Morgunblaðið - 24.08.1991, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. ÁGÚST 1991
33
Sveinn Erasmusson,
Háu-Kotey - Minning
Sveinn Erasmusson var fæddur
á Leiðvelli í Meðallandi 31. desem-
ber 1911, dáinn á Sjúkrahúsi Suð-
urlands, Selfossi, 12. ágúst sl.
Foreldrar hans voru Erasmus
Arnason, bóndi og söðlasmiður á
Leiðvelli, fæddur 4. júní 1873 á
Melhól (Undirhrauni) í Meðallandi,
dáinn 26. nóvember 1958 í Háu-
Kotey, og eiginkona hans, Ragn-
hildur Sveinsdóttir, fædd 6. sept-
ember í Sandfelli í Öræfum, dáin
18. júlí 1969.
Foreldrar Sveins Erasmussonar
bjuggu fyrst á Leiðvelli í Meðal-
landi.
Þar var mjög fagurt áður en
sandur fór yfír umhverfi bæjarins
og þótt jörðin ein hin besta í Meðal-
landi.
En eftir að hafa misst allt sauðf-
éð í Kötlugosinu 1918 fóru þau
að Háu-Kotey, sem var léleg jörð,
fyrir tíma skurðgröfunnar.
En þrátt fyrir erfiðan fjárhag
var alltaf reisn yfír móttökum ef
gestir komu að Háu-Kotey og voru
Sigrún og Sigjón bjuggu öll sín
búskaparár í Vestmannaeyjum og
þar fæddust öll börnin tólf. Elstur
var Sigjón sem dó á fyrsta ári, Þó-
runn ekkja Svavars Þórðarsonar,
Bragi sem nú er látinn, kona hans
var Rósa Einarsdóttir, Garðar giftur
Guðfínnu Bjamadóttur, Tryggvi
giftur Herdísi Klausen, Þórhallur
giftur Ólöfu Ólafsdóttur, Friðrik
sem fórst ungur í sjóslysi, Halldór
sem einnig fórst af slysfömm, Guð-
ríður sem nú er látin, gift Jóni Karls-
syni, Kristbjörg gift Gísla Tómas-
syni, Gústaf giftur Guðbjörgu Ein-
arsdóttur og yngstur er Guðmundur
giftur Jónínu Guðnadóttur. Sigjón
var dugnaðarmaður, átti hlut í út-
gerð og kom sér upp húsinu Héðins-
höfða og lífið virtist brosa við þeim
hjónum. En þá kom áfallið. Sigjón
kom sjúkur heim af sjó illa haldinn
af lungnabólgu og dó í sjúkrahús-
inu. Þetta var árið 1931. Sigrún
stóð nú ein uppi með öll börnin.
Henni tókst samt að halda fjölskyldu
sinni saman að mestu leyti með
aðstoð elstu barna sinna, góðra vina
og nágranna. Fjögur böm fóru samt
í fóstur til vandalausra sem reynd-
ust þeim mjög vel. Þótt aðskilin
væm héldu systkinin og Sigrún allt-
af vel saman eftir því sem aðstæður
leyfðu. Eftir að bömin komust upp
og störf á heimilinu minnkuðu fór
Sigrún að vinna utan heimilis. Þeg-
ar Vestmannaeyjagos hófst var
Sigrún ferðbúin því hún ætlaði sér
til Reykjavíkur þennan dag. Hún
fékk samastað í Hveragerði í húsum
sem Elliheimilið Gmnd á og dvaldi
hún þar og á Gmnd um tíma og
líkaði vistin vel. Til Vestmannaeyja
fer hún aftur 1981 og dvaldi eftir
það í Hraunbúðum þar til hún fór
í sjúkrahúsið í Eyjum þar sem hún
var síðustu þijú árin. Á þessum stöð-
um naut hún bestu aðhlynningar
og hjúkmnar og fæmm við aðstand-
endur hennar því góða fólki þakkir
fyrir.
Gísli Tómasson
hjónin þar bæði samtaka.
