Morgunblaðið - 16.05.1990, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. MAÍ 1990
Islensk þátttaka í verk-
eftri Evrópubandalagsins
eftir Hellen M.
Gunnarsdóttur
Á vegum Evivpubandalagsins eru
mörg verkefni í gangi til að efla
atvinnulíf aðildarríkjanna og er
miklu fé vnrið til þeirra. Hingað til
hafa EFTA-ríkin ekki haft aðgang
slíkum verkefnum, en nú er að
verða breyting hér á. Á síðasta ári
tókst samkomulag um þátttöku
EFTA í verkefni Evrópubandalags-
ins sem ber heitið COMETT
(European Community programme
on cooperation between universities
and industry regarding training in
the field of technology).
Hvað er COMMETT?
COMETT er heiti á áætlun Evr-
ópubandalagsins um eflingu sam-
starfs atvinnulífs og skóla um tækni-
og verkmenntunarþjálfun. Fyrsta
hluta áætlunarinnar — COMETT I,
sem hófst 1987, er lokið. Annar hluti
hennar — COMETT II, hófst þann
1. janúar 1990 ogstendur í fimm ár.
^ Markmiðið með COMETT II er
að koma á fót og styrkja samstarf
milli atvinnulífs og skóla um frum-
þjálfun og endurmenntun á tækni-
sviðum. í þessu skyni styrkir áætlun-
in þrjár megintegundir verkefna en
_ ætlast er til að þátttakendur í verk-
efnunum leggi til mótframlag við
þá styrki sem COMETT veitir. Verk-
efnunum er skipt upp í þijá hluta
sem hér segir:
í A-hluta er stuðlað að stofnun sam-
starfsnefnda ýmissa aðila í atvinn-
ulífi og skólum. Nefndunum er ýmist
''‘tetlað það hlutverk að sinna þörfum
atvinnulífs til þjálfunar á tiltekinni
tækni, eða til að sinna þörfum ákveð-
inna landsvæða. Nefndirnar meta
hvar þarfir starfsgreina eða starfs-
hópa fyrir þjálfun eru mestar og
leiðbeina við framkvæmd einstakra
verkefna. Alls verður um 2.000 millj-
ónum króna varið til þessa þáttar.
I B-hluta eru nemendur og nýút-
skrifaðir kandídatar styrktir til
starfsþjálfunar í iðnfyrirtækjum í
öðrum aðiidarlöndum COMETT.
Einnig er greitt fyrir því að starfs-
fólk skóla komist til tímabundinna
starfa i iðnfyrirtækjum. Á sama
hátt er starfsfólki iðnfyrirtækja gert
kleift að stunda tímabundin störf við
erlenda skóla. AIls verður veitt um
6.500 milljónum króna til þessa þátt-
ar.
I C-hluta er veittur stuðningur til
að þróa og halda stutt námskeið sem
einkum eru ætluð starfsfólki fyrir-
tækja, skóla eða stofnana. Slík nám-
skeið skulu hafa evrópskt gildi og
vera haldin í samvinu við EB-ríki.
Innan þessa hluta eru einnig veittir
styrkir til ýmiss konar námsgagna-
gerðar sem telja má að hafi almennt
evrópskt gildi. Alls verður veitt um
6.500 milljónum króna til verkefna
af þessu tagi og gert er ráð fyrir
að um 240 verkefni hljóti stuðning.
Auk verkefna sem falla undir A-,
B- eða C-hluta eru veittir styrkir til
D-hluta sem nær til ýmissa stuðn-
ingsaðgera við þátttöku í COMETT
II. Hér er m.a. um að ræða styrki
til reksturs sérstakra upplýsinga-
miðstöðva um COMETT-áætlunina
í hveiju aðildarríki.
Islensk samstarfsnefhd um
tækni- og verkmenntun
Háskóli íslands hefur, ásamt fleiri
skólum, samtökum og fyrirtækjum
úr íslensku atvinnulífi, sótt um styrk
til COMETT-áætlunarinnar í því
skyni að koma á fót samstarfsnefnd
þessara aðila samkvæmt skilyrðum
A-hluta. Hlutverk samstarfsnefnd-
arinnar verður að standa að könnun
á þörfum ýmissa sviða atvinnulífsins
fyrir tækni og verkmenntun. 1 fram-
haldi af því mun samstarfsnefndin
standa að námskeiðum og endur-
menntun þar sem við á.
