Lesbók Morgunblaðsins - 17.12.1991, Blaðsíða 20

Framhliðin á sýningarhúsi Hrefnu.
Listhöndlarinn
Hrefna Jónsdóttir
16 ára. Síðan fór ég nokkrum sinnum til
Noregs til að vinna á fjallahótelum, en það
taldist til nýlundu í byijun sjöunda áratugar-
ins að unglingar færu út í lönd til sumar-
starfa. Allar þessar reisur kveiktu í mér og
eftir það var eiginlega ekki aftur snúið. Mér
fannst tími til kominn að vera sjálfstæð og
hélt því til náms við Húsmæðraskólann í
Reykjavík, þar sem ég dvaldist í einn vetur.
Þaðan lá leiðin yfir í. Hjúkrunarskólann, en
eftir eitt og hálft ár sá ég að þetta starf
átti ekki við mig. Um svipað leyti lést faðir
minn, Jón Jónsson vélstjóri frá Steig í Mýr-
dal, af slysförum og ég fór aftur út til Eyja
til að hjálpa systur minni og móður, Halldóru
Jónsdóttur, að flytja til Reykjavíkur. Þegar
í land kom var ég svo eitthvað viðloðandi
hjá Snæbirni í enskudeildinni.
Mér fannst andrúmsloftið heima á íslandi
ekki nógu örvandi og þurfti að sjá fleiri
hluti. Ég lagði því land undir fót og hélt til
Frankfurt til að læra þýsku, sótti þar kvöld-
skóla og hafði svo ofan í mig og á með bók-
bindingu á daginn. Eftir tveggja ára fjarveru
og ferðalög þvers og kruss um alla Evrópu
snéri ég aftur heim og vann þá í gestamóttök-
unni á Hótel Holti næstu tvö árin. En það
kom aftur leiði í mig og ég vildi út til að
kynna mér umheiminn betur. Það er dálítið
skrítið að hugsa til þess, en þegar ég var
lítil sýndi ég mömmu einu sinni mynd af
Empire State-skýjakljúfmum á Manhattan
og sagði henni að mig langaði í framtíðinni
til að búa þama. Hún gaf lítið út á það.
Þangað var förinni nú samt heitið og innan
skamms átti ég eftir að vinna einmitt í þess-
ari byggingu og það í nærri áratug. Ég fór
til New York árið 1968 til að læra ensku og
vann sem „au pair” stúlka hjá ágætis fólki
á Upper East Side. Einhvern veginn hafði
ég á tilfmningunni að ég væri alfarin, sagði
samt öllum að ég væri bara að fara út yfir
sumarið. Ég snéri aldrei aftur til baka.”
Keypti Gallerí Fyrir 65
ÞúsundKrónur
„New York féll mér eins og skot í geð.
Mannlífið er með afbrigðum litskrúðugt og
margt fróðlegt að skoða og sjá. Ég stundaði
galleríin og söfnin stíft í öllum frístundum
og langaði oft til að geta eytt meiri tíma
innan um listina en við var komið. Það að
Inýlegu tölublaði hins vinsæla listtímarits „Artnews”
gefur að líta heilsíðuauglýsingu á farandsýningu
ísraelska málarans David Schneuers (1905-1988).
Að sýningunni standa átta gallerí, þar á meðal eitt
sem sker sig úr sökum nafngiftar: „Hrefna Jonsdott-
Hrefna Jonsdottir
Gallery er í Lambertville
í New Jersey, skammt frá
Princeton-háskólanum.
Hrefna sýnir einkum
verk listamanna í
héraðinu, en hefur nú
hug á að koma
íslendingum á framfæri.
Eftir HANNES
SIGURÐSSON
ir Gallery” á 24 Bridge-stræti í Lambertville,
New Jersey. Fyrir neðan heimilisfangið er
gefið upp símanúmer og ég þríf strax upp
tólið til að kanna málið. Jú, jú, það passar.
