Lesbók Morgunblaðsins - 05.10.1952, Page 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
477
r e •
Olafur Þorvaldsson
Gálgahraun og Eskineseyrar
í LESBÓK Morgunblaðsins, 31.
tbl., skrifar Árni Óla blaðamður
grein, sem hann nefnir Gálgahraun.
Greinin er hin fróðlegasta, svo sem
vænta mátti úr þeirri átt. Þar lýsir
höfundur vel og glögglega þessum
afvikna stað, Gálgahrauni, legu
þess, margbreyttri náttúrusmíð,
gróðri og fuglalífi. Einnig rekur
hann í grein þessari allýtarlega
gamlar harmsögur, sem tengdar
eru þessum stað, — en sem betur
fer, eru fyrir löngu hættar að end-
urtakast hér á landi. Þetta eru
gamlar íslenzkar raunasögur, sem
verður að segja svo sem til hafa
gengið, ef á þær er minnst.
Þegar ég hafði lesið umgetna
grein, þá datt mér í hug, hvort úr
vegi væri, að sagt væri dálítið
meir frá stað þessum, sem þótt svo
nálægur sé mestu miðstöð allra
ferðalaga, er nú sennilega mjög fá-
farinn og allur fjöldinn veit ekk-
ert um, að hann hafi nokkru sinni
verið nokkrum til nota, þangað hafi
víst fátt nýtilegt verið að sækja.
Ég mun því í línum þessum
bregða upp augnabliks mynd af
því, hvernig menn af næstu bæj-
um og byggðarlögum notfærðu sér
hlunnindi þau, sem þarna buðu sig
fram. Nú hefir staður þessi orðið
útundan, og enginn talar leng-
ur um að fara „inn í Gálgahraun“,
til eins né neins. Tímarnir hafa
breytst, — mennirnir hafa breytst.
Þeir, sem einkum notfærðu sér það,
sem þarna var að hafa, voru aðal-
lega Garðhverfingar, dálítið Hafn-
firðingar og Hraunsholtsbóndinn,
einkum beit.
----o----
Úr Hafnarfirði og Garðahverfi
mun vera sem næst þriggja
stundarfjórðunga gangur í
Gálgahraun. — Meðan flestir
fóru gangandi í allar skemmri ferð-
ir, varð margur spottinn einum og
öðrum helzt til langur, einkum þeg-
ar mikið var borið og veður og
færð misjafnt. Nú má segja að
flestar vegalengdir séu horfnar
með breyttum samgöngutækjum,
enda flestir, sem eitthvað ferðast,
sem kjósa hinar fljótfarnari leiðir.
Við þetta gleymast, jafnvel týnast,
margir hinna ósnortnu staða, og
er þetta því meiri eftirsjá, sem
margir þessir staðir búa yfir göml-
um sögnum, fegurð og friðsæld.
Árni Óla hefir manna mest unn-
ið að því að vekja athygli fólks á
mörgum þessara afskekktu staða,
og veit ég að hann telur sig hafa
fengið „borgaða skóna“, sem hann
hefir slitið í ferðum sínum á þess-
ar slóðir.
Ég get búist við að nú finnist
ýmsum heldur lítið koma til hlunn-
inda þeirra, sem þessi staður lét
í té, meðan nýttur var, en muna
verður það, að þá voru aðrir tím-
ar en nú eru og menn lutu þá oft
að því, sem nú er framhjá geng-
ið, enda ekki lengur þörf slíkrar
nýtingar.
Þeir, sem einkum fóru til að-
drátta í Gálgahraun voru aðallega
Garðhverfingar, svo og eitthvað
Hafnfirðingar, og var það þang og
marhálmur, sem þangað var sótt,
og var það bæði rekaþang og skorið
þang. — Betra þótti 'rekaþang til
brennslu, en þang það, sem skorið
var, aðallega fyrir það, að minna
salt virtist í því og þornaði því
fyrr. Þangið var borið upp úr fjör-
unni á þerrivöll, og var stundum