Lesbók Morgunblaðsins - 05.10.1952, Síða 12

rr 480 : ~ LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
staða væri sæmileg, og natni og
1 kunnátta viðhöfð.
Þar eð Garðakirkja átti þetta
land, og svo vildi til, að mjög
skajnmt undan var mikið varp-
land, Bessastaðanes, og fugl fór
mikið um sundið milli nessins og
Eyranna, mun síra Þórarinn hafa
talið ómaksvert, að reyna hvort
ekki væri hægt að fá eitthvað af
fugli, sem þarna fór um, til þess
að taka heima á Eskineseyrum,
væri eitthvað til þess gert, byggð
hreiður og annað, sem fylgir þess
konar starfsemi. Hann lét því ekki
við hugmyndina eina sitja, heldur
lét hann byggja kofa þann, sem
enh sést móta fyrir og flutti þang-
að karl og konu, sem búa skyldu
í hagin.n fyrir æðarfuglinn. Einnig
lét hann þau hafa með sér nokk-
ur hænsn, þar eð talið var að
hænsn lokkuðu fuglinn að með
vaþpi sínu úti við, ásamt söng han-
ans. Lítinn eða engan árangur mun
tilraun þessi hafa borið og var því
bráðlega hætt frekari tilraun í
þessa átt, og hefir víst ekki síðan
verið freistað að koma æðarvarpi
upþ á Eskineseyrum.
Hvenær skyldu menn taka til að
erja þetta land að nýju? Allt bíður
sins tíma, líka það.
★ ★ ★ ★
Gömul kona fór í sjóferð í fyrsta
skipti á ævinni. Iienni var sýndur sá
kléfi, sem hún átti að vcra í, og þegar
hún hafði verið þar um stund, gekk
hún upp á þiljur og fór að skoða skip-
ið. En svo rataði hún ekki aftur til
klefa síns. Hún fór til stýrimanns og
tjáði honum vandræði sín.
— Hvaða tala var á klefanum yðar?
spurði hann.
— Það veit ég ekki, sagði hún/en
þér ættuð að geta fundið hann, því
að vitinn var beint á móti glugg-
l anum.
„Ástar
*
------¥-------
Hvernig mönnum
var kennt að eta
tómata.
------¥-------
T Ó M A T A R eru nú taldir meðal
hinna beztu ávaxta. En það var
öðru vísi áður fyr. Þá heldu menn
að tómatar væri baneitraðir og
forðuðust að leggja þá sér til
munns. Það var að nokkru leyti
byggt á hjátrú, en að sumu leyti
studdist sú skoðun við það, að
tómatjurtin er náskyld tóbaksjurt-
inni, sem er eitruð, eins og menn
vita. Og svo hefur sjálfsagt fleira
komið til greina. Tómatarnir voru
ekki jafn glæsilegir úthts þá eins
og þeir eru nú, síðan garðyrkju-
fræðingarnir hafa kynbætt þá og
gert þá slétta og gljáandi. Áður
voru þeir hrukkóttir eins og
sveskja.
En hturinn á þeim var jafn glæsi
-legur og hann er enn, og vegna
þess voru tómatar ræktaðir í görð-
um til skrauts. Þeir voru líka kall-
aðir „ástar-epli“ og ef ungur maður
gaf stúlku tómat, þá var það tákn
þess að hann elskaði hana.
En að nokkrum manni dytti í
hug að eta ástar-eplin — nei, það
kom ekki til nokkurra mála.
Hvernig stendur þá á þvf að
tómatar eru nú notaðir ávaxta
mest til manneldis? Það er saga að
segja frá því.
Maður er nefndur Robert Gibbon
Johnson og var einn meðal land-
némanna í Salem í New Jersey.
Hánn var mikill maður á velli og
hæfileikamáður. Hann varð uridír-
foringi í riddaraliðinu. Hann varð
dómari og átti sæti í löggjafarnefnd
ríkisins. Ilann var ríkur maður og
mikils metinn af kirkjunni. Hann
eplin“
stundaði nám við Princeton og
varð síðar forstjóri þeirrar stofn-
unar. Hans er því víða getið. En
fæstir vita um það afrek er hann
ætti að vera frægastur fyrir, en
það var þegar hann kenndi mönn-
um að eta „ástar-epli“.
Hann hafði einhvern tíma farið
að eta tómata af rælni, og honum
þótti þeir undir eins góðir. Hann
fann og þegar að ekki gat komið
til mála að þeir væri eitraðir, því
að þeir endurnærðu hann og virt-
ust hafa góð áhrif á heilsu hans.
Hann þóttist því sjá að hér væri
um forláta ávöxt að ræða og það
yrði að kenna mönnum að færa sér
gæði hans í nyt. Og þegar Johnson
hafði tekið einhverja ákvörðun, þá
var hann ekki á því að gefast upp.
Nú skyldi mönnum kennt átið á
tómötum.
Hann byrjaði á því að tala við
vini sína og nágranna um ágæti
tómatanna og reyndi á allan hátt
að fá þá til þess að reyna þessa
ávexti. En það var eins og að
klappa harðan steininn. — Sumir
sperrtu brýrnar og sögðu: „Nei,
takk,“ en aðrir sögðu blátt áfram
að hann væri orðinn geggjaður.
Honum fell þetta illa, en hann
minntist þess, sem stendur í biblí-
unni, að eriginn verður spámaður
í fæðingarborg sinni. Þó var hann
ekki á því að gefast upp og hann
braut heilann lengi um það hvaða
ráð hann ætti að finna til þess að
kveða niður hleypidóma manna.
Svo var það einn góðan veðurdag
árið 1820 að hann gekk til dómhúss-
■ ins í Salem með litla körfu fulla
af' tómötum í hendinrii. Hann sett-
ist á tröppur hússins og byrjaði að
stýfa tómata úr hnefa. Brátt safn-
aðist þarna að fjöldi manns og allir