Ragnhildur ólst upp við mikla
gestanauð í Ásum og það sagði
hún, að hefði verið ein mesta bylt-
ingin sem hún lifði, þgar gamla
olíuþríkveikjan kom. Það var ekki
alltaf notalegt að fara bráðsnemma
að morgni í útieldhús til að hita
ketilinn, og oft var skortur á not-
hæfum eldiviði.
Þegar börnin í Háu-Kotey uxu
úr grasi fór hagur heimilisins að
vænkast. Þá þekktist ekki annað
en börn færu að vinna þegar mögu-
legt var og jafnvel fyrr.
Sveinn Erasmusson var ungling-
ur þegar hann fór fyrst í útver.
Allmörg ár var hann í útveri í
Vestmannaeyjum, alltaf á Tangan-
um hjá Gunnari Ólafssyni. Það sem
hann aflaði fór í heimilið og var
svo alla tíð.
Erasmus Ámason dó 1953 og
Ragnhildur 1969. Og frá því
Erasmus deyr búa þeir bræður,
Sveinn og Gísli, áfram á jörðinni.
Fyrst með móður sinni, sem
þeir önnuðust með prýði, og áfram
eftir að hún lést.
Þeir Sveinn og Gísli stóðu fyrir
búinu, sem var á nafni móður
þeirra, löngu eftir að hún gat unn-
ið við það.
Þótt foreldrarnir hyrfu af svið-
inu var alltaf sama reisn yfír mót-
tökunum ef gest bar að garði.
Gamlir siðir vom þar í heiðri hafð-
ir, bæði í matargerð og móttökum.
Sveinn Erasmusson vann störf
sín í kyrrþey. Hann var eins og
kjölfestan, það ber lítið á henni.
En það varð að gera allt á réttum
tíma og í réttri röð.
Þó Sveinn væri fyrst og fremst
maður vinnunnar gat hann glaðst
með glöðum og þó hann minntist
við Bakkus á þorrablótum hafði
það ekki önnur áhrif en að hann
varð aðeins brosleitari.
í dag er til moldar borinn sveit-
ungi minni og góður vinur, Ingimar
Jóhannsson, bóndi á Eyrarlandi.
Þegar ég frétti andlát hans fannst
mér sem ég þyrfti að láta segja
mér þrisvar áður en tryði. Aðeins
fimm dögum fyrr hafði ég hitt hann,
hressan og kátan eins og ég hef
alltaf munað hann, en eitt af helstu
einkennum Ingimars var létt lundin.
Á slíkum stundum sem nú eru
minningarnar margar og góðar sem
reika um hugann en öll orð verða
fátækleg í samanburði við þær.
Þessi kaflaskipti þegar Ingimars
nýtur ekki lengur við eru mikið
áfall litlu sveitarfélagi sem Ingimar
gegndi trúnaðarstörfum fyrir, jafn-
framt áfall þeirh fjölmörgu sem
hann þekktu og að sjálfsögðu fyrst
og fremst fyrir fjölskyldu hans sem
nú hefur misst kæran ástvin.
Uppi á Fljótsdalsheiði er sýn til
margra ijalla sem taka hvert öðru
fram, Snæfell, Herðubreið, Kverk-
fjöll og lengi mætti telja. Þar var
Ingimar heitinn staddur og var að
koma frá störfum í tengslum við
væntanlegae virkjun þegar hann
varð bráðkvaddur. Erfítt er að óska
sér fegurri staðar til að yfírgefa
þessa tilveru, sérstaklega fyrir
mann sem var þar flestum betur
kunnugur, þó óneitanlega komi
kallið fljótt. Fyrir sumum okkar
liggur að ná háum aldri og geta
litið yfir farinn veg á ævikvöldi. Þau
okkar sem því ná mega lengi muna
góðan samferðamann sem fór frá
okkur alltof snemma, Ingimar á
Eyrarlandi.
Kæru vinir, Hjördís, Alla, Hilla,
Skepnur þær sem Sveinn fóðraði
voru það vel gefnar að ekki mátti
meira svo ofviða væri. „Allt orkar
tvímælis þá gert er“ sagði Njáll
forðum. En það var alveg víst, að
þar fór enginn horkóngur þar sem
Sveinn Erasmusson var.