Manneskjan er rammíslensk. Hrefna segist
hafa búið í Bandaríkjunum í rúmlega tuttugu
ár, reka bæði gallerí og innrömmunarverk-
stæði og sérhæfa sig í listaverkum sem unn-
in eru á pappír. Röddin er mild og yfirveguð
og það vottar fyrir sterkum ameriskum
hreim. Upp úr kafínu kemur að hún er búin
að vera í galleríbransanum í meira en áratug
og greinilega flestum hnútum kunnug. Það
er því ekki eftir neinu að bíða og ég panta
viðtal með hraði, helst morguninn eftir. Þetta
hentar Hrefnu ágætlega því að helgamar eru
henni annríkasti tíminn.
Það er dýrðarinnar dagur. Við ókum eftir
rólegum sveitaveg til Lambertville, sem er
skammt frá Princeton-háskólanum. Lamb-
ertville, fræðir hún mig á leiðinni , er lítið
sveitaþorp með um 12 þúsund íbúum. Það
liggur að Delaware-ánni sem skilur New
Jersey frá Pennsylvaníu og er þekkt fyrir
góða veitingastaði og gallerí. Ríka fólkið á
Manhattan, bætir hún við, kemur hingað út
eftir til að slappa af í sumarvillunum sínum.
Við erum ekki búin að ná að sökkva okkur
mikið dýpra í landafræðina þegar bíllipa.
rennir í hlað. Þetta er hinn notalegasti stað-
ur. Hrefna fer fýrst með mig á innrömmunar-
verkstæðið þar sem tveir starfsmenn vinna
hörðum höndum við að koma myndum undir
gler. Yfír þeim messar séra Hallgrímur Pét-
ursson sálmaskáld. Hann hangir á veggnum.
Fyrir innan verkstæðið er íbúðarhús Hrefnu.
Eftir að hafa skoðað mig þar um og dásam-
að gamalt olíumálverk eftir Einar Jónsson,
sem foreldrar hennar fengu í brúðargjöf,
höldum við út í gallerí. í fremri salnum hanga
myndir til sýnis, en fýrir innan er afgreiðslu-
borð og rammasala. Hrefna kynnir mig fyrir
hjálparhellu sinni, listakonunni Lisu Gladden,
og ég pumpa kumpánlega á henni spaðann.
Uppi á lofti fyrir ofan galleríið er einkaskrif-
stofa Hrefnu. Við komum okkur notalega
fyrir í henni og fáum okkur glas af Selzer.
Hún býður mér ekki upp á kaffi.
VlLDI BÚA í EMPIRE STATE
Byggingunni Þegar HÚN
YrðiStór
Það er rétt að byija á byijuninni; fæðingar-
staður, ætt og bernska. „Ég fæddist árið
1941 í Vestmannaeyjum og ólst þar upp til
18 ára aldurs. Áhugi minn á myndlist vakn-
aði þegar ég var lítil stelpa og ég er viss um
að ef ég hefði alist upp annars staðar hefði
ég orðið listakona. Þó hafði ég góða og hvetj-
andi teiknikennara í barnaskóla og minnist
ég sérstaklega Páls Steingrímssonar í því
sambandi. Hugurinn var samt reikandi og
ég fann fyrir mikilli útþrá. Fyrsta utanlands-
reisan mín var til Englands á skátamót og
fannst mér það mikið upplifelsi. Þá var ég
Hrefna
Jónsdóttir
ég ætti einhvem tíma eftir að geta helgað
henni starfskrafta mína var þá fjarstæður
draumur. Eftir að hafa unnið í rúmt ár sem
„au pair” fékk ég mér lögfræðing og varð
mér úti um atvinnuleyfi, eða græna kortið
eins og það er kallað hér. Ég var mjög hepp-
in því þetta var rétt áður en að innflytjenda-
lögin voru hert og landinu var nánast lokað
miðað við það sem áður var. Með þetta kort
upp á vasann var ég ráðin sem skjalavörður
við mjög stórt fyrirtæki sem sérhæfír sig í
ferðatöskum og hefur skrifstofu til húsa í
Empire State byggingunni. Þegar ég ákvað
að hætta þar vinnu um tíu árum síðar hafði
mér tekist að vinna mig upp í deildarstjóra.
Ég var orðin dálítið þreytt á New York og
vildi komast út fyrir borgina. Einnig ákvað
ég að slíta margra ára ástarsambandi og