
varnsbóla. Oft er hinsvegar lítið
verk að grafa nýjan brunn hjá
þessum þorpum. Tækjabúnað til
slíkra framkvæmda væri hægt að
flytja á vörubíl frá þorpi til þorps
án mikils tilkostnaðar. Daglegt líf
þorpsbúa myndi hinsvegar ger-
breytast.
Hver króna kemur að notum og
skrifstofubákninu er haldið í lág-
marki.
innanríkismál Suður-Afríku, með
hjálp leynilegs hlutafélags.
í framhaldi af þessu hafa marg-
ir danskir skattgreiðendur orðið
til að spyrja, hvað verður raun-
verulega um alla peningana sem
þeir greiða með gíróseðlum eða á
skattstofunni. Hve stór hluti fjár-
ins nær í raun til þeirra sjúku og
þurfandi? Er því öllu varið til að
halda uppi skriffinnum í hóglífi?
Ekki er hægt að una því, að þegar
peningarnir loksins ná til þróun-
arlandanna, skuli þeir lenda í
klónum á yfirstéttinni og ekkert
komist áfram til vesalinganna.
Áhrifameiri aðstoð
Vesturlönd geta veitt miklu
áhrifameiri aðstoð til þróunar-
landanna en nú tíðkast. Fjárfram-
lög eru ekki eina leiðin. Við höfum
fjölda fólks, sem væri reiðubúið að
skjótast í tvo til þrjá mánuði
suður eftir til þróunarlandanna og
vinna þar hjálparstarf. Þegar
náttúruhamfarir dynja yfir í
mannabyggð er oftast þörf fyrir
skjóta hjálp í skamman tima.
Mörgum þætti það mikið ævintýri
að fljúga til hörmungarsvæða og
hjálpa fólki að verða sjálfbjarga
að nýju. Sérfræðingar myndu leið-
beina fólkinu og hafa umsjón með
starfinu. Enginn gæti matað krók-
inn. Slík aðstoð væri ólíkt þakk-
látari og árangursríkari en að
borga fimm þúsund með gíróseðli
og horfa svo upp á starfsmenn
þróunaraðstoðarinnar fljúga frá
einum fundi til annars, engum til
gagns.
Skandinavar hafa á undanförn-
um árum reist fullkomin sjúkra-
Velferðarþjóðfélag
Við höldum í þeim lífinu, en er
það nóg? spyrja margir. Stað-
reyndin er sú að það tekur margar
kynslóðir að byggja upp velferðar-
samfélag. Líttu í símaskrá og
sjáðu hve mörg þúsund sérhæfðra
starfsgreina fyrirfinnast í iðnað-
arþjóðfélögum. Að versla með
skyrtuhnappa og geta greint á
milli hinna ólíku tegunda, er starf,
sem krefst margra ára þjálfunar.
Þróunin verður að byrja innan frá,
kveikjan verður að koma frá
landinu sjálfu. En iðnaðarlönd
nútímans geta orðið vanþróuðu
ríkjunum að liði í uppbyggingu.
Víst er að margir munu berjast
gegn Myrdal og viðleitni hans til
að beina þróunarhjálpinni inn á
þessar brautir. Þar verða fremstir
í flokki þeir, sem lifa á þróunar-
hjálpinni í því formi sem hún nú
er, en einnig yfirstéttir þróunar-
landanna, sem beinlínis hafa hana
að féþúfu. Þeir munu tala um
„óviðeigandi afskipti af innanrík-
ismálum" og krefjast þess að í
engu verði hróflað við núverandi
fyrirkomulagi. Aðstoðina verður
að veita í beinhörðum peningum,
auðvitað með hefðbundinni milli-
göngu sníkjudýra. Þessir mannúð-
argarpar geta svo fengið að
ávarpa Sameinuðu þjóðirnar og
kvarta undan afskiptasemi og
ásælni þeirra, sem vilja sjá árang-
ur af fjárútlátunum.
Mistökin eru þegar orðið of
mörg og kröfunni um að þróunar-
aðstoðin skili raunverulegum ár-
angri verður ekki lengur ýtt til
hliðar.
Farmand.
K.rndeTBoor-Ringnakla
SÐEIRS
rnéÐin
Ný bók um játningar-
rit þjóðkirkjunnar
BÓKAÚTGÁFAN Salt hefur sent
frá sér tvær bækur, hollensku
söguna „Aðeins móðir“ eftir A.M.
de Moor-Ringnalda og „Kirkjan
játar", en hún inniheldur játn-
ingarrit íslensku þjóðkirkjunnar
ásamt skýringum eftir dr. Einar
Sigurbjörnsson.
Á þessu ári eru liðin 450 ár frá
því að Ágsborgarjátningin var
lögð fram og hefur þess verið
minnst með ýmsum hætti um hinn
lútherska heim. í formála bókar-
innar segir dr. Einar Sigur-
björnsson, sem ritað hefur skýr-
ingar og inngang: „Þar sem játn-
ingarrit þjóðkirkjunnar hafa verið
ófáanleg um skeið, þótti mér ekki
rétt að vinna að útgáfu Ágsborg-
arjátningarinnar einnar, heldur
ákvað að gefa hana út ásamt
hinum játningarritunum, svo að
Ágsborgarjátningin kæmi út í
réttu samhengi. Er það von mín,
að bók þessi svari þörf og geti
orðið til fróðleiks og upplýsingar."
Bókina tileinkar Einar islensku
þjóðkirkjunni.
Hollenska sagan „Aðeins móðir"
er skrifuð af sex barna móður,
sem lýsir heimilislífi sínu og
samskiptum við eiginmann og
börnin. Á bókarkápu segir, að vera
megi að lesendum þyki bókin
kynna gamaldags viðhorf um
stöðu konunnar og hlutverka-
skiptingu kynjanna, en höfundur
sé ekki að boða misrétti kynjanna,
heldur varpi hann ljósi á mikil-
vægt hlutverk konunnar sem móð-
ur og húsmóður. Jóhanna G.
Möller þýddi bókuna, en hún las
hana í útvarp sumarið 1978.
Kápumyndina teiknaði Guðlaug-
ur Gunnarsson
Báðar bækurnar eru unnar hjá
Prentverki Akraness og hefur
Guðlaugur Gunnarsson séð um
útlit þeirra.
Ný snyrti-
stofa
Snyrtistofan Ásýnd hóf
starfsemi sína fyrir stuttu,
en hún er til húsa að Garða-
stræti 4 í Reykjavík. Eigandi
er Ingunn Þórðardóttir, en
ásamt henni starfar við stof-
una Vilborg Aradóttir og
stunduðu þær báðar nám í
Englandi. Auk þess sem
snytistofan Ásýnd leggur
áherslu á háreyðingu býður
hún alla venjulega snyrti-
stofuþjónustu.
Ljósm. Kristján.
■
LAUGAVEGI47