Foreldrar Erasmusar voru Árni,
fæddur 22. janúar 1832, dáinn
1904, Árnason Ásgrímssonar og
Margrét Jónsdóttir, fædd 13. jan-
úar 1849 á Bakkakoti í Meðall-
andi, dáin 23. desember 1942 í
Gröf í Skaftártungu.
Erasmus bar nafn Erasmusar
Halldórssonar í Botnum, en hann
var kvæntur Fides Ámadóttur Ei-
ríkssonar, afasystur Árna föður
Erasmusar, en Ámi ólst að nokkra
upp í Botnum.
Erasmus í Botnum hét eftir
langafa sínum, Erasmusi Árnasyni
bónda í Holti á Síðu, en Ólöf móð-
ir Erasmusar í Holti var Ólöf syst-
ir sr. Jóns Sigmundssonar á Mýr-
um.
Foreldrar Margrétar konu Arna
vora Jón, fæddur 1811, dáinn
1890, Jónsson og kona hans,
Margrét Eyjólfsdóttir, fædd 1811,
dáin 14. mars 1885. Margrétarnaf-
nið var gamalt ættamafn, sem
rekja má til Margrétar, fædd 1639,
Svenni og Varsi. Við sendum ykkur
og öðrum ástvinum samúðarkveðjur
með ósk um að minningin um góð-
an mann græði sárin fljótt.
Stefán Þormar
og fjölskylda.
Sannarlega eru vegir Guðs
órannsakanlegir. Kemur þetta ekki
síst upp í hugann, þegar góðir
drengir á besta aldri eru skyndilega
kallaðir á hans fund án minnsta
fyrirvara. Verður þá fátt um svör,
nema ef vera skyldi að höfða til
þess huggunarblendna orðtækis,
„þeir sem guðirnir elska, deyja ung-
ir“. Lengra getur mannlegt andóf
við hinum æðsta dómi varla náð.
Slíkar og þvílíkar hugsanir fara
um huga manns, þegar jafn óvænt
og torskilin fregn af andláti góðs
vinar og nágranna, Ingimars á
Eyrarlandi, berst einn blíðan síð-
sumardag.
Ingimar Jóhannsson var aðeins á
55. aldursári þegar hann lést. Hann
fæddist 25. júní 1937, sonur hjón-
anna Bergljótar Þorsteinsdóttur frá
Þuríðarstöðum og Jóhanns S. Jóns-
sonar frá Bessastöðum, en þau hófu
búskap á nýbýli sínu, Eyrarlandi í
Fljótsdal það sama ár. Þau hjónin
áttu þijú börn, allt drengi, og var
Ingimar þeirra yngstur, en hinir,
Þorsteinn og Þórhallur, eru báðir
látnir.
Ingimar gekk að eiga Hjördísi
Sveinsdóttur frá Hryggstekk í
Skriðdal 25. júní 1961. Hófu þau
þá þegar, fyrst í samfloti með for-
eldrum hans, búskap á Eyrarlandi.
Þeim varð þriggja barna auðið og
heita Sveinn, Jóhann Þorvarður og
Hrafnhildur, auk þess sem Aðal-
björg, dóttir Hjördísar fyrir hjóna-
Ingimar Jóhanns-
son - Minning
Fæddur 25. júní 1937
Dáinn 14. ágúst 1991
Jónsdóttur, konu Bergsteins Gutt-
ormssonar að Minna-Hofí á Rang-
árvöllum.
Margi-ét var dóttir Eyjólfs Jons-
sonar, fæddur 1763, dáinn 1823 í
Sandaseli, áður bóndi á Syðri-
Steinsmýri og Söndum, og konu
hans, Halldóru, fædd 1766, sk. 12.
febrúar s.á., d. á Söndum 22. fe-
brúar 1821, Sigurðardóttir.
