Skipulagsmál höfuðborgarsvæðisins - 01.08.1982, Blaðsíða 13

ingar á allra næstu árum (Borg-
armýri, Eiðsgrandi, Ártúnsholt,
Suður-Selás). Lauslegar áætlanir
benda til þess, að á þjónustu-svæði
S.V.R. (Reykjavíkog Seltjarnarn-
eskaupstaður) verður íbúafjöldinn j
um 93.000 að þessum svæðum full-
byggðum, en er í dag tæplega
88.000 eða um 5-6% íbúaaukning.
Tillögurnar að endurskoðuðu
leiðakerfi S.V.R. hafa verið til um-
fjöllunar í stjórn S.V.R. eins og
áður var getið, en þær hafa einnig
verið kynntar í Skipulagsnefnd
Reykjavíkur. Nú er unnið að mati
á breytingartilhögun samkvæmt
vinnuáætlun (verkþáttur II). Þetta
mat felst í því, að reiknaður er út
ferðatími milli biðstöðva og borinn
saman við ferðatíma í núverandi
kerfi. Einnig er meðalferðatími í
einstökum umferðarreitum reikn-
aður út á sama hátt og í staðal-
könnun almenningsvagnakönnun-
arinnar til samanburðar. Er þá
byggt á niðurstöðum Almennings-
vagnakönnunar 1976.
I leiðakerfistillögunum er gert
ráð fyrir veigamiklum breytingum
á leiðum vagnanna í elstu hverfum
Reykjavíkur, þ.e. innan Hring-
brautar/Snorrabrautar. Einnig
virðist full ástæða til þess að endur-
skoða staðsetningu endastöðva
almenningsvagna í Lækjargötu til
þess að auðvelda farþegum skipt-
ingar og auka umferðaöryggi
þeirra. Endastöðvarnar eru nær
allar í Lækjargötu og dreifast frá
Kalkofnsvegi suður að Vonar-
stræti. Einnig er í hinni nýju
leiðakerfistillögu gert ráð fyrir
öflugri skiptistöð í Mjódd.
Ljóst er, að ofangreindar
breytingar á skipulagi á einstökum
svæðum eru til frambúðar, þó að
nokkur óvissa ríki um nauðsynlegt
umfangþeirra.
Þetta leiðir hugann að nauðsyn
langtímaáætlana um almennings-
vagnasamgöngur í aðalskipulagi,
en hingað til hefur ekki verið unnt
að sinna þessum mikilvæga þætti
aðalskipulagsins að marki vegna
skorts á upplýsingum, en Almenn-
ingsvagnakönnun 1976 bætir hér
um eins og tilgangur hennar var. I
aðalskipulagi er þá unnt að taka
afstöðu til gatnatenginga, land-
notkunar og byggingarröð lands-
svæða með rekstrarhagkvæmni
almenningsvagna í huga.
Vinna við langtímaáætlanir á að-
alskipulagsstigi er mjög lík þeirri
vinnu við endurskoðun leiðakerfis
S.V.R.,sem að framan hefur verið
lýst, en þróa verður aðferðir til
þess að áætla eftirspurn eftir al-
menningsvagnaþjónustu út frá
væntanlegri landnotkun og stefnu í
umferðarmálum. Við endur-
skoðun leiðakerfis S.V.R. er
stuðst við niðurstöður Almenn-
ingsvagnakönnunar 1976.
Til að áætla eftirspurn eftir al-
menningsvagnaþjónustu hefur
verið rætt um að útvíkka reiknilík-
an umferðar, sem þróað var fyrir
bílaumferð við endurskoðun Aðal-
skipulags Reykjavíkur 1962-’83,
sem unnin var á Þróunarstofnun
1973-’76. Útvíkkað reiknilíkan
umferðar gæti þá áætlað umferð
milli hverfa (reita) með bílum og
almenningsvögnum og hvernig
hún skiptist milli bíla og
almenningsvagna út frá landnotk-
un, gæðum alm.vagnakerfisins og
og stefnu í umferðarmálum.
