Morgunblaðið - 12.11.1957, Blaðsíða 10

10
MORGlllSftl 4 Ð IE
í>riðjudagur 12. nóv. 1957

Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðairitstjorar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Öla, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjaid kr. 30.00 á mánuði innaniands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
,,MORGUNBLAÐSHÖLLIN"
SKIPULAGNING og ný-
bygging gamla miðbæjar-
ins í Reykjavík er mál,
sem menn hafa lengi velt fyr-
ir sér. Það hefur ekki verið
neinn ágreiningur um að í þess-
um kjarna sjálfs höfuðstaðar
landsins ættu að vera breiðar
götur og torg og að húsin ættu
að vera margar hæðir, til að
hagnýta hið þrönga svæði, sem
bezt.
Allir eru á einu máli um að
hin gömlu hús í miðbænum eigi
að hverfa. Þessi hús eru öll byggð
fyrir löngu síðan og við allt önn-
ur skilyrði en nú eru fyrir hendi.
Flest eru þau frá því á síðari
hluta aldarinnar sem leið og sum
enn eldri. Þær verðmætu lóðir,
sem þessi gömlu og smáu hús
standa á, eru aðeins nýttar að
mjög litlu leyti. Staði skortir
fyrir nauðsynlegar nýbyggingar
og fyrir þeirri nauðsyn víkja
gömlu húsin smátt og smátt.
★
En svo er spurningin, hverjir
raunverulega hafi bolmagn til að
byggja þau stórhýsi, sem þurfa
að risa í miðbænum. Hið opin-
bera, ríki og bær, verða auðvitað
þátttakendur í slíkri nýbyggingu.
Nú er rætt um nýtt stjórnarráðs-
hús við Lækjargötu og ráðhús við
norðurenda Tjarnarinnar. En
hvað er þá um þátt einstakling-
anna í nýsköpun miðbæjarins?
Það er alveg Ijóst að einstakir
menn eða eitt einstakt félag hafa
ekki fjárhagslegt bolmagn til að
reisa ný stórhýsi eins og gert er
ráð fyrir, að byggð skuli á svæði
miðbæjarins. Einasta leiðin er
því sú að einstaklingar, félög og
stofnanir bindist samtökum um
byggingu slíkra stórhýsa, þar sem
hver aðili sé eigandi að tiltekn-
um, afmörkuðum hluta, alveg á
sama hátt og þegar margir ein-
staklingar reisa stórar íbúðar-
húsa-blokkir í samlagi en
eiga hver sína íbúð.
Það var svipað þessu, sem
gerðist, þegar húsið nr. 6 við
Aðalstræti, sem oft er kallað
Morgunblaðshúsið eða Morgun-
blaðshöllin var byggt. Síðara heit
ið er þó einkum notað af áróð-
ursmönnum, til að reyna að koma
því inn hjá almenningi, að Morg-
unblaðið hafi byggt einhverja
„lúxushöll" yfir starfsemi sína,
en þegar fram líða stundir og
mörg slík háhús eru komin upp,
dettur vafalaust engum í hug að
tengja slíkt hallarheiti við Aðal-
stræti 6.
Það hús, sem hér um ræðir, er
fyrsta nýtízku stórhýsið í mið-
bænum, sem byggt er af einstakl-
ingum og félögum, þannig að
hver aðili er eigandi að sínum
ákveðna hluía. Morgunblaðið á í
þessu húsi afmarkað húsrými,
sem það ber ábyrgð á með sama
hætti og eigendur annarra hluta
hússins bera ábyrgð á bygg-
ingu annarra hæða í húsinu, sem
eru í eign þeirra. Morgunblaðið
hafði öll þau leyfi, sem krafist er
til byggingar síns hluta af húsinu
og er alveg óviðkomandi hvernig
aðrir aðilar hafa hagnýtt þann
hluta, sem er í þeirra eigu.