Samstarfsnefndir af þessu tagi
eru starfandi í öllum Evrópubanda-
lagsríkjunum og eru kallaðar
UETP-nefndir (University-Enter-
prise Training Partnership). Auk
þess að koma á ákveðnu skipulagi
á samvinnu milli skóla og aðila at-
vinnulífsins, er þeim ætlað að að-
stoða við framkvæmd verkefna inn-
an annarra hluta COMETT-áætlun-
arinnar. Þannig er starfræksla
UEPT-nefndanna talin meginfor-
senda þess að verulegur árangur
náist af þátttöku í COMETT-áætlun-
inni.
Auk Háskóla íslands standa eftir-
farandi aðilar að umsókn til
COMETT um stofnun íslensku
UETP-nefndarinanr: Búnaðarbanki
Islands, Bændaskólinn á Hvanneyri,
Félag íslenskra iðnrekenda, Háskól-
inn á Akureyri, Landsamband iðnað-
armanna, Kennaraháskóli íslands,
Póstur og sími, Rannsóknastofnun
byggingariðnaðarins, Rannsókna-
stofnun landbúnaðarins, Ríkismat
sjávarafurða, Samband iðnfræðslu-
skóla, Samband málm- og skip-
asmíðastöðva, Tækniskóli Islands,
Verkfræðingafélag ísjands og
Vinnuveitendasamband Islands.
Verið er að ganga frá þátttöku
fleiri aðila. Samstarfsnefndin getur
fengið styrk frá COMETT til allt að
þriggja ára og fyrir allt að helmingi
af áætluðum kostnaði við starfsem-
ina. Einstakt framlag getur mest
numið 13 milljónum íslenskra króna.
Islenska UETP-nefndin mun
leggja áherslu á að koma upp sam-
skiptum við aðrar UETP-nefndir
Hellen M. Gunnarsdóttir
sem starfræktar eru í löndum Evr-
ópubandalagsins. Það verður reynt
að leggja grunn að frekari þátttöku
Islands í öðrum verkefnum innan
COMETT. Markmiðið er að koma
upp sem víðtækustu samstarfi ein-
stakra aðila í íslensku atvinnulífi,
skóla og fyrirtækja við fýsilega sam-
starfsaðila í öðrum aðildarlöndum
COMETT. Islendingar munu þar.nig
á næstu fimm árum, í samvinnu við
samstarfsaðila sína í ríkjum EB og
EFTA, geta sótt um styrki til CO-
METT til ýmissa afmarkaðra sam-
starfsverkefna.
Hvers vegna þátttaka
í COMETT?
Á íslandi er unnið mikið starf við
endurmenntun og margs konar þjálf-
un hjá fyrirtækjum, atvinnugreina-
samtökum, Háskóla íslands og fleir-
um. Með samstarfi við Evrópu-
bandalagið og EFTA-ríkin í gegnum
COMETT, opnast nýir möguleikar í
slíku starfi. Með þátttöku í CO-
METT-áætluninni eru skapaðar for-
sendur fyrir beinu samstarfí
íslenskra iðnfyrirtækja, atvinnu-
greinasamtaka og skóla við aðila í
Evrópu sem vinna á sömu tækni-
eða starfssviðum. Með þessu móti
verður t.a.m. mögulegt fyrir íslend-
inga að nýta sér evrópsk þjálfun-
arnámskeið og staðfæra, sem dýrt
eða jafnvel ómögulegt væri að gera
upp á eigin spýtur.
Það sem er sérstakt við
COMETT-áætlunina er áherslan á
að hver þjóð líti á fólkið í landinu
sem auðlind. Án þess að hafa vel
menntað fólk á sviðum nýjustu tækni
verður erfitt að standa sig í sam-
keppni þjóðanna. Með þátttöku í
COMETT geta fslensk fyrirtæki og
skólar komist nær þeim veruleika
sem á sér stað í Evrópu dagsins í
dag. Miklar breytingar eru nú að
verða á tækni og atvinnuháttum og
ef íslenskt atvinnulíf á að geta fylgst
með og staðist samkeppni við aðrar
þjóðir er mikilvægt að auka sam-
vinnu atvinnulífs og skóla. Huga
þarf betur að þörfum atvinnulífsins
fyrir upplýsingar um nýja tækni og
verkmenntun og hvernig henni verði
beitt til að auka hagvöxt.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Rannsóknaþjónustu Háskóla
Islands og umsjónarmaður með
UETP-nefhdinni á íslandi.
