Lesbók Morgunblaðsins - 30.11.1958, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
619
ur leit á þessa ena ungu menn um
stund, og sagði Ólafi hvar Kjartan
sat og svo Bolli, og þá rétti Gestur
spjótshalann, að sérhverjum þeirra
Ólafssona og nefndi þá alla er þar
voru; en margir voru þar aðrir
menn allvænlegir, þeir er þá voru
af sundi komnir og sátu á árbakk-
anum hjá þeim Kjartani. Ekki
kvaðst Gestur þekkja ættarbragð
Ólafs á þeim mönnum. Þá mælti
Ólafur: „Eigi má ofsögum segja frá
vitsmunum þínum, Gestur, er þú
kennir óséna menn, og það vil eg,
að þú segir mér, hver þeirra inna
ungu manna mun mestur verða
fyrir sér“. Gestur svarar: „Það
mun mjög ganga eftir ástríki þínu,
að um Kjartan mun þykja mest
vert meðan hann er uppi“.
Síðan keyrði Gestur hestinn og
reið á brott, enn nokkru síðar ríður
Þórður hinn lági son hans hjá hon-
um og mælti: „Hvað ber nú þess
við faðir minn, er þér hrynja tár?“
Gestur svarar: „Þarfleysa er að
segja það, en eigi nenni eg eð þegja
yfir því, er á þínum dögum mun
fram koma, enn ekki kemur mér að
óvörum, þótt Bolli standi yfir höf-
uðsvörðum Kjartans og hann vinni
sér þá að höfuðbana og er þetta illt
að vita um svo mikla ágætismenn“.
Þessar spásagnir og spekimál
Gests Oddleifssonar eru á allan hátt
merkilegar, og allt sá hann rétt að
dómi sögunnar.
7. Eitt sinn ræddi Ólafur við
Kjartan son sinn og mælti: „Eigi
veit eg“ segir hann, „hví mér er
jafnan svo hugstætt, er þú ferð
til Lauga og talar við Guðrúnu;
enn eigi er það fyrir því, að eigi
þætti mér Guðrún fyrir öllum kon-
um öðrum, og hún ein er svo
kvenna, að mér þykir þér fullkosta.
Nú er það hugboð mitt, en eigi vil
eg þess spá, að vér frændur og
Laugamenn berum eigi allsendis
gæfu til um vor skipti“.
Auðsætt er af þessari sögn, að
Ólafur hefir verið forspár nokk-
uð, þó eigi sæi hann framtíðina svo
ljóst sem spekingurinn Gestur.
8. Eftir dráp Kjartans neitaði
Ólafur að láta sækja Bolla. Líkaði
sonum hans stórilla en „Ólafur
hvað hlýða mundu á meðan hann
væri á fótum“. Þetta reyndist og
svo.
9. „Auðunn festargarmur“ skip-
stjóri neitaði að flytja syni Ósvífs
til Noregs og taldi þeirra sekt eigi
mundi minni þar sökum vinsælda
Kjartans. Þá segir Ósvífur: „Þú
festarhundur munt verða eigi sann-
spár; því að synir mínir munu vera
mikils virðir af tignum mönnum,
enn þú festargarmur munt fara í
trölllendur í sumar“ Auðunn braut
skip sitt við Færeyjar og fórst
hvert mannsbarn er á skipinu var.
Hvort orð Ósvífs ber að skilja sem
spásögn eða álög, er ekki ljóst af
sögunni en um annaðhvort er að
ræða.
10. Þegar Bolli Þorleiksson var
veginn, þá var það Helgi Harð-
beinsson sem veitti honum bana-
sárið. Hann þerrði blóðið af spjót-
inu á blæju Guðrúnar þá er þeir
fundu hana. Þá mælti Halldór
Ólafsson: „Þetta er illmannlega
gert og grimmilega". Helgi bað
hann eigi það harma, „því að eg
hygg það,“ segir hann, „að undir
þessu blæjuhorni búi minn höfuðs-
bani“. Þetta kom fram löngu síðar.
Bolli Bollason var ófæddur þá er
þetta gerðist, en seinna veitti hann
Helga Harðbeinssyni banasárið þá
er að honum var farið í selinu frá
Vatnshorni í Skorradal. Þetta sem
Helgi sagði reyndist því spásögn
greinileg, en nokkuð kynleg eins
og á stóð.
11. Þorkell Eyjólfsson sagði eitt
sinn konu sinni Guðrúnu, draum
sinn: „Það dreymdi mig“, segir
hann, „að eg þóttist eiga skegg svo
mikið, að tæki um allan Breiða-
fjörð“. Þorkell bað hana ráða
drauminn. Guðrún spurði: „Hvað
ætlar þú þennan draum þýða“?
„Auðsætt þykir mér það, að þar
mun standa ríki mitt um allan
Breiðafjörð“. „Vera má að svo sé“,
segir Guðrún, „enn heldur mundi
eg ætla að þar mundir þú drepa
skeggi í Breiðafjörð niður“.
Sú reyndist réttari spásögn og
má vera að Guðrún hafi hugsað
til sinna fyrri drauma.
12. Þegar Halldór Ólafsson í
Hjarðarholti sá til ferða Þorsteins
Kuggasonar og Þorkels Eyjólfsson-
ar, þá sagði hann við Beini inn
sterka er lengi hafði verið með
Ólafi föður Halldórs: „Gerla sé
eg erindi þeirra frænda, þeir munu
fala land mitt að mér, og ef svo er,
þá munu þeir heimta mig á tal. Þess
get eg að á sína hcnd mér setjist
hvor þeirra og ef þeir bjóða mér
nokkurn ómaka , þá vertu eigi
seinni að ráða til Þorsteins en eg
til Þorkels; hefir þú lengi verið
trúr oss frændum"
Samtímis sendi Halldór á næstu
bæi eftir mönnum.
Allt fór þetta eins og Halldór
gat til fyrirfram. Sýnir það hve
spásögnin var ljós fyrir honum. En
þar með var ekki búið.
13. Þegar þeir frændur höfðu
lengi þrætt við Halldór um land-
kaupið og eigi gekk saman, þá seg-
ir Þorsteinn: „Eg ætla og ekki
þurfa að fresta því, að kveða það
upp er fyrir er hugað, að þér eru
tveir kostir hugaðir, því að vér
þykjumst eiga undir oss hærri hlut
fyrir liðsmunar sakir, er sá kostur
annar, að þú gerir þetta mál með
vild og hefir þar í mót vinfengi
vort, en sá er annar er sýnu er
verri, að þú rétt nauðugur fram
höndina og handsala mér Hjarðar-
holtsland". Enn þá er Þorsteinn
mælti svo framt, þá sprettur Hall-
dór upp svo hart, að nistin rifnuðu
af skikkjunni er þeir höfðu setið á,
og mælti: „Verða mun annað fyr,