Morgunblaðið hefur ekki selt öðr-
um þann hluta af húsinu, sem
málaferli hafa risið út af, eins
og stendur í rógsgrein Tímans um
þetta hús, s. 1. sunnudag, einfald-
lega vegna þess að blaðið hefur
aldrei verið eigandi hans. Hér
stendur því svipað á og þegar
einstaklingar byggja íbúðir
handa sjálfum sér í sama húsi,
þannig að hver aðili ræður sín-
um hluta og stendur að öðru
leyti straum af byggingu þeirrar
íbúðar, sem hann á. Pólitískir
áróðursmenn höfðu reynt að telja
almenningi trú um að Morgun-
blaðið hefði byggt húsnæði sitt
ólöglega og munu þessir áróðurs-
menn hafa trúað þessu sjálfir,
því svo langt var gengið, að
ákveðin löggjöf var sett, sem sér
staklega átti að vera beint gegn
Mbl. Urðu þessir menn mjög
vonsviknir, þegar rannsókn sem
þeir létu gera, leiddi í Ijós að
enginn grundvöllur væri fyrir
hálshöfðun eða öðrum aðgerðum
gegn blaðinu, eins og ætlazt hafði
verið til.
★
Tíminn segir á sunnudaginn í
forustugrein um „Morgunblaðs-
höllina" að Sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna og Sölusamband
ísl. fiskframleiðenda séu að
„draga fé út úr framleiðslunni“
með því að byggja handa sér
skrifstofuhúsnæði í Aðalstræti 6.
Þessar stofnanir hafa frá upphafi
starfað í leiguhúsnæði. S.Í.F.
hefur starfað um tugi ára og
S.Í.H. er orðin stór og þýðingar-
mikil stofnun, og er ekki óeðli-
legt að þessir aðilar eigi sjálf-
ir sínar bækistöðvar. Þessi fyrir-
tæki eru ekki með því að „draga
fé út úr framleiðslunni" frekar
en S.Í.S. þegar það byggði stór-
hýsi yfir sína starfsemi. Það má
hins vegar fremur segja, að ver-
ið sé að „draga fé út úr fram-
leiðslunni", þegar „samtök
bænda“ eru látin byggja hótel
norður á Akureyri eða „luxus“-
gisti- og samkomustað uppi í
Borgarfirði. Og hvað á að kalla
það, þegar „samtök bænda“ eru
látin borga hallann af útgáfu
„Timans“? Þeir eru ótaldir
peningarnir, sem búið er að
„draga út úr framleiðslunni" til
að borga útgerðina á „Tímanum"
og „Degi“ og yfirleitt allri iðju
þeirra Framsóknarmanna.
Skiftir ekki máli í því sam-
bandi þótt þessar greiðslur séu
duldar í formi óarðbærra auglýs-
inga eða í „sakleysislegum" fyrir
greiðslum.
★
Gamli miðbærinn í Reykjavík
verður byggður upp af því opin-
bera, félagasamtökum og einstakl
ingum. Bygging Aðalstrætis 6 er
.einn þáttur í þessari uppbygg-
ingu. Löngu eftir að þeir áróðurs-
menn eru dæmdir ómerkir og eru
að fullu gleymdir, sem nú halda
uppi rógi um byggingu þessa
húss og Morgunblaðið í því sam-
bandi, munu Reykvíkingar horfa
yfir nýjan miðbæ stórra og veg-
legra húsa. Ef einhver verður þá
til að rifja upp herferðina gegn
einu þessara húsa — Aðalstræti
6 — munu menn hrista höfuðið
en minnast þess um leið að það
er ekki einsdæmi að óvandaðir
og öfundsjúkir áróðursmenn
reyna að níða það, sem vel er
gert og tefja fyrir framförum
og framtaki.
UTAN UR HEIMI
Margt bendir til þess að Rosselini
gangi að eiga indverska fegurðardís
FREGNIN um skilnað þeirra
Ingrid Bergmann og Roberto
Rosolini hefur vakið meira en
Myndin var tekin af Ingrid Berg-
mann, daginn sem skilnaðurinn
var tilkynntur.
litla athygli á Vesturlöndum. —
Enda þótt orðrómur hafi verið
á kreiki þess efnis að skilnað-
arins væri skammt að bíða, virt-
ist fréttin koma öllum á óvart.
Sem kunnugt er hefir Rossolini
dvalizt að undanförnu í Indlandi
og fregnir þaðan hermdu, að
hann hefði leitað ásta indverskr-
ar blómarósar — og þótti það
benda til þess að ekki væri allt
með felldu í hjónabandi þeirra
Bergmann.
Þegar fréttin barst út, ruku
blaðamenn í Róm upp til handa
og fóta og ætluðu að reyna að
ná tali af Bergmann eða Rosso-
lini, en þeir gripu í tómt. Rosso-
lini hafði forðað sér úr borginni
og Bergmann vildi ekki við neinn
tala. Lét hún fréttast að hún
lægi í Asíuinflúenzunni á heimili
sínu.
