Skipulagsmál höfuðborgarsvæðisins - 01.08.1982, Blaðsíða 10

■
HUGLEIÐINGAR UM SVR
Á s.l. ári voru 50 ár liðin frá því
að stofnað var til reksturs almenn-
ingsvagna í Reykjavík, er hlutafé-
lagið Strætisvagnar Reykjavíkur
var stofnað. Ekki er ástæða til að
rekja sögu fyrirtækisins í þessi 50
ár þar sem það var gert með ýms-
um hætti á s.l. ári í tilefni afmælis-
ins, en rétt þykir að greina frá
nokkrum staðreyndum.
Vagnar SVR aka nú á 15 leiðum,
sem eru samtals 247 km að lengd.
Heildarakstur á ári er rösklega 4
miljónir km og farþegafjöldinn
u.þ.b. 14miljónir.
Ferðatíðni er breytileg eftir
álagi. Eannig eru 15 mín. á milli
ferða á flestum leiðum að deginum
á virkum dögum, en yfirleitt 30
mín. á kvöldin og um helgar. Til að
anna þessu eru 48 vagnar í stöðugri
notkun á virkum dögum, en 6-8
vögnum er bætt við á mestu
annatímunum. Alls á fyrirtækið 68
vagna af eftirtöldum gerðum:
Volvo B 58 27
VolvoB 59 15
VolvoBlOM 13
MercedesBenz0305 10
Ikarus 260 3
Velta fyrirtækisins á árinu 1981
var 60miljónirkr.
Hjá SVR starfa nú 190 manns.
Þar af eru 130 vagnstjórar, sem
vinna á þrískiptum vöktum, 50
vinna við viðgerðir og viðhald og 10
á skrifstofunni. Af þessum 190
starfsmönnum hafa 114 unnið
lengur en 10 ár og 57 starfsmenn
hafa verið sæmdir heiðursmerki
SVR úr gulli fyrir 25 ára störf. Til
undantekninga heyrir, að starfs-
maöur segi hér upp starfi. Þetta
eru ánægjulegar og um leið athygl-
isverðar staðreyndir, sérstaklega
þar sem um er að ræða mjög
REKSTUR SVK
Bæjaryfirvöld í Kópavogi gerðu
sér snemma grein fyrir því, að í
byggðarlagi eins og Kópavogi væru
bættar almenningssamgöngur ein
af forsendum fyrir vexti bæjarfé-
lags og tóku því sjálf við rekstri al-
menningsvagnanna, eins fljótt og
kostur var, eða 1. mars 1957. Með
vandasama og viðkvæma almenn-
ingsþjónustu. Eitt af því fyrsta,
sem ferðalangur kynnist, þegar
hann kemur til ókunnugrar borg-
ar, er einmitt strætisvagnaþjónust-
an og ekki er ólíklegt, að hug-
myndir hans um aðra þjónustu
borgarinnar mótist af þessum
fyrstu kynnum. Það má því með
vissum sanni segja, að
strætisvagnaþjónustan sé andlit
borgarinnar út á við.
Fargjöld SVR eru lág - langt
undir því sem eðlilegt getur talist,
hvort sem miðað er við reksturs-
kostnað fyrirtækisins eða greiðslur
fyrir aðra samneyslu. Viðhorf
borgaryfirvalda hefur verið það að
fargjaldatekjur skuli standa undir
rekstursgjöldum að frádregnum
vöxtum og afskriftum, en í raun er
langt frá, að því marki sé náð Á
árinu 1981 þurfti borgarsjóður að
greiða 36.7% af rekstursgjöld-
unum og sé skyggnst 11 ár aftur í
tímann til ársins 1971, er hið sama
uppi á teningnum, þá greiddi borg-
arsjóður 35.2% af rekst-
ursgjöldunum.
I athugunum og tilraunum, sem
gerðar hafa verið erlendis, hefur
komið í ljós, að upphæð fargjalda
hefur tiltölulega lítil áhrif á eftir-
spurn eftir þessari þjónustu. Þann-
ig varð aðeins 3-4% aukning á far-
þegafjölda almenningsvagna í
Róm, þegar fargjöld voru í til-
raunaskyni felld þar niður með
öllu.
Sé borinn saman kostnaður við
að reka einkabíl og að nota stræt-
isvagna, er mismunurinn mjög
mikill. Samkvæmt útreikningum,
sem Félag islenskra bifreiða-
eigenda hefur gert um langt skeið
á reksturskostnaði einkabifreiða af
meðalstærð - útreikningum sem
ekki hafa verið véfengdir - kostar
því móti gætu bæjaryfirvöld betur
miðað þjónustuna við þarfir fólks-
ins.
Eftir því sem byggð hefur aukist
og fólki fjölgað, hefur þessi
þjónusta vaxið. Fólk þarf að kom-
ast milli bæjarhverfa, skóla,
stofnana og vinnustaða.
hver ekinn km nú 1,63 kr., sé að-
eins talinn beinn aksturskostnað-
ur, en meir en helmingi meir eða
3.68 kr., ef fastur kostnaður við
rekstur bílsins (þ.e. afskriftir og
vextir af fjármagninu) eru einnig
tekin með. Einstakt fargjald með
SVR kostar 5.50 kr., en 4.35 kr.
séu afsláttarkort notuð. Sé miðað
við Breiðholtsbúa, sem þarf að
fara til vinnu niður í miðbæ - en
það er um 10 km vegalengd - kostar
það 8,70 - 11,00 kr. fari hann með
strætisvagni fram og til baka, en
32,60 - 73,60, ef hann færi í einka-
bíl. Sparnaðurinn við að fara í
strætisvagni er því 21,60 - 64,90 kr.
ádag.
Á undanförnum árum hafa fjar-
lægðir innan borgarinnar aukist án
þess, að farþegum hafi fjölgað að
sama skapi. Þess vegna var talið
rétt að fækka ferðum á kvöldin og
um helgar, þar sem eftirspurn eftir
þjónustunni var mjög lítil á þessum
tímum.
Það hlýtur að vera íhugunarefni
fyrir þá aðila, sem ætla að skipu-
leggja almenningssamgöngur á
höfuðborgarsvæðinu öllu hvernig
eigi að halda reksturskostnaði
niðri eða afla aukinna tekna. Ef
halda á uppi viðunandi þjónustu
Strætisvagna Reykjavíkur hér eftir
sem hingað til og fylgja eftir á-
kvörðun borgaryfirvalda um að
fargjöld skuli standa undir
reksturskostnaði, er í raun ekki um
nema einn kost að velja: Pað er að
hækka fargjöldin og fylgja þannig !
þeirri stefnu, sem þegar hefur ver-
ið framkvæmd í sumum nágranna-
löndumokkar.
Eiríkur Asgeirsson
forstjóri SVR
Nú hin síðari ár hefur
rekstrarkostnaður farið vaxandi,
og er svo komið, að það vantar
verulega upp á að reksturinn
standi undir kostnaði. Bæjaryfirv-
öld hafa ákveðið að draga ekki úr
þeirri þjónustu, sem veitt er, held-
ur auka hana og jafna sem mest,
10