Endanlegt mat á leiðakerfistil-
lögum er síðan unnið á sama hátt
og við endurskoðun leiðakerfis
S.V.R., þ.e. með samanburði á
ferðatíma milli biðstöðva, meðal-
ferðatíma í umferðarreitum og
skiptihlutfalli.
Baldin E. Baldvinsson
verkfræðingur
Borgarskipulagi Reykjavíkur
ALMENNINGSSAMGÖNGUR I MOSFELLSHREPPI
Hin síðari ár hefur umræða um
almenningssamgöngur mjög færst í
vöxt. Með hækkandi elds-
neytisverði og umferðarvanda-
málum í kjölfar vaxandi bifreiða-
eignar landsmanna hefur athyglin
beinst að því hvort og hvernig megi
auka mikilvægi almenningssam-
gangna í ferðamáta fólks.
Skipulagsstofa höfuðborgar-
svæðisins hefur fært umræðu um
þessi mál á stig með því að takast
á hendur sérverkefni um skipulag
almenningssamgangna á höfuð-
borgarsvæðinu. Það er ánægjulegt
til þess að vita, að sveitaríélög á
höfuðborgarsvæðinu hafi nú á-
kveðið að líta á málið í sam-
einingu. Þótt hin einstöku sveitar-
félög kjósi að leysa sín samgöngu
mál á eigin vegum, er engu að síður
nauðsynlegt að taka mið af aðstæð-
um og leiðakerfum annars staðar á
höfuðborgarsvæðinu, ekki síst í
ljósi þess, að hér er um eitt atvinnu
og samgöngusvæði að ræða.
Það, sem ég hef ætlað mér að
fjalla um hér, eru þær breytingar,
sem nýlega voru gerðar á ferðum
almenningsvagna milli Mosfells-
hrepps og Reykjavíkur. í
framhaldi af því verða settir fram
nokkrir leikmannsþankar um
skipulag og rekstur almennings-
vagnakerfis, eða samflutninga-
kerfis, eins og það heitir í munni
fræðinganna, í nútíð og framtíð.
I Mosfellshreppi hafa almenn-
ingssamgöngur frá upphafi verið
reknar í sérleyfi. Hafa ýmsir aðilar
haft þetta sérleyfi með höndum í
gegnum tíðina, en síðustu 10-15
árin hefur því verið þjónað af Mos-
fellsleið hf.
Leiðakerfi almenningsvagna
milli Mosfellhrepps og Reykjavík-
ur byggðist lengi framan af nær
eingöngu á þörfum hinna tveggja
stórfyrirtækja í Mosfellshreppi:
Álafossi og Reykjalundi, enda fólk
í erindum þangað uppistaðan í far-
þegafjölda bílanna. Voru ferðir
miðaðar við vaktaskipti á þessum
stöðum, en einnigheimsóknartíma
á Reykjalundi. Upp úr 1970 hófust
skipulagðar ferðir með framhalds-
skólanema milli Mosfellshrepps og
Reykjavíkur, og fljótlega bættust
við ferðir vegna þessa. Þegar hér
var komið sögu, voru ferðir al-
menningsvagna til og frá Reykja-
vík 8 talsins á sólarhring, flestar
niður í miðbæ Reykjavíkur, en
með órelglulegri tímatöflu, sem
miðaðist við ákveðna tímapunkta í
stað tímalengdar milli ferða.
Þrátt fyrir mjög mikla fjölgun
íbúa í Mosfellshreppi á síðasta ára-
tug má segja, að þörf fyrir
breytingar á almennigssam-
göngum hafí ekki verið knýjandi
framan af. Bílaeign Mosfellinga
var mikil, m.a. vegna strjálla ferða
almenningsvagna, og almenn
notkun þeirra því lítil. Hin síðari
13