Þjóðarsálin í umferðinni
Undan skilningstrjenu
Egill Egilsson
Sú saga er sögð að eitt sinn
hafi íslendingur nokkur komist inn
í himnaríki. Jesús Kristur tók hann
tali og sagði honum dæmisöguna
um faríseann og tollheimtumann-
inn. Eins og biblíufróðum er kunn-
ugt, snýst hún um hvernig skuli
biðja. Tollheimtumaðurinn barði
sér á btjóst og sagði: ,;Guð, vertu
mér syndugum líknsamur." Far-
íseinn þakkaði Guði fyrir velstand
sitt og ágæti og fyrir að hafa alla
hluti á hreinu.
íslendingurinn hlustaði á sög-
una með athygli og kinkaði kolli.
Á eftir gekk hann afsíðis og baðst
fyrir með þessum orðum. „Guð,
ég þakka þér að ég skuli ekki biðj-
ast fyrir eins og þessi farísei í
dæmisögunni.“
Þessi saga fjallar um sjálfmiðun
íslendingsins. Eitt er það torg þar
sem við berum öll fram eiginleika
okkar og þeir opinberast öðrum
þeim sem glöggir eru. Það er hegð-
un okkar í umferðinni. Utlendingi
eða íslendingi sem hefur hlotið
umferðaruppeldi sitt erlendis
hnykkir við, ekki aðeins daglega,
heldur svo oft á dag að hann hætt-
ír að telja skiptin.
Jesús Kristur sagði einnig á
þessa leið: „Það sem þér viljið að
aðrir gjöri yður, það skuluð þér
þeim og gjöra.“ Rétt eins og dæmi-
söguna hér að framan hefur
landinn einnig lagt sinn eigin þjóð-
lega skilning í þessi orð: „Það sem
ég gjöri, það kemur mér einum
við, og hinir koma mér ekki við
nema að því leyti sem þeir eru
fyrir mér.“
Hvað tekurjiað margar kynslóð-
ir að breyta Islendingnum úr há-
fjalladýri í ætt við kindina í félags-
veru sem starfar sem hluti heildar?
Lítum á það sem helst sker í augu
á götum. (Til lesanda: Sjáir þú
ekki þessi atriði, ber þér að taka
til athugunar hvar þú ert á þróun-
arbraut ijalladýrs yfir í félags-
veru).
I. Stefnuljós eru til að koma
upplýsingum um fyrirætlun
bílstjóra í umferðinni. Annað
tveggja er algengast að sjá: 1) að
ökumaður gefi stefnuljós um leið
og beygj. er eða 2) sleppi því al-
veg. Sama er í reynd hvort gert
er, því í stað þess að horfa á ljó-
sið get ég rétt eins horft á bílinn
til komast að hvert hann fer.
Stefnuljósanotkun við akreina-
skipti er undantekning, en á að
vera regla.
II. Allt viðvíkjandi réttri stað-
setningu til hliðar á götu virðist
framandi. Gildir einu hvort merkt
er ein akrein eða tvær í aksturs-
stefnuna. Heldur er ekið í skrykkj-
um fyrirvaralaust á milli akreina,
eða það sem mest ber á, að hugtak-
ið akrein sé ekki til í hugtakasafni
ökumanns.
III. Staðsetning ökutækis við
gatnamót er sérstaklega mikilvæg.
Þar mætast margir í flóknum
kringumstæðum, og ríður á miklu
að allir viti hvað aðrir geri. Tvær
kórvillur eru einkum áberandi: 1)
að fyrir vinstri beygju sé ekki liðk-
að til fyrir umferð á eftir með að
halda sig inni við miðju götunnar
sem ekið er af. 2) að sé tekin
vinstri beygja, er ekið vinstra meg-
in inn í þá götu sem við tekur.
