Morgunblaðið - 12.11.1957, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 12. nóv. 1957
MORGV1SB1. 4 ÐIÐ
3
,
Fiskgengd athuguð í landhelgi
síldarleitarflugvöllur á Raufarhöfn
• Frá aðalfundi Fiskideildar Reykjavíkur.
AÐALFUNDUR Fiskfélagsdeild-
ar Reykjavíkur var haldinn í
Fiskifélagshúsinu sl. fimmtudags
kvöld 7. þ.m.
Á fundinum voru rædd ýmis
málefni sjávarútvegsins og voru
eftirfarandi tillögur samþykktar:
Upplýsingar um ný efni
og veiðarfæri
Með tilliti til þess, að margs
konar gerviefni í veiðarfæri eru
nú komin á markaðinn og miklar
breytingar fyrir höndum á ýms-
um veiðarfærum, telur fundur-
inn nauðsynlegt, að Fiskifélagið
hlutist til um, að hin nýju efni
og veiðarfæri séu reynd eftir því
sem við verður komið og Fiski-
félagið gefi skýrslu um það hvern
ig þær prófanir og tilraunir hafa
gengið.
Leiðbeiningar um notkun
dýptarmæla og asdictækja
Fundurinn telur bera nauðsyn
til þess, að Fiskifélagið beiti sér
fyrir leiðbeiningum um notkun
og meðferð dýptarmæla og asdic
tækja og stuðli að því, að á ver-
tíðum séu jafnan menn í stærstu
verstöðvunum, sem annast við-
gerðir þessara tækja.
Friðun hrygningarsvæða
Fundurinn samþykkir að mæla
með algerri friðun tiltekinna
hrygningarstöðva þorsksins fyr-
ir öllum veiðarfærum.
Verði friðunarsvæðin og frið-
unartíminn ákveðinn með lögum,
að fengnum tillögum Fiskifélags
fslands og áliti fiskifræðinga.
Jafnrétti útvegsmanna
Fundurinn telur sjálfsagt, að
útvegsmenn í helztu verstöðvum
landsins, þar með talinn Reykja-
vík, eigi jafnan aðgang að stofn-
lánum og fyrirgreiðslu af hálfu
ríkisins og fámennari staðir.
Flugvöllur fyrir
síldarleitarflugvélar
Þar sem reynslan hefur sýnt,
að æskilegt er að hafa bækistöðv-
ar síldarleiðarflugvélanna sem
næst síldarmiðunum, skorar fund
urinn á Fiskiþingið að beita sér
fyrir því, að flugvöllurinn við
Raufarhöfn verði stækkaður veru
lega, svo að þar sé öruggur lend-
ingarstaður fyrir síldarleitarflug-
vélar, sem þar hafi bækistöð.
Athugun á fiskigöngum
í landhelgi
Fundurmn skorar á næsta
Fiskiþing að beita sér fyrir því,
að einum til tveimur vélbátum
útbúnum dragnót verði leyft í
tilraunarskyni að stunda veiðar
innan landhelgi á tímabilinu frá
1. júlí til 30. sept. undir eftir-
liti fiskifræðinga til þess að fá úr
því skorið, hvort mergð ýmissa
flatfisktegunda kunni að spilla
veiði og göngu bolfisks á fiski-
mið eins og ýmsir hafa haldið
fram. Einnig sé athuguð hvaða
áhrif rýmkun landhelginnar hafi
haft á fiskimergð og fiskigöngur
á hinu friðaða svæði.
Fiskileit
Aðalfundur Fiskideildar
Reykjavíkur, beinir því til næsta
Fiskiþings, að það beiti sér fyr-
ir því, að 1 af þeim 15 togurum,
sem ríkisstjórnin fyrirhugar að
láta byggja, verði eingöngu lát-
inn leggja stund á víðtækar rann
sóknir og fiskileit, og verði hann
í því skyni búinn hinum full-
komnustu tækjum, sem völ er á.
Stjórn deildarinnar var endur-
kosin, en hana skipa: Sveinn
Benediktsson, Ingvar Vilhjálms-
son og Þorvarður Björnsson.
Kosnir voru fulltrúar til fjög-
urra ára til þess að mæta á Fiski-
þingi:
Sveinn Benediktsson, Ingvar
Vilhjálmsson, Sveinbjörn Einars-
son og Þorvarður Björnsson og
tií vara: Baldur Guðmundsson,
Ingvar E. Einarsson, Loftur
Bjarnason og Andrés Pétursson.
Vestmannaeyingar eiga að fá þennan valtara, sem nú stendur
á hafnarbakkanum hér í Reykjavík, og vegur 6,5 tonn, og bæj-
arsjóður þar hefur keypt. — Munu þessi kaup væntanlega
standa í sambandi við gatnagerð í Vestmannaeyjakaupstað,
sem vaxið hefur mikið á liðnum árum, svo að aukin og bætt
gatnagerð er að sjálfsögðu aðkallandi.