Foreldrar Eyjólfs vora Jón Þor-
láksson, fæddur 1744, dáinn 21.
september 1807, og kona hans,
Guðrún, fædd 1730, Jónsdóttir á
Núpstað Bjarnasonar.
Jón var sonur sr. Þorláks, fædd-
ur 1703, dáinn 27. janúar 17778,
Sigurðsonar prests á Prestbakka á
Síðu og konu hans, Steinunnar,
fædd 1704, dáin 1752, Sæmunds-
dóttur prests í Miðdal Jónssonar.
Halldóra kona Eyjólfs var dóttir
Sigurðar bónda að Árgilsstöðum í
Hvolshr. Sigurðssonar og konu
hans, Þuríðar Bergsteinsdóttur
bónda á Árgilsstöðum.
Faðir Bergsteins, fæddur 1696,
á Árgilsstöðum var Guttormur á
Minna-Hofí, fæddur 1668, en for-
eldrar hans voru Bergsteinn Gutt-
ormsson, dáinn 1694, bóndi á
Minna-Hofi, og kona hans, Margr-
ét Jónsdóttir, fædd 1639.
Móðir Sveins var merkiskona,
Ragnhildur Sveinsdóttir, þá prests
í Sandfelli en síðar í Ásum í Skaft-
ártungu, og konu hans, Guðríðar
Pálsdóttur, fædd 1845, dáin á
Flögu í Skaftártungu 1920.
Sr. Sveinn drukknaði í Kúða-
fljóti 19. júní 1907, en hann var
fæddur í Hlíð í Skaftártungu 4.
ágúst 1844.
Foreldrar sr. Sveins voru Eirík-
ur, fæddur 27. nóvember 1808,
dáinn 31. desember 1877, Jónsson,
bóndi í Hlíð, og kona hans, Sigríð-
ur Sveinsdóttir, fædd 23. ágúst
1814, dáin 11. október 1895.
Hún var dóttir hins góðkunna
læknis og náttúrufræðings Sveins
Pálssonar í Vík og Þórannar dóttur
Bjarna landlæknis Pálssonar, en
móðir hennar var Rannveig dóttir
Skúla Magnússonar landfógeta.
Sr. Sveinn átti því ekki langt
band, ólst upp hjá þeim.
Ingimar var mjög virkur í starfi
fyrir sveit sína, t.d. sem gangnafor-
ingi til margra ára auk þess sem
hann sat sitt annað kjörtímabil í
hreppsnefnd þegar hann féll frá.
Það munu vera hartnær 32 ár
síðan fundum okkar Ingimars bar
fyrst saman, en við vorum báðir
saman í vinnumennsku í Tilrauna-
stöðinni á Skriðuklaustri hjá Jónasi
Péturssyni, fyrsta þingvetur hans
1959—60. Það fór ekki mikið fyrir
áhyggjum á Klaustri þennan vetur
og var jafnan glatt á hjalla, bæði
við störf og í leik. Þótt leiðir hafi
skilið með okkur Ingimari af og til
næstu árin og nánast alveg í hart-
nær 20 ár, eða þar til fyrir einum
6—7 áram, er ég flutti ásamt fjöl-
skyldu minni í Fljótsdalinn aftur,
hefur þessi samvistavetur okkar
Ingimars forðum lagt grundvöll að
gagnkvæmri vináttu okkar og virð-
ingu æ síðar. Þetta finn ég best,
kannski einmitt nú og veit ég að
ég á eftir að sakna margs um leið
að sækja „læknishendurnar“ en
hann var talinn góður læknir, eink-
um að hjálpa sængurkonum og
smíðaði hann sjálfur fæðingar-
tengur, en hann var hagur maður.
Guðríður, kona sr. Sveins,
dóttir Páls prófasts Pálssonar í
Hörgsdal á Síðu, fædd 1797 í
Gufunesi og Guðríðar, fædd 1809,
dóttur Jóns hreppstj. á Kirkju-
bæjarklaustri Magnússonar á
Bakka í Öxnadal.