ÓHk að i'nnla^i.
Hins vegar gáfu þau út opin-
bera tilkynningu um skilnaðinn
til þess að forðast ágang blaða-
manna. í tilkynningunni sagði,
að fyrir löngu hefði farið að bera
á erfiðleikum í sambúð þeirra.
Að upplagi væru þau mjög ólík
og því hefðu árekstrar verið ó-
umflýjanlegir. Að þrauthugsuðu
máli hefðu þau bæði komizt að
samkomulagi um það, að bezt
væri að binda endi á hjónaband-
ið.
^tromboli"
Bergmann er nú fertug að
aldri, en Rossolini 51. Þau hafa
verið gift í sjö ár, hittust fyrst
í París 1948, en voru gefin saman
í hjónaband 24. maí 1950. Þeim
hefur órðið þriggja barna auðið
og fæddi Bergmann fyrsta barn-
ið, Robertino, í febrúar 1950, en
þá hafði hún ekki fengið skilnað
frá fyrri manni sínum, sænska
tannlækninum Peter Lindström.
Sem fyrr segir, hittust þau
Bergmann og Rossolini fyrst í
Paris 1948. Ári síðar gerði Rosso-
lini sér ferð vestur um haf og
dvaldist hjá þeim Lindström
hjónunum. Skömmu eftir að
Rossolini hvarf heim flaug Berg-
mann austur yfir hafið — til ítal-
íu, en svo hafði um samizt, að
hún léki í kvikmynd, er Rossolini
stjórnaði. Mynd þessi er fyrir
löngu víðfræg orðin. Hún hét
„Stromboli" og var kennd við
eldfjallaeyjun frægu undan ítal-
íuströnd.
Leitaði eftir skilnaði
í fimm löndum.
Á meðan á kvikmynduninni
stóð, fóru að berast alls konar
sögur um það, að innilegt sam-
band hefði tekizt með þeim Berg-
mann og Rossolini. Lindström
flaug til Rómaborgar, en var lítt
fagnað af konu sinni. Fór hann
aftur heimleiðis og ól Bergmann
skömmu síðar fyrsta barn þeirra
Rossellini. Bergmann og Lind-
ström höfðu eignazt eina dóttur
og hittust þær mæðgur fyrst í
sumar eftir að slitnað hafði upp
úr hjónabandinu.
Rossellini var einnig giftur áð-
ur, en hann hafði fengið skilnað
frá konu sinni árið 1949. Lind-
Rossellini í Farís?
ström var ófús til þess að sam-
þykkja skilnað, þegar Bergmann
fór þess á leit eftir að hún hafði
ákveðið að ganga í hjónaband
með Rossellini. Hún leitaði eftir
skilnaði í fimm löndum og það
var ekki fyrr en hún leitaði til
Mexico í febrúarmánuði 1950,
að dómstóll þar veitti henni skiln
aðinn.
Rossellini í biónabands-
huórIeiðin"um?
Það hefir orðið að samkomu-
lagi með þeim Bergmann og
Rossellini, að börn þeirra þrjú,
7 ára piltur og 5 ára tvíburasyst-
ur, verði með móðurinni fyrst
um sinn.
Rossellini hefur dvalizt í Ind-
landi við kvikmyndastjórn i hart
nær ár. Er hann sagður hafa átt
vingott við indverska blómarós,
Sonali Das Gupta að nafni. Óstað
festar fregnir herma, að hún sé
nú komin til Parísar — og í Róm
er fullyrt, að Rossellini hafi hald-
ið til Parísar jafnskjótt að gengið
hafði verið frá skilnaði þeirra
Bergmann.
Moskvu-útvarp og Tassfréttastofan minnast nú ekki lengur
á geimtíkina Litlu sítrónuna, sem send var upp með Sputnik
öðrum. Hefur þetta vakið athygli, því að ekki var tíkinni svo
lítið hampað í fregnunum. Ýmsum getum hefur að því verið
leitt hvað muni valda þessu. Sú skýring er m. a. að Krúsjeff
hafi fyrirskipað að tíkin skuli ekki lengur nefnd á nafn. Hafi
honum staðið stuggur af og talið það réttlætanlegt að bann-
lýsa geimtíkina með skírskotun til þess að við borð hafi legið
að persónudýrkunin frá tímum Stalins væri uppvakin að nýju.
Myndin er af geimtíkinni nokkru áður en henni var skotiö út
í geiminn.