Lesbók Morgunblaðsins - 05.10.1952, Side 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
473
AUÐNUMIN LÍFGUNARAÐFERÐ
EFTIR OVE NIELSEN
ÞESS- skal getið að lífgunaraðferð þessi hefur verið kennd hér á landi
í mþrg ár á námskeiðum Siysavarnafélagsins, Rauða Kross íslands og
hinrta ýmsu skóla. Lífgunaraðferð Holger Nieisen var fyrst sýnd opin-
berlega hér á landi árið 1934fyrir atbeina fulltrúa Slysavarnafélagsins.
DAG einn fyrir fimmtíu árum fékk
danskur leikfimikennari í skóla
nokkrum í nánd við Kaupmanna-
höfn skyndilega boð um að koma
heim. Hann kom að dóttur sinni í
öngviti eftir ákafan andarteppu-
hósta. Beitti hann nú einu aðferð-
inni sem hann kunni til að lífga
hana úr dái, það var Silvester-
aðferðin. Þegar lífsmark sást með
telpunni strengdi hann þess heit að
reyna sitt ýtrasta til að kenna al-
menningi lífgun úr dauðadái.
Hann stóð við heit sitt. Maður-
inn hét Holger Nielsen, undirfor-
ingi og síðar undirofursti og eftir-
litsmaður leikfimikennslu í Dan-
mörku, höfundurinn að lífgunar-
aðferðinni, sem síðan er við hann
kennd.
Að vísu urðu önnur atvik jafn-
framt þessu til að vekja áhuga hans
á lífgun úr dál Hann hafði þegar í
æsku gert sér ljóst hve fáir kunnu
að vekja deyandi menn til lífsins.
Nær daglega birtu blöðin fréttir
um drukknun, en orsökin að flest-
um dauðaslysunum var vankunn-
átta í sundi samfara þekkingarleysi
á lífgunaraðferðum.
Um árabil veitti Holger Nielsen
ókeypis tilsögn í sundi og lífgun,
hélt fjölda fyrirlestra um Silvester
aðferðina, kom á fót sýningum og
fjöldakennslu um land allt, skrif-
aði bækur. Starf hans hlaut góðar
Útöndun er tram-
kvæmd með þessu
móti: Legið á öðru
hnértu, skammt fram
undan höfði sjúk-
lingsins og róið á-
fram þar til hand-
leggirnir eru lóðrétt-
ir. Þá þrýstist loftið
út úr lungunum.
undirtektir. Mörg sundfélög voru
stofnuð og árið 1906 mynduðu þau
danska sund- og lífgunarsamband-
ið, sem Holger Nielsen veitti for-
stöðu í seytján ár.
Fyrir þrotlaust starf á þessu sviði
öðluðust menn smám saman dýr-
mæta reynslu. Kom í ljós að að-
ferð Silvesters var í mörgu ábóta-
vant. Undirbúningsatriðin, fólgin
meðal annars í því að draga út
tungu sjúklingsins, voru alltof
tímafrek. Einnig var þreytandi að
nudda handleggina. —• Árið 1907
hurfu menn til aðferðar Schafers,
sem þá var nýfundin. Við það var
ýmislegt unnið. Til dasamis var
hægt að byrja strax á öndunartil-
raunum og erfiði björgunarmanns-
ins var minna.
Samt var Holger Nielsen ekki
fylhlega ánægður, hann vildi finna
nýa aðferð, þar sem losna mætti
við ókosti hinna tveggja. Það var
hvergi vandalaust. Þegar sjúkling-
urinn lá á grúfu var gott að lyfta
herðunum til að kalla fram ihnönd-
un, hins vegar var staða handleggj-
anna óþægileg. Eftir langvarandi
tilraunir var tekið upp það ráð sem
nú er notað: gripið um olnboga
sjúklingsins.
Þá var spurning hvernig haga
skyldi þrýstingi við utöncfúm —1
Scháfer prófessor virtist hepþileg-
ast að þrýsta á bakið neðarlega,
þannig að þindin ýttist upp á við
og þrengdi að lungunum. Ef þannig
er farið að og um leið lyft upp
handleggjum við innöndun verða
tveir að hjálpast að, en það hefur
ýmsa ókosti. Oft er ekki nema einn
til bjargar á slysstað, en áríðandi
að hefja öndunaraðgerðir án tafar.
Líf sjúklingsins getur oltið á fáein-
um mínútum. Vildi Holger Nielsen
því finna heppilega einsmannsað-
Innöndun. Hjálpar-
maðurinn færir hend
-ur, sínar frá herða-
blöðum sjúklingsins
(mynd 1) út undir
alnboga og rís lítið
eitt upp um leið og
hann rær aftur. Þenst
þá út brjósíkassinn,
og innöndun á sér
stað. j