Þessu tengt er hið hvimleiða þjóð-
lega fyrirbrigði sem nefnt hefur
veríð hreppstjórabeygja, sem er
það að sækja beygjuna sem taka
skal yfir til hinnar handarinnar
(akreinarinnar), og gildir þá einu
hvort menn eru fyrir umferð sem
þar er.
IV. Aðalbrautarréttur er of lítið
virtur. Sá sem kemur inn á aðal-
braut má ekki gera það þannig að
það trufli þá umferð sem fyrir er,
sé hún á löglegum hraða. Þetta
er óskaplega algeng villa í akstri
hérlendis.
Samnefnari þeirra atriða sem á
reynir er sá að taka tillit til ann-
arra með að gefa upplýsingar um
sjálfan sig og vera ekki fyrir öðrum
umfram það sem þörf er. Samnefn-
arinn sem má lesa úr raunveru-
legri hegðun landans er þessi: Ég
er einn í heiminum. Það er mitt
einkamál hvernig ég ek. Mér koma
hinir við einungis í þeim mæli sem
þeir eru fyrir mér.
Hvenær linnir?
Yfirritaður hefur búið í borginni
í 14, ár, þar af 9 ár í miðborg
Reykjavíkur. Tilraunir Reyk-
víkinga til úrbóta á sjálfum sér
hafa hingað til falist í því að aka
norður til Akureyrar eða austur á
Djúpavog til að hneykslast á því
hvað heimamenn aki illa. (Sbr.
söguna að framan um faríseann
o.fl.: „Guð, ég þakka þér... “
o.s.frv.). Þeir aka þó hvorki verr
né betur en Reykvíkingar sjálfir.
Á engum staðnum hafa menn
breyst úr fjallaveru í félagsveru. Á
þeim tiltekna tíma sem ég get um
hefur ekkert ofangreindra atriða,
I-IV, breyst, nema að notkun
stefnuljósa hefur breyst úr að vera
sama og engin í allt of litla.
Spurningin er hins vegar sú
hvort þetta félagsatferli sem við
höfum uppi öðrum til ágláps beri
ekki vitni almennt miklu sjálfmið-
aðri hugsun en meðal þeirra þjóða
þar sem fjöldinn hefur búið í þétt-
býli um aldir.
TIL SÖLU
í samráði við veðhafa eru eftirtaldar eignir þrotabús Bjarna A. Einarsson-
ar, Arnarstapa, Breiðuvíkurhreppi, Snæfellsnessýslu, auglýstar til sölu.
Fasteignir: Einbýlishús, Naustabúð 21, Hellissandi; fiskverkunarhús á
Eyri, Arnarstapa; fiskverkunarhús á Arnarstapa; verslunarhús/geymsluhús
á Arnarstapa.
Lausafé: Frystiklefi ásamt pressu, frystitæki ásamt pressu og pönnu,
aðgerðarborð, fiskikör, tvær fiskvogir, þvottakar með færibandi, saltfisk-
bretti, tveir rafmagnslyftarar, skreiðarpressa, veiðarfæri, Baader 188 flök-
unarvél, Baader 421 hausunarvél, ísvél, umbúðir o.fl.
Eignirnar verða til sýnis laugardaginn 19. þ.m. frá kl. 12.00-14.00.
Tilboð sendist undirrituðum, sem veitir allar nánari upplýsingar, fyrir 30. þ.m.
Áskilinn er réttur til að taka hvaða tilboði sem er eða hafna öllum
Klemenz Eggertsson hdl., skiptastjóri,
Garðatorgi 5, 210 Garðabæ, sími 656688.
TOLLARI
Láttu forritið Tollara um tollskýrslurnar og verðútreikn-
inginn.
Skilaðu disklingi með tollskýrslunni og flýttu fyrir af-
greiðslunni hjá tolistjóra svo um munar!
Tollari fæst hjá flestum tölvusölum landsins.
Islensktæki I Garðatorgi 5,
Garðabæ, sími 656510.
BRÉFA- I
BINDIN I
frá Múlalundi...
... þar eru gögnin á góðum stað.
Múlalundur
W SfMI: 62 84 50