Foreldrar sr. Páls voru Páll
Jónsson fæddur 1737, fyrst bóndi
á Hörgsdal, seinna á Gufunesi og
Elliðavatni, Snjólfssonar í Skál á
Síðu Bjarnasonar prests í Meðal-
landsþingum Sveinssonar.
Af þessu bergi var Sveinn i
Háu-Kotey brotinn og fyrir iu'á
virðuleika í fari hans, e.t.v. gömul
ættarfylgja.
Hann var dulur maður og hlé-
drægur í fjölmenni, en léttara yfír
honum er hann var einn með
manni. Það var grunur minn, að
Sveinn hafí búið yfír hæfileikum,
sem geymdir voru bak við lokaðar
dyr.
Á síðustu árum hrakaði heilsu
hans. Kom þar að hann þurfti öðru-
hvoru að fara á spítala. Sveinn
Erasmusson tók þessu með ró og
gladdist þegar gesti bar að garði,
þótt líðan væri ekki alltaf sem best.
Nú gat hann ekki lengur farið
í gripahúsin á málum, sá tími var
liðinn, frá síðustu páskum dv!hdi
hann á Selfossspítala og dó þar.
„Að lifa hefur sinn tíma og deyja
hefur sinn tíma,“ stendur í hinni
helgu bók. Tími lífsins var að fjara
út, störfum þess lokið. Ekkert var
eftir nema bíða dauðans, sem kom
og veitti hvíld sjúkum og þreyttum
manni.
Við frændur hans sendum hon-
um hinstu kveðju okkar og óskum
honum gleðilegrar heimkomu til
heima hins eilífa ljóss.
Við vottum aðstandendum híis
innilega samúð okkar og guðs
blessunar.
Guð blessi minningu hans.
Vilhjálmur Eyjólfsson,
Hnausum, Meðallandi.
og ég get svo sannarlega verið for-
sjóninni þakklátur fyrir að hafa
kynnst þeim mannkostamanni sem
hann var.
Ingimar var afar einlægur og
hreinskiptinn og lá hvorki á liði sínu
né skoðunum þegar því var að
skipta, þó svo að hann bæri tilfínn-
ingar sínar ekki á torg. Þá var
hann glaður á góðri stund og uwfti
sér vel í góðum félagsskap. Seint
gleymist glettnin í augum hans
þegar kátína vaknaði, hvort sem
það var við spilaborðið eða annars
staðar. Greiðasemi hans og hjálp-
fýsi var við brugðið og þarf ekki
kynningar við. Margt fleira mætti
telja honum til manngildis, þótt það
verði ekki tíundað hér, enda tel ég
slíkt ekki að skapi Ingimars.
Áður en ég læt þessum fátæk-
legu orðum lokið, get ég ekki látið
hjá líða að minnast á þann kost,
sem Ingimar átti í mun ríkari mæli
en flestum þætti sjálfgefið að
óreyndu í ljósi þess hversu geðríkur
hann var og gjarna ákafa- og hug-
maður í starfi. Því hlýt ég að dast
að, og tel að honum verði seint
fullþökkuð sú fádæma nærgætni
og umburðarlyndi, sem hann sýndi
börnunum í skólaakstrinum, sem
hann hafði með höndum í sveitinni.
Með þessu sannast að Ingimari var
í blóð borin fágæt ábyrgðartilfínn-
ing og kurteisi. Hann var ekki þeirr-
ar gerðar að nota bílflautuna þegar
hann renndi í hlaðið til að sækja
bömin, heldur kom hann inn í for-
stofu, bankaði og staldraði við ef
bömin voru ekki alveg til, og hjálp-
aði þeim gjarna með dótið út í W?.
Slíkt lýsir mönnum betur en mörg
orð. Ég veit að ég mæli fyrir munn
minna barna og ég trúi allra skóla-
bamanna, þegar honum er þakkað
þetta allt af einlægu hjarta og sökn-
uði.
Ég og fjölskylda mín sendum
Hjördísi og fjölskyldu hennar okkar
dýpstu samúðarkveðjur. Guð blessi
ykkur öll og styrki, kæru vinir.
Þórarinn Lárusson