— Togarakaupin
Frh. af bls. 1.
ingi málsins ásamt ríkisstjórn-
inni, og ættu sæti í henni Hjálm-
ar R. Bárðarson, skipaskoðunar-
stjóri, Erlingur Þorkelsson vél-
fræðingur og Sæmundur Auð-
unsson, skipstjóri.
Útboðslýsing hefði verið send
28. júní til 16 skipasmíðastöðva,
og hefði skipaskoðunarstjóri áð-
ur rætt við forstöðumenn nokk-
urra þeirra. Hinn 28. október
höfðu borizt tilboð frá 9 stöðv-
um, en fleiri höfðu tilkynnt, að
tilboð væru á leiðinni.
Þá kvað Lúðvík Jósefsson nú
vera unnið íð samanburði á tii-
boðunum óg lægi nokkuð fyrir
hvaða skilmálar bjóðast. Kvað
hann ríkisstjórnina hafa fyrir
skemmstu tekið ákvörðun um að
hefja samninga um smíðina.
Loks sagði sjávarútvegsmála-
ráðherra, að Ieitað hefði verið
eftir lánum og nokkur tilboð bor
izt, en áfram yrði reynt að út-
vega hagstæðari lán.
Úthlutun skipanna
Sigurður Bjarnason benti ráð-
herranum á, að upplýsingarnar
um batana tólf hef ðu að vísu ver-
ið fróðlegar, en ekki hefði verið
um þá spurt. Hins vegar hefði
meiri fróðleikur um togarana
verið vel þeginn.
Kvaðst hann vilja spyrja sjáv
arútvegsmálaráðherra um eftir-
greind atriði, sem ekki hefðu
komið fram í ræðu hans:
— Hefur verið tekin ákvörðun
um að smíða alla togarana 15?
— Hvar verður. leitað eftir samn-
ingum um smíðarnar?
— Hvað er um ráðstöfun skip-
anna til innlendra aðila?
Að lokum lýsti Sigurður von-
brigðum sínum vegna þess, hve
skammt þessum málum er á veg
komið. Ekkert lán væri fengið
til skipakaupanna og ekkert á-
kveðið um, hvar skipin yrðu
smíðuð. Væri þó nær ár liðið
síðan lögin um togarakaupin
hefðu verið samþykkt á Alþingi.
Lúðvík Jósefsson svaraði ekki
fyrstu tveimur spurningunum, en
sagði að athuga þyrfti lanstilboð
frá a.m.k. 2 löndum og að úthlut-
un skipanna til innlendra aðila
hefði ekki farið fram. Þá kvað
hann hafa verið unnið að þess-
um málum eftir föngum, en und-
irbúningur allur tæki langan
tíma. Um lánin sérstaklega sagði
hann, að alltaf hefði verið gert
ráð fyrir að tengja samninga um
þau við samninga um smíðarnar.
Lánsútvegunin
Björn Ólafsson tók næstur til
máls. Hann kvaðst ekki vera einn
af þeim, er teldu, að mesta nauð-
syn bæri til að flýta framkvæmd
um á þessu sviði, meðan ekki hef
ur verið búið betur að togaraút-
gerðinni en nú er gert og við ligg
ur, að hún stöðvist.
Hann spurði síðan sjávarútvegs
málaráðherra, spurninga:
— .Hafa lán verið tryggð til
bátakaupanna í Austur-Þýzka-
landi umfram og í staðinn fyrir
þau 1 og 2 ára lán, er frá hefur
verið skýrt?
— Á að gera samninga um
smíði togaranna án þess að full-
nægjandi lanatilboð séu fyrir
hendi?
Lúðvík Jósefsson sagði, að enn
þá hefði ekki verið gengið frá
frekari lánum vegna Þýzkalands
batanna, en það væri nauðsyn-
legt að það yrði reynt. Hins vegar
hefðu hér verið hafðir á sömu
hættir og við bátakaup í Dan-
mörku og Svíþjóð.
Þá kvað hann ákveðið, að geng
ið yrði frá samningum um tog-
arasmíðar. Hefðu þegar borizt
nokkur lánatilboð, sem að vísu
væru ekki nógu hagstæð, en e.t.
v. mætti koma í betra horf.
Magnús Jónsson benti á, að
upplýsingar sjávarútvegsmálaráð
herra um togarakaupin væru
mjóg ófullkomnar og væri þó á
honum að heyra, að hann væri
hinn ánægðasti. Menn vissu, að
tilboða hefði verið leitað, nokk-
ur svör borizt, en enn hefðu eng-
ir samningar verið gerðir og um
lan væri allt á huldu. Yrðu þó
að vera verulegar líkur til að þau
fengjust áður en ráðist væri í
smíðarnar. Loks ítrekaði Magnús
þær fyrirspurnir um, hvar vænta
mætti lána og hvort semja ætti
nu um öll skipin eða aðeins
nokkur þeirra.
Björn Ólafsson benti á, að báta
kaupin í Austur-Þýzkalandi væru
gerð á öðrum grundvelli en
kaupsamningar þeir, sem ein-
staklingar hafa gert á Norður-
löndum, þar sem ríkið væri hér
aðili og um miklu meiri fjárhæð-
ir að ræða. Þá kvað hann það
fullkomið ábyrgðarleysi að ráð-
ast í togarakaup fyrir 150 millj.
kr. án þess að hafa tryggingu fyr-
ir lánsfé.
Lúðvík Jósefsson kvað nokkra
lánamöguleika þegar vera fyrir
hendi. Þá kvaðst hann ekki vilja
gefa á þessu stigi málsins upplýs-
ingar um lönd þau er til greina
kemur að semja við eða hvort
samið yrði um öli skipin í einu
landi.
Sérstök togaralán eða hluti af
stórlánum?
Bjarni Benediktsson kvað sízt
ofmælt um það í umræðunum, að
svör Lúðvíks Jósefssonar væru
óljós og á reiki. Það álit hans að
fjarstæða væri að spyrja um út-
hlutun skipanna sætti nokkrum
tíðindum í augum Reykvíkinga.
Á bæjarstjórnarfundi nýlega
hefðu flokksbræður ráðherrans
krafizt þess að gangskör yrði
gerð að því að tryggja Reykjavík
marga togara og hefði það verið
talinn óhæfilegur dráttur er til-
lögunni var vísað til umsagnar
þeirrar nefndar, er fer með út-
gerðarmál bæjarins. Sæist nú
enn af hvaða toga málflutningur-
inn í bæjarstjórn væri spunninn.
Bjarni sagðist síðan enn vilja
reyna að fá nokkrar upplýsingar
frá sjávarútvegsmálaráðherran-
um og spurði hann þessara spurn
inga:
— Er hér eingöngu um lán að
ræða í tengslum við byggingu
skipanna, þ.e. frá skipasmíða-
stöðvunum? Hvaða lönd koma
þar til greina?
— Er engin almenn lánsútveg-
un í undirbúningi? Ef unnið er
að slíkri fjárútvegun, hvar er
það þá gert? Tekur hún ekki til
togaranna?
— Er rétt, að kostur sé á stóru
rússnesku láni? Ef svo er, þá
með hvaða kjörum?
Hefur ríkisstjórnin tekið af-
stöðu til þessa láns? Er stjórnin
sammála um afstöðuna til þess?
Ekki ástæða til að svara, sum
part ekki rætt
Lúðvík Jósefsson kvaðst ekki
sjá neina ástæðu til að svara
munnlegum fyrirspurnum af
þessu tagi,er raunverulega vörð-
uðu stjórnina alla og hefðu sum
part ekki verið ræddar í ríkis-
stjórninni.
Bjarni Benediktsson sagði, að
fyrri svör Lúðvíks hefðu verið
óljós en þó hefði enn dimmt fyr-
ir augum hans, er hann stóð upp
síðast til að svara einföldum
spurningum.
Kvaðst Bjarni enn vilja spyrja:
Er það ekki nauðsynlega í því
sambandi að vita, hvort fé getur
fengizt af almennu láni, sem sagt
er að nú sé reynt að afla?
Og hvað af spurningum mínum
sagði Bjarni, hefur ekki verið
rætt í ríkisstjórninni? Ef sjávar-
útvegsmájaráðherra vill ekki
svara spurningunum, ætti fjár-
málaráðherrann að koma honum
til hjálpar. Hér er um mál að
ræða, sem þjóðin á heimtingu á
að fá upplýsingar um.
Loks spurði Bjarni, hvort rík-
isstjórnin hefði í hyggju að aug-
lýsa eftir umsóknum um togar-
ana?
Lúðvík Jósefsson sagði að eng-
ar ákvarðanir hefðu verið tekn-
ar um síðasta atriði, en menn
gætu látið uppi áhuga sinn þótt
ekki væri auglýst eftir. Loks
kvað hann nokkra lánsmögu-
leika þegar vera til, yrði nefnd
send utan vegna máls þessa
næstu daga.
Úthlutun bátanna og' óskix
um togara
Magnús Jónsson kvað óvissuna
um úthlutun togaranna hafa kom
ið sér illa fyrir mörg bæjar- og
sveitarfélög. Væri sér kunnugt
um, að sveitarfélögum, sem sótt
hefðu um báta frá Austur-
Þýzkalandi hefði verið sagt, að
þau fengju ekki bæði báta og
togara. Ákveðið loforð um togara
hefði hins vegar ekki fengizt.
Loks benti Magnús á, að um
allt það, er skiptir höfuðmáli
varðandi togarana, ríkti fullkom
in óvissa, bæði um það, við
hverja yrði samið, hvaða lána
væri að vænta, hvert á landið
skipin færu og hvenær þau
kæmu til landsins.
Lúðvík Jósefsson sagði að ekki
hefði verið unnt að gefa loforð
um togara, þar sem enn væri ó-
víst um margt er þau varðar,
bæði verð og annað.
STAKSTEINAK
ByggiiuíHrkostnao ar
hækkar
UNDANFARIN ár hafa vinstri
flokkarnir, ekki sízt hinir sósíaL
isku, talað mikið um háan bygg-
ingarkostnað hér á landi. Hafa
; jeir talið hann hið mesU
hneyksli og látið', sem auðvett
væri að lækka hann, ef þeir
fengju aukin áhrif á stjórn lands-
ins. Nú hefir vinstri stjórn setið
að völdum nokkuð á annað ár.
Henni hefur gefist tækifæri tál
þess að sýna þjóðinni úrræði sin
og framkvæma þau. En hefur
byggingarkostnaðurinn verið
lækkaður?
Nei, svo sannarlega ekki. Hann
hefur þvert á móti hækkað veru-
lega, sennilega ekki undir 15%
og trúlega töluvert meira. Valda
því bæði kauphækkanir og nýir
tollar á ýmsar byggingarvörur.
Loks ríkir nú svo tilfinnanleg-
ur skortur á byggingarvörum, að
til vandræða horfir. Byggingar
liggja meira að segja undir
skemmdum víðsvegar um land
vegna þess að ekki fæst þakjárn
eða rúðugler. Vinstri stjórnin
hefur þess vegna ekki aðeins svik
ið það loforð flokka sinna, að
lækka byggingarkostnað. Hann
hefur hækkað verulega á hinum
stutta valdatíma hennar og bygg
ingarframkvæmdir hafa torveld-
ast vegna upplausnarstefnu
stjórnarinnar, gjaldeyrisskorts og
öngþveitis.
Er hað Ivðræði?
Kommúnistar og starfsmenn
þeirra hafa fjölyrt mjög um það
undanfarið, að mikla nauðsyn
beri til þess að stytta kjörtima
við almennar kosningar hér á
landi. Hafa þeir flutt tillögur um
það í bæjarstjórn Reykjavíkur.
Mun það jafnvel hafa komið til
orða að Hannibal yrði látinn
leggja fram frumvarp um að fyr-
irskipað yrði að hætt skuli að
kjósa kl. 10 að kveldi. Telja kom
múnistar það mjög mikla bót á
íslenzku lýðræði ef kosningatím-
inn yrði þannig styttur. En yfir-
leitt hefur verið litið svo á, að
kjördagurinn stæði til miðnættis
og á stöku stað hefur jafnvel
verið kosið fram yfir mið-
nætti. Er það helzt fólk, sem
verið hefur í ferðalögum eða ver-
ið bundið við vinnu sína, sem
neytt hefur kosningaréttar svo
seint.
Kommúnistar og fyldgarlið
þeirra telur það stuðning við lýð-
ræðið að stytta kjördaginn. I
þeim ríkjum, sem þeir ráða einir
hafa þeir tekið upp það skipulag
að afnema lýðræðislegar kosn-
ingar alveg. Þar er fólki aðeins
gefinn kostur á að kjósa fram-
bjóðendur úr hópi kommúnista.
Varla f' ri'r kosnin^ar
Eru kommúnistar nú orðnir
sannfærðir um að gengisfelling
verði að framkvæmast á næst-
unni? sagði maður nokkur, sem
las grein aðalhagfræðinðs komm-
únista í „Þjóðviljanum" um dag-
inn. Ekkert skal fullyrt um það
liér. En varla verður það gert fyr
ir bæjarstjórnarkosningarnar. _
AUt bendir til þess að vinstri
stjórnin ætli sér ekki að afgreiða
fjárlögin fyrir jól, og ekki heldur
fyrir kosningar. Með því losar
hún sig við að sýna framan í ráð-
stafanir sínar til þess að mæta
greiðsluhalla fjárlaga og aukinni
þörf útflutningsframleiðslunnar
fyrir stuðning. En augljóst er,
að með áframhaldandi styrkja-
stefnu muni Eystein vanta Z
300 millj. króna í pott sinn til
l,css að afgreiða greiðsluhalla-
laus f járlög og halda í horfinu um
uppbætur og niðurgreiðslur.